Telewizyjna prognoza pogody – analiza gatunku z perspektywy diachronicznej
Abstrakt
The article attempts to examine genre changes within the genre pattern of the weather forecast. In the first part, I propose a categorisation of the weather forecast as a text genre, mainly focusing on its television variant. Thereby, I point out pertinent research in the Polish and German literature for the reasons of comparison. I continue by outlining the assumptions of multimodal text analysis that I have used n my investigation of the television weather forecast, highlighting the fact that it represents an audiovisual text in which meaning is constructed through the conceptual combination of semiotic devices present in it. In the second part, I present the results of my analysis of a particular weather forecast broadcast on Channel TVP 1 after the main edition of the news. I describe the modifications to its design for over the past 30 years and demonstrate the phases of the pattern transformation starting at the beginning of the 1990s and reaching the forms of expression nowadays. Based on the comparison, I attempt to answer the question of how media texts in general, and television weather forecast in particular, have changed over the period of time I have focused on. The conclusions summarise the research results obtained and indicate the reasons for the genre changes taking place.
Słowa kluczowe:
media text, television weather forecast, multimodal text, diachronic studiesBibliografia
Banderowicz K., 2013, „[...] Czas nas uczy pogody”. Próba rekonstrukcji wzorca gatunkowego prognoz pogodowych. – Tekst – akt mowy – gatunek wypowie dzi, red. U. Sokólska, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 233–346.
Google Scholar
Bucher H.-J., 2011, Multimodales Verstehen oder Rezeption als Interaktion. Theoreti sche und empirische Grundlagen einer systematischen Analyse der Multimodalität. – Bildlinguistik. Theorien – Methoden – Fallbeispiele, Hrsg. H. Diekmannshenke, M. Klemm, H. Stöckl, Berlin: Erich Schmidt, s. 123–156.
Google Scholar
Hoch D., 1988, Konfrontative Analyse auf der Ebene von Texten – am Beispiel der Textsorte „Wetterbericht”, „Wissenschaftliche Zeitschrift der Pädagogischen Hochschule Potsdam”, 32, s. 277–283.
Google Scholar
Janus-Konarska J., 2010, Parasol noś i przy pogodzie, czyli prognoza pogody jako tekst. – Dziennikarstwo i media. Przestrzenie komunikowania, t. 1, red. I. Bor kowski, K. Stasiuk-Krajewska, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocław skiego, s. 163–173
Google Scholar
Kaszewski K., 2018, Media o sobie. Językowe elementy autopromocyjne w przekazach informacyjnych prasy, radia i telewizji, Warszawa: Semper.
Google Scholar
Krycki P., 2001, Zur sprachlichen Gestaltung von Wetterberichten in Zeitungen unter besonderer Berücksichtigung der Mittel zum Ausdruck der Modalität des Gel tungsgrades. – Textsorten des Alltags und ihre typischen sprachlichen Mittel, Hrsg. K.-E. Sommerfeldt, H. Schreiber, Frankfurt am Main: Peter Lang, s. 35–46.
Google Scholar
Krycki P., 2006, Lexikalische Besonderheiten der Wetterberichte. – Das Deutsche als Forschungsobjekt und als Schulfach. Synchronie – Diachronie – Glottodidaktik, Hrsg. M. L. Kotin, P. Krycki, M. Laskowski, T. Zuchewicz, Frankfurt am Main: Peter Lang, s. 293–298.
Google Scholar
Krycki P., 2008, Von der DWD-Vorhersagekarte bis zum Tagesschauwetter. Wet terberichte als Anschlusskommunikation. – Textsorten und Systemtheorie, Hrsg. Ch. Gansel. Göttingen: V&R unipress, s. 139–154.
Google Scholar
Krycki P., 2018, Die Textsorten Wetterbericht in den Kommunikationsbereichen Wissenschaft und Massenmedien. Eine textlinguistische, systemtheoretische und funktional-stilistische Textsortenbeschreibung, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Google Scholar
Lüger H.-H., 1995, Pressesprache, Tübingen: Max Niemeyer.
