Kategoria czasu w badaniach stylistycznych - uwagi teoretyczno-metodologiczne i postulaty badawcze

Bożena Witosz




Abstract

The author draws readers’ attention to the recurring interest of theoretical reflection in the category of time caused by the transformations taking place in the contemporary cul- ture. Present-day progress of civilization and fascination with speed, novelty and trans- formation caused that a contemporary man perceives time differently than in the past- lo- sing the sense of continuity.The author is particularly fascinated with the time viewed from the stylistic perspec- tive. She emphasises the fact that present-day stylistics is interested in the means of con- ceptualization of time in language and the texts of various cultures (and the perception, impression and valorisation of time). The stylistic description concentrates on the subjective experiencing of the passage of time. In the genre characterization of the utterance, time can also play the role of the typological criterion.The second important trend is the research on the time as a factor causing the transfor- mations in the communicative sphere and the stylistic Polish language from the evolutionary perspective.

Keywords:

stylistics, time, culture, methodology, typology, genre, transformation

Bańka J., 1993, Czas i metoda. Rozważania o metodzie „a recentiori”, Katowice-Teresin.

Bauman Z., 1994, Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Warszawa.

Beaugrande R., de, 1997, New Foundations for a Science of test and Discourse, Norwood.

Bielik-Robson A., 2003, Poza zasadą obecności. Kilka uwag o doświadczeniu czasu w fenomenologii i psychoanalizie, „Fenomenologia. Pismo Polskiego Towarzystwa Fenomenologicznego”, nr 1.

Bielik-Robson A., 2004, Słowo i trauma: czas, narracja, tożsamość. - Narracja i tożsamość, t. 1: Narracje w kulturze, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa.

Bralczyk J., 1996, Języka na sprzedaż, Warszawa.

Buczyńska-Garewicz H., 2003, Metafizyczne rozważania o czasie. Idea czasu w filozofii i literaturze, Kraków.

Czapliński P., Śliwiński P., red., 1999, Nuda w kulturze, Poznań.

Dąbrowska E., 2001, Teksty w ruchu. Powroty baroku w polskiej poezji współczesnej, Opole.

Dobrzyńska T., 2005, Tekst i dyskurs we współpracy z pamięcią. - Spotkanie. Księga jubileuszowa dla Profesora Aleksandra Wilkonia, red. M. Kita, B. Witosz, Katowice.

Duszak A., 2002, Dokąd zmierza tzw. lingwistyka tekstu? — Poznańskie Spotkania Językoznawcze, t. 9, red. Z. Krążyńska, Z. Zagórski, Poznań.

Finkelkraut A., 2005, Niewdzięczność. Rozmowa o naszych czasach. Rozmawiał Antoine Robitaille, przeł. S. Królak, Warszawa.

Gajda S., 2001, Współczesna polska sytuacja językowa. - Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, red. S. Gajda, Opole.

Gleick J., 2003, Szybciej. Przyspieszenie niemal wszystkiego, przeł. J. Bieroń, Poznań.

Gwóźdź A., red., 1994, Prędkość i przyjemność. Kino i telewizja w dobie symulacji elektronicznej, Kielce.

Hall E. T., 1999, Taniec życia, przeł. R. Nowakowski, Warszawa.

Hall E. T., 2001, Poza kulturą, przeł. E. Gożdziak, Warszawa.

Ingarden R. 1988, Czas przedstawiony i perspektywy czasowe. - O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, przeł. M. Turowicz. Warszawa.

Jameson F., 1997, Postmodernizm i społeczeństwo konsumpcyjne, przeł. P. Czapliński. - Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Kraków.

Kita M., 2006, Komunikacja między generacjami w perspektywie stylowej, „Stylistyka” XV.

Koseska-Toszowa W., 1995, O aspekcie i czasie w ujęciu kognitywnym, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, LI.

Kurcz I., 1995, Pamięć. Uczenie się. Język. — Psychologia ogólna, red. T. Tomaszewski, Warszawa.

Litwin J., 1996, Funkcje i wymiary czasu w „Pannach z Wilka ” Jarosława Iwaszkiewicza. - Styl a tekst, red. S. Gajda, M. Balowski, Opole.

Lorenz K., 1986, Regres człowieczeństwa, przeł. A.D. Tauszyńska, Warszawa.

Marquard O., 1994, Apologia przypadkowości. Studia filozoficzne, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa.

Mayenowa M. R., 1974, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Warszawa.

Opacka-Walasek D., 2005, Chwile i eony. Obrazy czasu w polskiej poezji drugiej połowy XX wieku, Katowice.

Pajdzińska A., 1995, Dzieci Heraklita. (Poecie o czasie). - Kreowanie świata w tekstach, red. A.M. Lewacki, R. Tokarski, Lublin.

Perkowska H., 2003, Postmodernizm a metafizyka, Warszawa.

Piątkowa R., 2000, Tu i teraz tekstu literackiego - przestrzeń i czas w wymiarze pragmatycznym. - Kategorie pragmatyczne w tekście literackim. Wstęp do stylistyki pragmatycznej, red. E. Sławkowa, [bmw],

Ricoeur P., 2003, O sobie samym jako innym, przeł. B. Chełstowski, Warszawa.

