Leksykalne środki tradycyjnej stylistyki we współczesnych badaniach nad stylem. (O smutnym losie epitetu)
Bożena Witosz
Instytut Jêzyka Polskiego, Uniwersytet ŚląskiAbstrakt
The author is interested in the presence of the traditional features of style (verbal figures) in contemporary stylistics – theory, teaching, and interpretations. The author primarily focuses on the epithet; notes that only in teaching the science of stylistics refer to traditional verbal figures. In the theory of contemporary stylistics, style is understood broadly – as a cultural category, and its characteristics are sought in the semantics of words and their cultural connotations. The word epithet, however, is used in the media and in the colloquial sense in a different meaning from the traditional one. It is synonymous with verbal abuse and is used to insult or humiliate someone. Most often, it occurs in conjunction with the adjective “abusive” (derogatory epithets). The author concludes that while epithet was formerly considered an element of high style and decorative, today it is considered stylistically inferior.
Słowa kluczowe:
style, stylistics, epithet, lexisBibliografia
Bańkowska E., Mikołajczuk A., 2000, Praktyczna stylistyka, Warszawa.
Google Scholar
Bartmiński J., 1981, Derywacja stylu. - Pojęcie derywacji w lingwistyce, red. J. Bartmiński, Lublin.
Google Scholar
Dąbrowska E., 2012, Pejzaż stylowy nowej literatury polskiej. Opole.
Google Scholar
Derpieńska A., 2008, Uwagi o języku i stylu „Trędowatej” Heleny Mniszek. – Styl a znaczenie, red. I. Szczepankowska, Białystok.
Google Scholar
Dobrzyńska T., 2012, Od słowa do sensu. Studia o metaforze, Warszawa.
Google Scholar
Gajda S., 1983, Styl jako humanistyczna struktura tekstu, „ Z Polskich Studiów Slawistycznych”, seria 6: Językoznawstwo, t. 2, Warszawa.
Google Scholar
Gajda S., 2001, Stylistyka funkcjonalna, stylistyka pragmatyczna, stylistyka kognitywna. – Stylistyka a pragmatyka, red. B. Witosz, Katowice.
Google Scholar
Gajda S., 2003, Współczesna stylistyka polska, „Stylistyka”, t. XII, s. 371-383.
Google Scholar
Gajda S., 2013, Teoria stylu i stylistyka. - Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, red. Malinowska E., Nocoń J., Żydek-Bednarczuk U., Kraków.
Google Scholar
Gajda S., 1995, red., Przewodnik po stylistyce polskiej, Opole.
Google Scholar
Handke R., 2001, Styl artystyczny. – Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin.
Google Scholar
Kornhauser J., 1999, Język we współczesnej literaturze polskiej. – Polszczyzna 2000, red. W. Pisarek, Kraków.
Google Scholar
Korwin-Piotrowska D., 2011, Poetyka. Przewodnik po świecie tekstów, Kraków.
Google Scholar
Kurkowska H., Skorupka S., 1959, Stylistyka polska. Zarys, Warszawa.
Google Scholar
Lewiński P. H., 1999, Retoryka reklamy, Wrocław.
Google Scholar
Malinowska E., Nocoń J., Żydek-Bednarczuk U., 2013, red., Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, Opole.
Google Scholar
Ojcewicz G., 2002, Epitet jako cecha idiolektu pisarza, Katowice.
Google Scholar
Ostaszewska D., 1993, Język poetycki Jana Andrzeja Morsztyna. Z zagadnień semantyki, Wrocław.
Google Scholar
Ostaszewska D., 2001, Postać w literaturze. Wizerunek staropolski. Obrazy – konwencje – stereotypy, Katowice.
Google Scholar
Piaszczyński M., 1916, Epitety w polskiej poezji pseudoklasycznej, Fryburg.
Google Scholar
Rejter A., 2001, Epitet w twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Język Artystyczny”, t. 11, s. 92-113.