Google Scholar
Loewe I., 2018, Dyskurs telewizyjny w świetle lingwistyki mediów, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Mac A., 2015, Wie wird das Wetter morgen? Informationsvermittlung in deutschen und polnischen TV-Wetterberichten, „tekst i dyskurs – text und diskurs”, 8, s. 103–131.
Google Scholar
Mac A., 2017, Textdesign und Bedeutungskonstitution im multimodalen Fernsehtext. Dramatisierungsstrategien in deutschen und polnischen Nachrichtensendungen, Frankfurt am Main: Peter Lang.
Google Scholar
Mac A., 2022, Multimodalność przekazów medialnych – główne założenia analizy tekstów audiowizualnych na przykładzie telewizyjnej prognozy pogody. Perspek tywa germanistyczna, „Prace Językoznawcze”, 4, s. 81–98.
Google Scholar
Maćkiewicz J., 2017, Badanie mediów multimodalnych – multimodalne badanie mediów, „Studia Medioznawcze”, 2, s. 33–42.
Google Scholar
Opiłowski R., 2015, Der multimodale Text aus kontrastiver Sicht. Textdesign und Spra che-Bild-Beziehung in deutschen und polnischen Pressetexten, Wrocław: Atut.
Google Scholar
Rath R., 1968, „Unvollständige Sätze” im heutigen Deutsch. Eine Studie zur Sprache des Wetterberichts. – Zur Syntax des Wetterberichts und des Telegrammes, Hrsg. R. Rath, A. Brandstetter, Mannheim: Dudenverlag, s. 9–22.
Google Scholar
Sandig B., 1970, Probleme einer linguistischen Stilistik, „Literatur und Didaktik”, 1, s. 177–194.
Google Scholar
Seklecka A., 2017, Rytuały medialne w komunikowaniu masowym. Przypadek polskich telewizyjnych serwisów informacyjnych „Fakty” TVN i „Wiadomości” TVP, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Settekorn W. (Hrsg.), 1999, Weltbilder der Wetterberichte, Frankfurt am Main: Peter Lang.
Google Scholar
Sommerfeldt K.-E., 1998, Textsorten in der Regionalpresse, Frankfurt am Main: Peter Lang.
Google Scholar
Sommerfeldt K.-E., 2005, Skizze einer kommunikativen Sprachgeschichte, Frankfurt am Main: Peter Lang.
Google Scholar
Spillner B., 1983, Zur kontrastiven Analyse von Fachtexten – am Beispiel der Syn tax von Wetterberichten, „Zeitschrift für Literaturwissenschaft und Linguistik”, 51–52, s. 110–123.
Google Scholar
Stöckl H., 2004, Typografie: Gewand und Körper des Textes – Linguistische Über legungen zu typographischer Gestaltung, „Zeitschrift für Angewandte Linguistik”, 3–4, s. 5–48.
Google Scholar
Stöckl H., 2016, Multimodalität – Semiotische und textlinguistische Grundlagen. – Handbuch Sprache im multimodalen Kontext, Hrsg. N.-M. Klug, H. Stöckl, Berlin‒New York: Walter de Gruyter, s. 3–35.
Google Scholar
Tyc E., 2016, Poranna nierzeczywistość w telewizyjnym programie śniadaniowym Kawa czy herbata?, „Media i Społeczeństwo”, 6, s. 122–133.
Google Scholar
Tyc E., 2018, Kawa czy herbata? Pierwszy telewizyjny program śniadaniowy. Komu nikat polimodalny z perspektywy lingwistyki dyskursu, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Wildfeuer J., Bateman J. A., Hiippala T., 2020, Multimodalität. Grundlagen, For schung und Analyse – Eine problemorientierte Einführung, Berlin‒Boston: Walter de Gruyter.
