Painful traces of the past. Memory and/or trauma in the context of selected autobiographical narratives by Grażyna Jagielska

Ewa Ficek

Uniwersytet Śląski w Katowicach
https://orcid.org/0000-0002-0976-1944

Abstract

Assuming a close connection between memory, style and trauma, the author has focused on auto-description of personal experiences, retrospective thoughts, etc. referring to the difficult/traumatic experiences of an individual present in Grażyna Jagielska’s books (cf. the following titles: Miłość z kamienia. Życie z korespondentem wojennym, Kraków 2013; Anioły jedzą trzy razy dziennie. 147 dni w psychiatryku, Kraków 2014; Ona wraca na dobre. Podróż terapeutyczna, Kraków 2015). The actual analyses of the source material were preceded by an approximation of the genealogy of the trauma, its definition or possible representations, as well as by the discussion of the scientific (including humanistic) evolutions of the interest in critical incidents or their consequences. Moreover, an important point of the considerations was also the question concerning the possibility of a linguistic/discursive approach to the subject issues. As follows from the analytical part of the paper, painful traces of the past are present at various levels of the reviewed (and biographically burdened) texts. The points where the categories mentioned in the sketch title meet are related to the narrative technique, style of expressionand repertoire of symbols used by Grażyna Jagielska, with selected components of the presented world, as well as with the creation of the subject (subjected to unintentional victimisation and aiming to, among other things, explain internal conflicts). Although certain therapeutic values can be assigned to memories, the researcher is of the opinion that the textual updates considered often go beyond this simplified qualification.

Keywords:

textual representations of trauma, memory, memories, Grażyna Jagielska

Assmann J., 2008, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych. Przeł. A. Kryczyńska-Pham, red. R. Traba, Warszawa.
  Google Scholar

Bachtin M., 1970, Problemy poetyki Dostojewskiego. Przeł. N. Modzelewska, Warszawa.
  Google Scholar

Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., 2006, Intencja a funkcja tekstu. – Oblicza komunikacji, t.1: Perspektywy badan nad tekstem, dyskursem i komunikacją, red. I. Kamińska-Szmaj, T. Piekot, M. Zaśko-Zielińska, Kraków.
  Google Scholar

Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., 2009, Tekstologia, Warszawa.
  Google Scholar

Chlebda W., 2012, Pamięć ujęzykowiona. – Tradycja dla współczesności,t. 6: Pa-mięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, red. J. Adamowski, M. Wójcicka, Lublin, s. 109–119.
  Google Scholar

Chlebda W., 2018, Pamięć a język. Zarys relacji. – Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, red. W. Czachur, Warszawa, s. 56–67.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323530077.pp.56-68   Google Scholar

Czachur W., 2018, Lingwistyka pamięci. Założenia, zakres badań i metody analizy. – Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, red. W. Czachur, Warszawa, s.7–55.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323530077.pp.7-55   Google Scholar

Czerwiński M., 2015, Kultura, dyskurs, znak, Kraków.de Saussure F., 1991, Kurs językoznawstwa ogólnego, przeł. K. Kasprzyk, wstęp K. Polański, Warszawa.
  Google Scholar

Domańska E., 2000, Poetyka pisarstwa historycznego, red. E. Domańska, M. Wilczyński, Kraków.
  Google Scholar

Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa.
  Google Scholar

Erll A., 2018, Kultura pamięci. Wprowadzenie, przeł. A. Teperek, red. M. Saryusz-Wolska, Warszawa.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323534174   Google Scholar

Gajda S., 1993, Gatunkowe wzorce wypowiedzi. – Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław.
  Google Scholar

Gajda S., 2001, Gatunkowe wzorce wypowiedzi. – Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 255–268.
  Google Scholar

Głowiński M., 1967, Gatunki literackie i problemy poetyki historycznej. –Proces historyczny w literaturze i sztuce, red. M. Janion, A. Piorunowa, Warszawa, s. 84–98.
  Google Scholar

Grochowski G., 2018, Pamięć gatunków. Ponowoczesne dylematy atrybucji gatunkowej, Warszawa.
  Google Scholar

Kobielska M., 2010, Pamięć zbiorowa w centrum nowoczesności. Ujęcie Jeffreya K. Olicka,„Teksty Drugie”, nr 6, s. 179–194, http://rcin.org.pl/Content/49692/WA248_67024_P-I-2524_kobielska-pamiec.pdf.
  Google Scholar

Łozowski P., Wójcicka M., w druku, Gatunek mowy: zamknięty system cech, tekst otwarty, czy kategoria poznawcza?, „Półrocznik Językoznawczy Tertium. Tertium Linguistic Journal”, nr 3 (1).
DOI: https://doi.org/10.7592/Tertium2018.3.1.Lozowski   Google Scholar

Markowski M.P., 2006, Bachtin. – A. Burzyńska, M.P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków, s. 153–172.
  Google Scholar

