Žanr kommentariâ v tvorčeskom Naslediiismaila Gasprinskogo
Natalʹâ V. Âblonovskaâ
https://orcid.org/0000-0002-9786-2808
Aleksandr K. Gadomskij
https://orcid.org/0000-0003-4274-0966
Sažetak
The article deals with the place of the commentary genre in the journalistic heritage of a Crimean Tatar journalist, publisher, and educator, Ismail Gasprinsky. The authors prove that the work of I. Gasprinsky reveals an inclination towards the “journalism of
opinion”. One of the leading roles in it is played by the commentary genre, in which the editor and publisher of the Crimean Tatar newspaper, “Perevodchik-Terdzhiman”, expressed his attitude to the pressing problems of our time. The journalistic comments
of I. Gasprinsky show us his views on politics, society, religion, education, economy, and journalism, and the variety of rhetorical devices used in the comments demonstrate his journalistic skills. According to the authors, the fact of I. Gasprinsky’s active use of the commentary genre is determined by the influence of the traditions of Russian journalism, the national feature of which is its literary centricity, personalisation, focus on opinion more than fact, and, in particular, the influence of M. Katkov’s journalism.
Ključne riječi:
Gasprinsky, commentary, analytics, Crimean Tatar journalism, “Perevodchik- Terdzhiman”##submission.citations##
Источники
Google Scholar
Гаспринский И., 1883, Ответы на вопросы, «Терджиман–Переводчик», № 2, 20.04.1883.
Google Scholar
Гаспринский И., 2017, Полное собрание сочинений, т. 2, Симферополь: ООО Константа.
Google Scholar
Литература
Google Scholar
Байрамов Э., 2001, Великий просветитель российских мусульман Исмаил Гас-принский, Москва: Экслибрис-Пресс.
Google Scholar
Вартанова Е., 2019, Теория медиа: отечественный дискурс, Москва: Фак. журн. МГУ; Изд-во Моск. ун-та.
Google Scholar
Гайда С., 2016, Национальный стиль как стилистическая категория, «Жанры речи», № 2, с. 34–42, http://dx.doi.org/10.18500/2311-0740-2016-2-14-33-40.
Google Scholar
Ганкевич В., 2000, На службе правде и просвещению: краткий биографический очерк Исмаила Гаспринского (1851–1914 гг.), Симферополь: Доля.
Google Scholar
Гафаров С., 2001, Исмаил Гаспринский – великий просветитель, Симферополь, Тарпан.
Google Scholar
Горохов В., 1970, Критика и библиография в газете, Москва: Изд-во Моск. ун-та.
Google Scholar
Керимов И., 1999, Гаспринскийнинъ «джанлы» тарихи 1883–1914, Симферополь: Тарпан.
Google Scholar
Климович Л., 1991, На службе просвещения: о первой тюркоязычной газете «Терджиман» и ее издателе И. Гаспринском. – Гаспринский И. Из наследия, Симферополь: Таврия, с. 4–22.
Google Scholar
Колесниченко А., 2017, Настольная книга журналиста, Москва: Аспект Пресс.
Google Scholar
Коломина В., 2007, Современные тенденции развития авторской журналистики в контексте интернет-пространства, «Вестник Челябинского государствен- ного университета», № 4, URL: https://cyberleninka.ru/article/n/sovremennyetendentsii-
Google Scholar
razvitiya-avtorskoy-zhurnalistiki-v-kontekste-internet-prostranstva (до- ступ: 14.03.2021).
Google Scholar
Михайлин І., 2011, Основи журналiстики, Київ: Центр учбової літератури.
Google Scholar
Новаг В., 2011, Коментар / глоса. – Вайшенберг З., Журналістика та медіа: довідник, Київ: Центр вільної преси, Академія української преси, с. 183–188.
Google Scholar
Османов Ю., 2014, Просветитель Востока Исмаил Гаспринский, Симферополь, Бизнес-Информ.
Google Scholar
С. А-въ, 1897, Катков М. Н. – Русский биографический словарь, Санкт-Петербург: Типография главного управления уделов, с. 548–560.
