OSIEDLE JEŻYCE JAKO PRZYKŁAD SUBSTRUKTURY MIEJSKIEJ I ELEMENT POLICENTRYCZNEJ STRUKTURY POZNANIA
Lidia Mierzejewska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniuhttps://orcid.org/0000-0002-9830-2853
Kamila Sikorska-Podyma
https://orcid.org/0000-0003-3935-874X
Abstrakt
Jedną z ważniejszych cech współczesnego świata staje się policentryczność, analizowana w różnych aspektach i w odniesieniu do różnych skal przestrzennych. W literaturze wskazywane są liczne korzyści wynikające z takiej struktury przestrzennej w skali Unii Europejskiej, poszczególnych krajów, regionów, aglomeracji miejskich czy też z tworzenia policentrycznych sieci miejskich. Niewiele jest natomiast prac odnoszących się do kształtowania policentrycznej struktury przestrzennej miasta, która, jak się wydaje, przynieść może zarówno mieszkańcom miasta, jak i miastu jako całości wiele różnego rodzaju korzyści, umożliwiając jednocześnie realizację założeń zrównoważonego rozwoju. W artykule zaprezentowano wpisującą się w zagadnienia policentryczności miast koncepcję substruktur miejskich, czyli pewnych funkcjonalnych całości składających się z subcentrum oraz obszaru jego oddziaływania. Głównym celem artykułu jest natomiast analiza i ocena tego, czy poznańskie osiedle Jeżyce potraktować można jako substrukturę Poznania, której ogniskiem (i jednocześnie subcentrum miasta) jest znajdujący się w centrum osiedla Rynek
Jeżycki. Na podstawie analizy dokumentów i badań terenowych określono między innymi: (1) funkcje, jakie Rynek Jeżycki pełni na rzecz mieszkańców Jeżyc i całego miasta, (2) miejsca, w których mieszkańcy osiedla zaspokajają swoje codzienne potrzeby oraz (3) ich związek z zamieszkiwanym obszarem (tożsamość terytorialną). Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że osiedle Jeżyce określić można mianem substruktury miejskiej. Wskazano także na korzyści, wynikające z kształtowania policentrycznej, złożonej z substruktur, przestrzennej formy miasta.
Słowa kluczowe:
substruktury miejskie, policentryczność, rozwój zrównoważony, struktura przestrzenna miasta, JeżyceBibliografia
Billert, Andreas. 2012. Założenia, modele i planowanie polityki rozwoju miasta. Próba konfrontacji dwóch światów jednej Unii Europejskiej. W: Deklinacja odnowy miast. Z dyskusji nad rewitalizacją w Polsce, red. Krzysztof Derejski, Jacek Kubera, Stanisław Lisiecki, Roman Macyra, 21−53. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
Google Scholar
Brundtland, Gro Harlem. 1987. Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future. United Nations.
Google Scholar
Bunge, Mario. 1979. Treatise on Basic Philosophy. Ontology II: A World of Systems, vol. 4. Dordrecht–Holland: D. Reidel Publishing Company.
Google Scholar
Chojnicki, Zbyszko. 1989. Koncepcja terytorialnego systemu społecznego (Conception of a territorial social system), Przegląd Geograficzny, 60(3), 491-510.
Google Scholar
De Sousa Vale, David. 2008. Sustainable urban form, accessibility and travel: The relationship between polycentric urban development and commuting in Lisbon. Newcastle: University of Newcastle under Tyne.
Google Scholar
Domański, Ryszard. 2002. Gospodarka przestrzenna (Spatial economy). Warszawa: PWN.
Google Scholar
Duany, Andres., Plater-Zyberk, Elizabeth i Jeff Spack. 2000. Suburban Nation. The Rise of Sprawl and Decline of the American Dream. New York: North Point Press.
Google Scholar
Frey, Hildebrand. 1999. Designing the city – towards a more sustainable urban form. London–New York: E &FN Spon.
Google Scholar
Harris, Chauncy D. i Edward L. Ullman. 1945. The nature of cities. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 242, 7-17.
DOI: https://doi.org/10.1177/000271624524200103
Google Scholar
Haughton, Graham i Colin Hunter. 1994. Sustainable Cities. London: Jessica Kingsley Publishers/Regional Studies Association.
Google Scholar
Jałowiecki, Bohdan. 2011. Metropolie rządzą światem. Harvard Business Review (Polska), dodatek „EGO Inspiracje”, 55-58.
Google Scholar
Jenks, Mike i Colin Jones. 2010. Issues and contexts. W: Dimensions of the Sustainable City, Eds. Mike Jenks, Colin Jones, 1-19. London – New York: Springer.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4020-8647-2_1
Google Scholar
Knaap, Elijah., Ding, Chengri., Niu, Yi. i Mishra, Sabyasachee. 2016. Polycentrism as a sustainable development strategy: empirical analysis from the state of Maryland. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, 16(1), 1-19.
DOI: https://doi.org/10.1080/17549175.2015.1029509
Google Scholar
Korcelli, Piotr. 1974. Teorie rozwoju struktury przestrzennej miast (Theories of the development of the spatial structure of towns). Warszawa: PWN.
Google Scholar
Kubicki, Paweł. 2010. Nowi Mieszczanie – w poszukiwaniu nowych tożsamości miejskich. W: Wartościowanie współczesnej przestrzeni miejskiej, red. Mikołaj Madurowicz, 57−65. Warszawa: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Urząd Miasta Stołecznego Warszawy.