Olick J.K., 1999, Genre Memories and Memory Genres. A Dialogical Analysis of May 8, 1945 Commemorations in the Federal Republic of Germany, „American Sociological Review”, vol. 64, no. 3, s. 381–402.
DOI: https://doi.org/10.2307/2657492   Google Scholar

Olick J. K., 2008, From Collective Memory to the Sociology of Mnemonic Practices and Products. – Cultural Memory Studies. An International and Interdisciplinary Handbook, eds. A. Erll, A. Nünning, Berlin.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110207262.3.151   Google Scholar

Olick J. K., 2018, Pamięć gatunkowa i gatunki pamięci, przeł. M. Napiórkowski. – Antropologia pamięci. Zagadnienia i wybór tekstów, red. P. Majewski, M. Napiórkowski, Warszawa, s. 458–470.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323533627.pp.458-470   Google Scholar

Szpociński A., 2014, Nośnik pamięci. – Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Warszawa, s. 278–280.
  Google Scholar

Trzynadlowski J., 1962, Zmienność i stałość gatunku literackiego, „Prace Polonistyczne”, z. 1.
  Google Scholar

Wasiliew A., 2014, Gatunek, przeł. A. Teperek. – Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Warszawa, s. 142–144.
  Google Scholar

White H., 2000, Poetyka pisarstwa historycznego, red. E. Domańska, M. Wilczyński, przeł. A. Marciniak i in., Kraków.
  Google Scholar

Witosz B., 2005, Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki, Katowice.
  Google Scholar

Wójcicka M., 2012, Pamięć jako wartość ludowego stylu artystycznego. – Tradycja dla współczesności. Ciągłość i zmiana, t. 6: Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, red. J. Adamowski, M. Wójcicka, Lublin, s. 169–181.
  Google Scholar

Wójcicka M., 2014, Pamięć zbiorowa a tekst ustny, Lublin.
  Google Scholar

Wójcicka M., 2015, Wartości a pamięć zbiorowa. – Tradycja dla współczesności, t. 8: Wartości w języku i kulturze, red. J. Adamowski, M. Wójcicka, Lublin, s. 65–72.
  Google Scholar

Wójcicka M., 2017, Styl jako praktyka i forma pamięci zbiorowej, „Półrocznik Językoznawczy Terium. Tertium Linguistic Journal”, nr 2, s. 29–42, https://journal.tertium.edu.pl/index.php/JaK/article/view/2/58.
DOI: https://doi.org/10.7592/Tertium2017.2.1.Wojcicka   Google Scholar

Wójcicka M., 2018, Memy internetowe jako nośniki pamięci zbiorowej. – Popkulturowe formy pamięci, red. S. Buryła, L. Gąsowska, D. Ossowska, Warszawa, s. 159–172.
  Google Scholar


Published
2020-01-10

Cited by

Ficek, E. (2020). Painful traces of the past. Memory and/or trauma in the context of selected autobiographical narratives by Grażyna Jagielska. Stylistyka, 28, 91–107. https://doi.org/10.25167/Stylistyka28.2019.7

Statistics

Downloads

Download data is not yet available.


License

1. Copyrights to published works are held by the University of Opole (to the collective work) and the Authors (to individual parts of the collective work that have an independent meaning).

2. Only previously undistributed works can be published in the scientific journal "Stylistics".

3. The University of Opole does not restrict the possibility of the author's further dissemination of his work on condition that the scientific journal "Stylistics" is indicated as the original place of publication and the consent of the University Publishing House.

4. Consent to the publication of the work in the scientific journal "Stylistics" is tantamount to granting the author a non-exclusive license to the University of Opole, including the right to use the work without territorial restrictions and time limits in the following fields of exploitation:

a) within the scope of recording and multiplication of the work - production of any number of copies of the work in whole or in part using a specified technique, including printing, reprography, magnetic recording and digital technique, introduction of the work into computer memory and computer networks,

b) within the scope of circulation of the original or copies on which the work has been recorded - circulation, lending or hiring of the original or copies,

c) within the scope of dissemination of the work in a manner other than specified in item 2 - making the work or its abstract available on the Internet by enabling the recipients to access the work on-line or enabling them to download the work to their own device that makes it possible to read it, placing the work in electronic databases that disseminate scientific works, including in particular the CEEOL database (Central and Eastern Online Libray) and the abstract in English in the CEJSH database (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).

d) within the scope of creating and distributing dependent works created using the work - using them in the fields of exploitation specified in points 1-3.

5. The author is not entitled to compensation for granting the license to the work.

6. The author agrees that the University may grant further permission to use the work (sublicense) in the fields of exploitation specified in par. 2 paragraph 4.

7. The author agrees that, in connection with the distribution of the work, his or her personal information, that is, name, affiliation, and e-mail address, may be made public.