Google Scholar
Сеитмеметова С., 2008, Жанры и типы публикаций в газете «Терджиман», «Ученые записки Таврического национального университета им. В.И. Вернадского», серия «История», т. 21 (60), № 1, с. 43–51, http://sn-histor.cfuv.ru/wp-content/uploads/2016/12/006_seitmemetova.pdf (доступ: 15.11.2021).
Google Scholar
Тертычный А., 2013, Аналитическая журналистика, Москва: Аспект Пресс.
Google Scholar
Тихонова Н., 2016, Исмаил Гаспринский и его протоевразийские идеи: маг. дисс., Санкт-Петербург.
Google Scholar
Тулупов В., 2017, Журналистиковедение или теория медиа?, «Научный журнал», № 4, с. 131–132.
Google Scholar
Фомина Д., 2018, Комментарий в российской журналистике: особенности жанра, творческие приемы (на примере публикаций Ю. Щекочихина), «Вестник Волжского университета имени В.Н. Татищева», № 1, URL: https://
Google Scholar
cyberleninka.ru/article/n/kommentariy-v-rossiyskoy-zhurnalistike-osobennosti-zhanra-tvorcheskie-priemy-na-primere-publikatsiy-yu-schekochihina (доступ:14.03.2021).
Google Scholar
Шашкова Е., 2018, Специфика реплики как жанра современного телевидения,«Коммуникативные исследования», № 4 (18), http://dx.doi.org/10.25513/2413-6182.2018.4.165-176, https://cyberleninka.ru/article/n/spetsifika-repliki-kak-zhanrasovremennogo-
Google Scholar
televideniya (доступ: 15.01.2022).
Google Scholar
Шостак М., 1998, Журналист и его произведение, Москва: Гендальф.
Google Scholar
Шукурджиева З., 2018, Специфика художественно-публицистических жанровнаследия И. Гаспринского, «Филологические науки. Вопросы теории и практики», https://doi.org/10.30853/filnauki.2018-11-1.13, № 11-1 (89), URL: https://
DOI: https://doi.org/10.30853/filnauki.2018-11-1.13
Google Scholar
cyberleninka.ru/article/n/spetsifika-hudozhestvenno-publitsisticheskih-zhanrovnaslediya-i-gasprinskogo (доступ: 16.01.2022).
Google Scholar
Яблоновська Н., 2006, Етнічна преса Криму: історія та сучасність, Сiмферополь: Кримське навчально-педагогічне державне видавництво.
Google Scholar
Ярцева С., 2007, Традиции персонифицированного письма в русской журналистике. – Проблемы массовой коммуникации: новые подходы, Воронеж: Ф-тжурн. ВГУ, с. 27–30.
Google Scholar
Çapraz K., 1990, Kırımtatar Türklerinde basın. Yüksek lisans tezi, İstanbul.
Google Scholar
Gaspıralı İ., 2015, Seçilmiş Eserleri. II., İNeşre Hazırlayan: Y. Akpınar, İstanbul: Ötüken.
Google Scholar
Kırımlı H., 1996, Kırım tatarlarında milli kimlik ve milli hareketleri (1905–1916), Ankara: Türk tarih kurumu basımevi.
Google Scholar
Kırımlı H., 2001, İsmail Bey Gaspralı, Ankara: Şafak Matbaacılık.
Google Scholar
Korkonosenko S., 2015, Russian Journalism Theory in a Changing Global Context, «Asian Social Science», 11(1), с. 329–334.
Google Scholar
Lazzerini E., 1973, Ismail Bey Gasprinskii and Muslim Modernism in Russia, 1878–1914: a Dissertation submitted in partial fulfillment of the requirement for the degree of Doctor of Philosophy. Washington: University of Washington, 1973, 313 с.
Google Scholar
Lazzerini E., 1993, Ismail Bey Gasprinskii’s Perevodchic/Tercuman: A clarion ofmodernism. – Central Asian monuments, edited by H.B. Paksoy, Istanbul: The Isis Press, с.. 143–156.
