Błąd kognitywistyczny w teorii demokracji

ADAM CHMIELEWSKI

Instytut Filozofii, Uniwersytet Wrocławski, ul. Koszarowa 3/20, 51-149 Wrocław
http://orcid.org/0000-0001-6001-5309

Abstract

Opozycja między podejściem partycypacjonistycznym, zakładającym szerokie uczestnictwo obywateli w demokratycznym procesie politycznym, a modelem deliberacjonistycznym, według którego władzę polityczną winny sprawować osoby obdarzone odpowiednimi kompetencjami poznawczymi, pozostaje ważkim tematem współczesnych debat w teorii demokracji. Autor twierdzi, że interpretacje modelu deliberacjonistycznego, uznające wiedzę za wiodące źródło prawomocnego uczestnictwa w sprawowaniu władzy politycznej, są obciążone „błędem kognitywistycznym” oraz wskazuje na niebezpieczeństwa wynikające z przypisania istotnej roli politycznej kompetencjom poznawczym.
W opozycji do modelu „epistokratycznego” kładzie nacisk na wagę umiejętności politycznej w zarządzaniu systemami demokratycznymi. Biorąc za punkt wyjścia normatywny ideał demokracji, oparty na egalitarnym założeniu o potencjalnie powszechnej zdolności do kształtowania umiejętności politycznej, twierdzi, że ta potencjalność może się aktualizować przez samym udział w aktywności politycznej.