Google Scholar
Kuciński, Kazimierz. 1996. Geografia ekonomiczna. Zarys teoretyczny (Economic geography. A theoretical outline). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej.
Google Scholar
Legras, Sophie i Jean Cavailhès. 2012. Urban form and sustainable development. Working Paper 2012/5. UMR 1041. Centre d’Economie et Sociologie appliquées à l’Agriculture et aux Espaces Ruraux, INRA – AGROSUP, 1-21.
Google Scholar
Leśniewska, Dorota. 2000. Historyczna przestrzeń miejska dzielnicy Jeżyce. W: Kronika Miasta Poznania Nr 2; Jeżyce, red. Jacek Wiesiołowski, 80-111. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Google Scholar
Lisiecki, Stanisław i Jacek Kubera, 2015. O zasadności badań nad tożsamością dzielnic miast. Poszukiwanie nowych-starych tożsamości. Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica, 54, 127-139
DOI: https://doi.org/10.18778/0208-600X.54.09
Google Scholar
Litman, Todd. 2016. The future isn’t what it used to be changing trends and their implications for transport planning. Victoria Transport Policy Institute, November 25. Dostęp: 17.07.2019. https://www.vtpi.org/future.pdf.
Google Scholar
Maik, Wiesław. 1997. Podstawy geografii miast (Foundations of urban geography). Toruń: Nicolaus Copernicus University in Toruń.
Google Scholar
Mierzejewska, Lidia. 2008. Smart growth jako model rozwoju miasta. W: Współczesne kierunki i wymiary procesów urbanizacji, red. Janusz Słodczyk i Maria Śmigielska, 49-64. Opole: Uniwersytet Opolski.
Google Scholar
Mierzejewska, Lidia. 2015. Miasto zwarte, rozproszone, zrównoważone. Studia Miejskie, 19, 9-22.
Google Scholar
Mierzejewska, Lidia. 2017a. Role of urban substructures in the sustainable development of a city. W: Digital cities and spatial justice, eds. Antonio Angelo Martins da Fonseca, Antonio Puentes i Brais Estévez Vilariño, 215-228. Santiago de Compostela: IGU Urban Geography Commission and Federal University of Salvador de Bahia.
Google Scholar
Mierzejewska, Lidia. 2017b. Urban structures and substructures. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 36, 117–125.
DOI: https://doi.org/10.1515/bog-2017-0019
Google Scholar
Mierzejewska, Lidia. 2020. Urban substructures as a way to build a balanced spatial and functional structure of cities. W: Urban Space: An Overview, ed. Mia S. Johnsen, 1-42. Nova Science Publisher,
Google Scholar
Paradowska, Maria. 2000. Bambrzy w Jeżycach. W: Kronika Miasta Poznania Nr 2; Jeżyce, red. Jacek Wiesiołowski, 38-54. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Google Scholar
Pokhrel, Kabi, Ale, Gagan i Ashok Raut, A. 2018. Polycentric Settlement as A Sustainable Development Strategy: A Case of Baglung District, Nepal. The Geographical Journal of Nepal, 11, 137-155.
DOI: https://doi.org/10.3126/gjn.v11i0.19554
Google Scholar
Rojewska, Agnieszka. 2014. Dzielnica Jeżyce w Poznaniu – aspekt historyczny i współczesny. Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Handlu i Usług w Poznaniu, Zeszyty Naukowe, 28, 131-150.
Google Scholar
Słodczyk, Janusz. 2003. Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia. Opole: Universitas Opoliensis.
Google Scholar
Szabó, Tunde., Szabó, Balázs i Zoltán Kovács. 2014. Polycentric urban development in post-socialist context: the case of the Budapest Metropolitan Region. Hungarian Geographical Bulletin, 63(3), 287-301.
DOI: https://doi.org/10.15201/hungeobull.63.3.4
Google Scholar
Volgmann, Kati. 2012. Neue Kerne in metropolitanen Räume – Polyzentrische Strukturen und Funktionen in Metropolraum Rhein-Ruhr. W: Polyzentrale Stadtregionen – die Region als planerische Handlungsraum,
Google Scholar
eds. Anna Growe, Katharina Heider, Christian Lamker, Sandra Passlick i Thomas Terfrüchte, 203-216. Hrsg. Hannnover: Akademie für Raumforschung und Landesplanung, Forschungsbericht 3.
Google Scholar
Wiesiołowski, Jacek. 2000. Jeżyce przed Bambrami (XVI-XVII w.). Kronika Miasta Poznania, 2; Jeżyce, red. Jacek Wiesiołowski, 30-37. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Studia Miejskie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Inne teksty tego samego autora
- Lidia Mierzejewska, W poszukiwaniu nowych modeli rozwoju miasta , Studia Miejskie: Tom 4 (2011)
- Kamila Sikorska-Podyma, Rewitalizacja przestrzeni śródmiejskich współczesnych miast - wybrane przykłady z miasta Poznań , Studia Miejskie: Tom 28 (2017)
- Lidia Mierzejewska, Bezpieczeństwo ludzi i mienia w Poznaniu , Studia Miejskie: Tom 12 (2013)
- Lidia Mierzejewska, Jerzy Parysek, PORZĄDNE MIASTO PORZĄDNYCH MIESZKAŃCÓW , Studia Miejskie: Tom 39 (2020)
- Lidia Mierzejewska, Miasto zwarte, rozproszone, zrównoważone , Studia Miejskie: Tom 19 (2015)