Google Scholar
Togan Z., 1991, Gasprali (Gasprinski), Isma‘il. – Encyclopaedia of Islam, 2nd Edition., 12 vols., vol. 2., ed. P. J. Bearman, Th. Bianquis, C. E. Bosworth, E. van Donzel, W. P. Heinrichs et al. Leiden: E.J. Brill, p. 979.
Google Scholar
References
Google Scholar
Bajramov Je., 2001, Velikij prosvetitel’ rossijskih musul’man Ismail Gasprinskij, Moskva: Jekslibris-Press.
Google Scholar
Çapraz K., 1990, Kırımtatar Türklerinde basın. Yüksek lisans tezi, İstanbul.
Google Scholar
Fomina D., 2018, Kommentarij v rossijskoj zhurnalistike: osobennosti zhanra, tvorcheskie priemy (na primere publikacij Ju. Shhekochihina), «Vestnik Volzhskogo universiteta imeni V.N. Tatishheva», № 1, URL: https://cyberleninka.ru/article/n/
Google Scholar
kommentariy-v-rossiyskoy-zhurnalistike-osobennosti-zhanra-tvorcheskie-priemyna-primere-publikatsiy-yu-schekochihina (dostup: 14.03.2021).
DOI: https://doi.org/10.1142/S1793524521500145
Google Scholar
Gafarov S., 2001, Ismail Gasprinskij – velikij prosvetitel’, Simferopol', Tarpan.
Google Scholar
Gajda S., 2016, Nacional'nyj stil' kak stilisticheskaja kategorija, «Zhanry rechi», № 2, s. 34–42, http://dx.doi.org/10.18500/2311-0740-2016-2-14-33-40.
DOI: https://doi.org/10.18500/2311-0740-2016-2-14-33-40
Google Scholar
Gankevich V., 2000, Na sluzhbe pravde i prosveshheniju: kratkij biograficheskij ocherk Ismaila Gasprinskogo (1851–1914 gg.), Simferopol': Dolja.
Google Scholar
Gaspıralı İ., 2015, Seçilmiş Eserleri. II., İNeşre Hazırlayan: Y. Akpınar, İstanbul: Ötüken.
Google Scholar
Gorohov V., 1970, Kritika i bibliografija v gazete, Moskva: Izd-vo Mosk. un-ta.
Google Scholar
Jablonovs'ka N., 2006, Etnіchna presa Krimu: іstorіja ta suchasnіst', Simferopol': Krims'ke navchal'no-pedagogіchne derzhavne vidavnictvo.
Google Scholar
Jarceva S., 2007, Tradicii personificirovannogo pis'ma v russkoj zhurnalistike. – Problemy massovoj kommunikacii: novye podhody, Voronezh: F-t zhurn. VGU, s. 27–30.
Google Scholar
Kerimov I., 1999, Gasprinskiyniñ „canlı” tarihi 1883–1914, Simferopol': Tarpan.
Google Scholar
Kırımlı H., 1996, Kırım tatarlarında milli kimlik ve milli hareketleri (1905–1916), Ankara: Türk tarih kurumu basımevi.
Google Scholar
Kırımlı H., 2001, İsmail Bey Gaspralı, Ankara: Şafak Matbaacılık.
Google Scholar
Klimovich L., 1991, Na sluzhbe prosveshhenija: o pervoj tjurkojazychnoj gazete «Terdzhiman» i ee izdatele I. Gasprinskom. – Gasprinskij I. Iz nasledija, Simferopol': Tavrija, s. 4–22.
Google Scholar
Kolesnichenko A., 2017, Nastol’naja kniga zhurnalista, Moskva: Aspekt Press.
Google Scholar
Kolomina V., 2007, Sovremennye tendencii razvitija avtorskoj zhurnalistiki v kontekste internet-prostranstva, «Vestnik Cheljabinskogo gosudarstvennogo universiteta», № 4, URL: https://cyberleninka.ru/article/n/sovremennye-tendentsii-razvitiya-avtorskoy-
Google Scholar
zhurnalistiki-v-kontekste-internet-prostranstva (dostup: 14.03.2021).