Rejter A., 2006, Leksyka ekspresywna w historii języka polskiego. Kulturowo-komunikacyjne konteksty potoczności, Katowice.

Rewers E., 1996, Język i przestrzeń w poststrukturalistycznej filozofii kultury, Poznań.

Rokoszowa J., 1989, Czas a język. O asymetrii reguł językowych, Kraków.

Rosner K., 2003, Narracja, tożsamość i czas, Kraków.

Siwicka D., Bieńczyk M., Nawarecki A., red., 1996, Szybko i szybciej. Eseje o pośpiechu w kulturze, Warszawa.

Siwicka D., 1996, Szybkość - wyobrażenia i wartości. - Szybko i szybciej. Eseje o pośpiechu w kulturze, red. D. Siwicka, M. Bieńczyk, A. Nawarecki, Warszawa.

Skarga B., 1989, Granice historyczności, Warszawa.

Skubalanka T., 2000, Wprowadzenie do gramatyki stylistycznej języka polskiego, Lublin.

Skudrzyk A., 2005, Czy zmierzch kultury pisma?, Katowice.

Stała M., 2004, Przeszukiwanie czasu. Przechadzki krytycznoliterackie, Kraków.

Sukiennik M., 1993, Czas zatrzymany w „bezczasie". (O poezji Adama Zagajewskiego), „Ruch Literacki”, nr 1-2.

A.Szołtysek A., red., 1994, Rozważania o filozofii „a recentori”. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Józefowi Bańce, Katowice.

Taylor Ch., 2001, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M.Gruszcyński, O. Latek i in., Warszawa.

Termińska K., 2006, Czas i rozmowa. Alegorie epistemiczne. - Czas i konwersacja. Przeszłość i teraźniejszość, red. M. Kita, J. Grzeń, Katowice.

Topolski J., 1990, Czas w przekazie historycznym i metodologiczne koncepcje historii. - Metodologiczne problemy narracji historycznej, red. J. Pomorski, Lublin.

Whitrow G. J., 2004, Czas w dziejach. Poglądy na czas od prehistorii po dzień Dzisiejszy, przeł. B. Ormowski, Warszawa.

Wilkoń A., 1988, Funkcja kategorii czasu i aspektu w tekstach artystycznych. — Stylistyczna akomodacja systemu gramatycznego, red. T. Skubalanka, Lublin.

Wojtaszek A., 2005, Teraz albo nigdy - perswazyjne użycie czasu w reklamie. — Czas w języku i kulturze, red. J. Arabski, E. Borkowska, A. Łyda, Katowice.

Wojtyła-Swierzowska M., 2001, Konceptualizacja czasu w językowym świecie indoeuropejskim. - Czas i kalendarz, red. Z. Kijas, Kraków.

Zajączkowski A., 1988, Wstęp. - Czas w kulturze, red. A. Zajączkowski, Warszawa.

Published
2021-02-05

Cited by

Witosz, B. (2021). Kategoria czasu w badaniach stylistycznych - uwagi teoretyczno-metodologiczne i postulaty badawcze. Stylistyka, 16, 7–19. Retrieved from https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/s/article/view/3563

Authors

Bożena Witosz 

Statistics

Downloads

Download data is not yet available.


License

Copyright (c) 2007 Stylistyka

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

1. Copyrights to published works are held by the University of Opole (to the collective work) and the Authors (to individual parts of the collective work that have an independent meaning).

2. Only previously undistributed works can be published in the scientific journal "Stylistics".

3. The University of Opole does not restrict the possibility of the author's further dissemination of his work on condition that the scientific journal "Stylistics" is indicated as the original place of publication and the consent of the University Publishing House.

4. Consent to the publication of the work in the scientific journal "Stylistics" is tantamount to granting the author a non-exclusive license to the University of Opole, including the right to use the work without territorial restrictions and time limits in the following fields of exploitation:

a) within the scope of recording and multiplication of the work - production of any number of copies of the work in whole or in part using a specified technique, including printing, reprography, magnetic recording and digital technique, introduction of the work into computer memory and computer networks,

b) within the scope of circulation of the original or copies on which the work has been recorded - circulation, lending or hiring of the original or copies,

c) within the scope of dissemination of the work in a manner other than specified in item 2 - making the work or its abstract available on the Internet by enabling the recipients to access the work on-line or enabling them to download the work to their own device that makes it possible to read it, placing the work in electronic databases that disseminate scientific works, including in particular the CEEOL database (Central and Eastern Online Libray) and the abstract in English in the CEJSH database (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).

d) within the scope of creating and distributing dependent works created using the work - using them in the fields of exploitation specified in points 1-3.

5. The author is not entitled to compensation for granting the license to the work.

6. The author agrees that the University may grant further permission to use the work (sublicense) in the fields of exploitation specified in par. 2 paragraph 4.

7. The author agrees that, in connection with the distribution of the work, his or her personal information, that is, name, affiliation, and e-mail address, may be made public.


Most read articles by the same author(s)

<< < 1 2 3 > >>