Google Scholar
Wojtak M., 2019, Wprowadzenie do genologii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Wolańska E., 2007, Współdziałanie słowa i obrazu w prasie tabloidowej. Ujęcie semiotyczne. – Język polski XXI wieku: analizy, oceny, perspektywy, red. G. Szpi la, Kraków: Krakowskie Towarzystwo Popularyzowania Wiedzy o Komunikacji Językowej „Tertium”, s. 311‒325.
Google Scholar
Worsowicz M., 2019, Inforozrywka w prasie. – Język w prasie. Antologia, red. M. Kita, I. Loewe, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 258–268.
Google Scholar
Źródła [dostęp: 05.09.2022]
Google Scholar
Tabele 2‒8:
Google Scholar
08.1993: https://www.youtube.com/watch?v=MQ2n6zNIXm8
Google Scholar
03.1994: https://www.youtube.com/watch?v=y2FTTSl2pSk
Google Scholar
03.1997: https://www.youtube.com/watch?v=XIeKwBiJ28I
Google Scholar
10.2006: https://www.youtube.com/watch?v=zG5avzvpvkM
Google Scholar
08.2013: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogoda-wiadomo sci-tvp/wideo/08082013-2010/11815340
Google Scholar
09.2020: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogoda-wiadomo sci-tvp/wideo/02092020-2005/49388324
Google Scholar
03.2021: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogoda-wiadomo sci-tvp/wideo/12032021-2005/52406249
Google Scholar
Przykłady:
Google Scholar
(1, 11, 15) 25.08.1993: https://www.youtube.com/watch?v=MQ2n6zNIXm8
Google Scholar
(2) 19.03.1994: https://www.youtube.com/watch?v=y2FTTSl2pSk
Google Scholar
(3, 16) 07.03.1997: https://www.youtube.com/watch?v=XIeKwBiJ28I
Google Scholar
(4, 25) 14.10.2006: https://www.youtube.com/watch?v=zG5avzvpvkM
Google Scholar
(5, 17, 28) 08.08.2013: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogo da-wiadomosci-tvp/wideo/08082013-2010/11815340
Google Scholar
(6, 27) 04.04.2013: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogoda wiadomosci-tvp/wideo/04042013-2015/10407712
Google Scholar
(7) 11.10.2013: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogoda-wiado mosci-tvp/wideo/11102013-1935/12468587
Google Scholar
(8) 01.10.2020: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogoda-wiado mosci-tvp/wideo/01102020-2005/49815088
Google Scholar
(9) 23.01.2021: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogoda-wiado mosci-tvp/wideo/23012021-2005/51623544
Google Scholar
(10) 12.03.2021: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogoda-wia domosci-tvp/wideo/12032021-2005/52406249
Google Scholar
(12, 18, 26) 17.09.2007: https://www.youtube.com/watch?v=uQzJTulJMHU
Google Scholar
(13) 08.06.2015: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogoda-wia domosci-tvp/wideo/08062015-2010/20113868
Google Scholar
(14, 19, 20, 21, 29) 02.09.2020: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informa cyjne/pogoda-wiadomosci-tvp/wideo/02092020-2005/49388324
Google Scholar
(22) 19.12.2020: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogoda-wia domosci-tvp/wideo/19122020-2005/51085287
Google Scholar
(23) 15.12.2020: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogoda-wia domosci-tvp/wideo/15122020-2005/50953729
Google Scholar
(24) 30.11.2020: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogoda-wia domosci-tvp/wideo/30112020-2005/50733995
Google Scholar
(30) 16.11.2020: https://www.tvp.pl/publicystyka/programy-informacyjne/pogoda-wia domosci-tvp/wideo/16112020-2005/50514726
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Stylistyka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Agnieszka Mac, Zu aktuellen Tendenzen des Kommentierens in der polnischen Presselandschaft , Stylistyka: Tom 27 (2018): Styl i aksjologia
- Agnieszka Mac, Kontrastywna analiza formatu i tematyki wiadomości telewizyjnych w Polsce i Niemczech , Stylistyka: Tom 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