Google Scholar
Korkonosenko S., 2015, Russian Journalism Theory in a Changing Global Context, „Asian Social Science”, 11(1), p. 329–334.
DOI: https://doi.org/10.5539/ass.v11n1p329
Google Scholar
Lazzerini E., 1973, Ismail Bey Gasprinskii and Muslim Modernism in Russia, 1878- 1914: a Dissertation submitted in partial fulfillment of the requirement for the degree of Doctor of Philosophy. Washington: University of Washington, 1973, 313 p.
Google Scholar
Lazzerini E., 1993, Ismail Bey Gasprinskii’s Perevodchic/Tercuman: A clarion of modernism. – Central Asian monuments, ed. H. B. Paksoy, Istanbul: The Isis Press, p. 143–156.
Google Scholar
Mihajlin І., 2011, Osnovi zhurnalistiki, Kiїv.: Centr uchbovoї lіteraturi.
Google Scholar
Novag V., 2011, Komentar / glosa. – Vajshenberg Z., Zhurnalіstika ta medіa: dovіdnik, Kiїv: Centr vіl'noї presi, Akademіja ukraїns'koї presi, s. 183–188.
Google Scholar
Osmanov Ju., 2014, Prosvetitel’ Vostoka Ismail Gasprinskij, Simferopol', Biznes-Inform.
Google Scholar
S. A-v, 1897, Katkov M. N. – Russkij biograficheskij slovar’, Sankt-Peterburg: Tipografija glavnogo upravlenija udelov, s. 548–560.
Google Scholar
Seitmemetova S., 2008, Zhanry i tipy publikacij v gazete «Terdzhiman», «Uchenye zapiski Tavricheskogo nacional'nogo universiteta im. V. I. Vernadskogo», serija «Istorija», t. 21 (60), № 1, s. 43–51, http://sn-histor.cfuv.ru/wp-content/ uploads/2016/12/006_seitmemetova.pdf (dostup: 15.11.2021).
Google Scholar
Shashkova E., 2018, Specifika repliki kak zhanra sovremennogo televidenija, “Kommunikativnye issledovanija”, № 4 (18), http://dx.doi.org/10.25513/2413- 6182.2018.4.165-176, https://cyberleninka.ru/article/n/spetsifika-repliki-kak-zhanrasovremennogo-
Google Scholar
televideniya (dostup: 15.01.2022).
Google Scholar
Shostak M., 1998, Zhurnalist i ego proizvedenie, Moskva: Gendal'f.
Google Scholar
Shukurdzhieva Z., 2018, Specifika hudozhestvenno-publicisticheskih zhanrov naslediya I. Gasprinskogo, «Filologicheskie nauki. Voprosy` teorii i praktiki», https://doi. org/10.30853/filnauki.2018-11-1.13, № 11-1 (89), URL: https://cyberleninka. ru/article/n/spetsifika-hudozhestvenno-publitsisticheskih-zhanrov-naslediya-igasprinskogo (dostup: 16.01.2022).
Google Scholar
Tertychnyj A., 2013, Analiticheskaja zhurnalistika, Moskva: Aspekt Press.
Google Scholar
Tihonova N., 2016, Ismail Gasprinskij i ego protoevrazijskie idei: mag. diss., Sankt-Peterburg.
Google Scholar
Togan Z., 1991, Gasprali (Gasprinski), Isma‘il. – Encyclopaedia of Islam, 2nd Edition.,12 vols., vol. 2., ed. P. J. Bearman, Th. Bianquis, C. E. Bosworth, E. van Donzel, W. P. Heinrichs et al. Leiden: E.J. Brill, p. 979.
Google Scholar
Tulupov V., 2017, Zhurnalistikovedenie ili teorija media?, «Nauchnyj zhurnal», № 4, s. 131–132.
Google Scholar
Vartanova E., 2019, Teorija media: otechestvennyj diskurs, Moskva: Fak. zhurn. MGU; Izd-vo Mosk. un-ta.
Google Scholar
##libcom.statistics##
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##submission.license##
##submission.license.cc.by-nc-sa4.footer##
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
