Aestheticism, Antiaestheticism, Anaestheticism - Reflexions of Modern Aesthetics Values Pluralism in Polish Prose Style of the End of 20th Century
Bożena Witosz
Abstract
The author, justifying at the beginning necessity of regard the cultural context in modern literature style research, pays attention to the cathegory of pluralism, which is typical for modern culture. Scrutinizing the style of Polish prose of the nineties, the author concentrates on toa few —often opposing — tendencies: aestheticism, preference for ugliness, banalisation and vulgarization of the language and on the other hand its intellectualization. The author relates the phenomenons to similar ones in modern culture: reality aesthetisation, reference to tradition (nostalgia aesthetics), aesthetics of "new brutalism", anaesthetics, transgression beyond traditional value canon. It leads to — specific of modern literature — inhierarchized variety" of aesthetics and stylistics conventions.
References
Bartmiński J., 1993, Styl potoczny. — Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław.
Bolecki W., 1991, „ Ciemna miłość”. — Etos i artyzm, pod red. S. Wysłouch, R.K. Przybylskiego, Poznań.
Bubner R., 1989, Ásthetische Erfahrung, Frankfurt am Main. Suhrkamp Verlg.
Czapliński P., 1997, Ślady przełomu. O prozie polskiej 1976-1996, Kraków.
Czerwiński M., 1997, Sztuka w pejzażu kultury, Warszawa.
Dubisz S., 1995, Styl?, „Stylistyka” IV, Opole.
Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa.
Dziadek A., 2000, Problem ekphrasis — dwa „ Widoki Delft ” (Adam Czerniawski i Adam Zagajewski, „Teksty Drugie” nr 4.
Dziamski G., 1996, Postmodernizm wobec kryzysu estetyki współczesnej, Poznań.
Dziemidok B., 1992, Sztuka, emocje, wartości, Warszawa.
Featherstone M., 1997 , Postmodernizm i estetyzacja życia codziennego, przeł. P. Czapliński I J. Lang. — Postmodernizm. Antologia przekładów, pod red. R. Nycza, Kraków.
Gajda S., 1982, Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Wrocław.
Gołaszewska M., 1984, Estetyka i antyestetyka, Warszawa.
Gołaszewska M., 1996, Ontologizacja sztuki — estetyzacja rzeczywistości — kreacjonizm estetyki. — Estetyczne przestrzenie współczesności, pod red. A. Zeidler-Janiszewskiej, Warszawa.
Helman A., 1996, Estetyka okrucieństwa i przemocy w kinie współczesnym. — Estetyczne przestrzenie współczesności, pod red. A. Zeidler-Janiszewskiej, Warszawa.
Kaniewska B., 1996, Metatekstowy sposób bycia, „Teksty Drugie” nr 6.
Kornhauser J., 2000, Język we współczesnej literaturze polskiej. — Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, pod red. W. Pisarka, Kraków. Kuczyńska M., 1999, Piękny stan melancholii, Warszawa.
Markowski M. P., 1999, Ekphrasis. Uwagi bibliograficzne z dołączeniem krótkiego komentarza, „Pamiętnik Literacki”, z. 2.
Marquard O., 1996, Aesthetica i anaesthetica (Po postmodernie). — Postmodernizm a filozofia. Wybór tekstów, pod red. S. Czerniaka i A. Szahaja, Warszawa.
Mazur B., 1995, Stephen C. Pepper o estetycznym wartościowaniu sztuki. — Problematy ka wartościowania w amerykańskiej filozofii i estetyce XX wieku, pod red. A. Ceynowy, B. Dziemidoka, M. Janiaka, Gdańsk.
Morawski S., 1987, Czy zmierzch estetyki? — Zmierzch estetyki — rzekomy czy autentyczny, pod red. S. Morawskiego, Warszawa.
Nycz R., 1993, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa.
Nycz R., 2001, „Szare eminencje zachwytu 'Y, Miejsce epifanii w poetyce Mirona Białoszewskiego. — Literatura jako trop rzeczywistości, Kraków Pawłowski T., 1987, Wartości estetyczne, Warszawa.
Pękala T., 2000, Awangarda i ariergarda. Filozofia sztuki nowoczesnej, Lublin.
Sienkiewicz B., 2001 , Białoszewskiego obroty rzeczy. — Między słowem a ciałem, pod red. L. Wiśniewskiej, Bydgoszcz.