Google Scholar
Rejter A., Barokowy romans wierszowany – problemy gatunku i dyskursu. (Na przykładzie „Wizerunku złocistej przyjaźnią zdrady” Adama Korczyńskiego, „Język Artystyczny”, t. 14, s. 57-83.
Google Scholar
Rejter A., 2011, Słownictwo w opisie gatunku mowy – staropolski romans a nowela (na przykładzie „Nadobnej Paskwaliny” Samuela Twardowskiego i jej anonimowego prozatorskiego pierwowzoru. – Język pisarzy. Problemy słownictwa, t. 3., red. T. Korpysz, A. Kozłowska, Warszawa.
Google Scholar
Skrendo A., 2002, Tadeusz Różewicz i granice literatury. Poetyka i etyka transgresji, Kraków.
Google Scholar
Skubalanka T., 1991, Wprowadzenie do gramatyki stylistycznej języka polskiego. Lublin.
Google Scholar
Skubalanka T., 2008, Herbert, Szymborska, Różewicz. Studia stylistyczne, Lublin.
Google Scholar
Sławkowa E., 2008, Miejsce teorii semantycznych w opisie języka tekstu artystycznego. – Styl a semantyka, red. I. Szczepankowska, Białystok.
Google Scholar
Sławkowa E., 2011, Kierunki badań nad słownictwem pisarzy. – Język pisarzy. Problemy słownictwa. T.3., red. T. Korpysz, A. Kozłowska, Warszawa., s. 13-29.
Google Scholar
Sławkowa E., 2012, Tekst literacki w kręgu językoznawstwa, t. 1., Katowice.
Google Scholar
Sobstyl K., 2002, Ogłoszenia towarzysko-matrymonialne w języku polskim i niemieckim : studium pragmalingwistyczne, Lublin.
Google Scholar
Sołtys , O epitetach przymiotnikowych śląskich pieśni ludowych, „Język Polski” nr 23-24, s. 67-78.
Google Scholar
Szczęsna E., 2001, Poetyka reklamy, Warszawa.
Google Scholar
Tokarski R., 2009, Znaczeniowa otwartość tekstu artystycznego a paradygmaty badawcze semantyki. - Język–pisarzy jako problem lingwistyczny, t. 2., red. T. Korpysz, A. Kozłowska, Warszawa.
Google Scholar
Wierzbicka E., Wolański A., Zdunkiewicz-Jedynak J., 2008, Podstawy stylistyki i retoryki, Warszawa.
Google Scholar
Wilkoń A., 1978, Język a styl tekstu literackiego, „Język Artystyczny”, t. 1., s. 11-22.
Google Scholar
Witosz B., 1997, Opis w prozie narracyjnej na tle innych odmian deskrypcji, Katowice.
Google Scholar
Witosz B., 2001, Kobieta w literaturze. Tekstowe wizualizacje od fin de siècle’u do
Google Scholar
Witosz B., Kobieta patrzy.
Google Scholar
Witosz B., 2005, Miejsce stylistyki w obrębie współczesnych badań dyskursu. – Polonistyka w przebudowie, t. I., red. M. Czermińska i in., Kraków.
Google Scholar
Wyderka B., 1995, Środki stylowe. – Przewodnik po stylistyce polskiej, red. S. Gajda, Opole, s. 53-94.
Google Scholar
Zdunkiewicz-Jedynak, 2008, Wykłady ze stylistyki, Warszawa.
Google Scholar
Autorzy
Bożena WitoszStatystyki
Downloads
Licencja
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Romualda Piętkowa, Bożena Witosz, Leksykon szkolny. Gatunki paraliterackie, publicystyczne i użytkowe, red. M. Pytasz, Gorzów Wielkopolski : Silva Rerum, 1993, 237 s. , Stylistyka: Tom 3 (1994): Stylistyka porównawcza
- Bożena Witosz, Profesor Aleksander Wilkoń (1935–2022) , Stylistyka: Tom 31 (2022): Styl i media - Style and media