Sosnowski J., 1996, Dekadencka atmosfera zbliżającego się ponownie fin de siěcle 'U, „Teksty Drugie”, nr 5.
Stala K., 1995, Na marginesach rzeczywistości. O paradoksach przedstawiania w twórczości Brunona Schulza, Warszawa.
Stala M., 1988, Metafora w liryce Młodej Polski, Warszawa.
Szkołut T., 1996, Pluralizm jako kategoria sztuki, i estetyki współczesnej. — Estetyczne przestrzenie współczesności, pod red. A. Zeidler-Janiszewskiej, Warszawa.
Szymczak M., 1978, Słownik języka polskiego, Warszawa.
Tatarkiewicz W., 1960, Historia estetyki, t. l, Wrocław.
Wallis M., 1968, Przeżycie i wartość. Pisma z estetyki i nauki o sztuce 1931—1949, Kraków.
Welsch W., 1993, Ásthetik in der Disskusion, „Deutsche Zeitschrift fúr Philosophie”, nr l .
Welsch W., 1997, Estetyka i anestetyka, przekł. M. Łukasiewicz. — Postmodernizm. Antologia przekładów, wybór i wstęp R. Nycz, Kraków.
Witosz B., 1999, Czy gatunek i styl są we współczesnej stylistyce pojęciami konkurencyjnymi?, „Stylistyka” VIII, Opole.
Witosz B., 2001a, Kobieta w literaturze. Tekstowe wizualizacje od fin de siěcle'u do końca XX wieku, Katowice.
Witosz B., 2001 , Gatunek — sporny (?) problem we współczesnej refleksji tekstologicznej, „Teksty Drugie", nr 6.
Zaleski M., 1999, Nuda powtórzeń? — Nuda w kulturze, pod red. P. Czaplińskiego, P. Śliwińskiego, Poznań.
Zeidler-Janiszewska A., 1996, Między melancholią a żałobą Estetyka wobec przemian w kulturze współczesnej, Warszawa.
Authors
Bożena WitoszStatistics
Downloads
License
1. Copyrights to published works are held by the University of Opole (to the collective work) and the Authors (to individual parts of the collective work that have an independent meaning).
2. Only previously undistributed works can be published in the scientific journal "Stylistics".
3. The University of Opole does not restrict the possibility of the author's further dissemination of his work on condition that the scientific journal "Stylistics" is indicated as the original place of publication and the consent of the University Publishing House.
4. Consent to the publication of the work in the scientific journal "Stylistics" is tantamount to granting the author a non-exclusive license to the University of Opole, including the right to use the work without territorial restrictions and time limits in the following fields of exploitation:
a) within the scope of recording and multiplication of the work - production of any number of copies of the work in whole or in part using a specified technique, including printing, reprography, magnetic recording and digital technique, introduction of the work into computer memory and computer networks,
b) within the scope of circulation of the original or copies on which the work has been recorded - circulation, lending or hiring of the original or copies,
c) within the scope of dissemination of the work in a manner other than specified in item 2 - making the work or its abstract available on the Internet by enabling the recipients to access the work on-line or enabling them to download the work to their own device that makes it possible to read it, placing the work in electronic databases that disseminate scientific works, including in particular the CEEOL database (Central and Eastern Online Libray) and the abstract in English in the CEJSH database (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) within the scope of creating and distributing dependent works created using the work - using them in the fields of exploitation specified in points 1-3.
5. The author is not entitled to compensation for granting the license to the work.
6. The author agrees that the University may grant further permission to use the work (sublicense) in the fields of exploitation specified in par. 2 paragraph 4.
7. The author agrees that, in connection with the distribution of the work, his or her personal information, that is, name, affiliation, and e-mail address, may be made public.
Most read articles by the same author(s)
- Romualda Piętkowa, Bożena Witosz, Leksykon szkolny. Gatunki paraliterackie, publicystyczne i użytkowe, red. M. Pytasz, Gorzów Wielkopolski : Silva Rerum, 1993, 237 s. , Stylistyka: Vol. 3 (1994): Comparative Stylistics
- Bożena Witosz, Profesor Aleksander Wilkoń (1935–2022) , Stylistyka: Vol. 31 (2022): Styl i media - Style and media
