Zanik funkcji miejskich w wybranych ośrodkach Dolnego Śląska – przyczyny i konsekwencje z perspektywy chaosu deterministycznego
Agnieszka Becla
https://orcid.org/0000-0002-0013-7037
Stanisław Czaja
https://orcid.org/0000-0002-2878-5781
Abstrakt
W artykule przedstawiono realne przyczyny wyodrębnienia ośrodków miejskich w historii ludzkości w świetle chaosu deterministycznego. Omówiono prawne i instytucjonalne podstawy przyznawania (regulacji) praw miejskich. Zidentyfikowano czynniki determinujące zanik funkcji miejskich w regionie dolnośląskim. Ponadto oceniono użyteczność teorii chaosu deterministycznego dla identyfikacji przyczyn zaniku funkcji miejskich na podstawie badań empiryczno-historycznych dla Dolnego Śląska. Zanik funkcji miejskich wystąpił w wielu (prawie 30) ośrodkach Dolnego Śląska. Powstanie tych miast, a później ich upadek (czy zanik) można w ciekawy sposób badać, wykorzystując koncepcje oparte na chaosie deterministycznym. Autorzy przeprowadzili taką analizę, wykorzystując model cyklu życia ośrodka miejskiego i kategorie chaotycznych trajektorii ewolucji obiektu (zjawiska). Na ich podstawie możemy sformułować kilka wniosków: 1. Każde miasto ma swój specyficzny cykl życia, warunkowany czynnikami podstawowymi i przypadkowymi. 2. Wykorzystanie teorii chaosu deterministycznego pozwala skuteczniej zidentyfikować i lepiej rozumieć czynniki przypadkowe w ewolucji ośrodków miejskich. 3. Podejście oparte na teorii chaosu deterministycznego nie odrzuca dotychczasowego dorobku geografii ekonomicznej, teorii urbanizacji, ekonomicznej teorii lokalizacji czy nowej geografii ekonomicznej, lecz go uzupełnia. 4. Zastosowanie tego dorobku do badań regionalnych (Dolny Śląsk) pozwala na identyfikację zarówno przyczyn tutejszej urbanizacji, jak i czynników determinujących zanik funkcji miastotwórczych w tej przestrzeni. 5. Zrealizowane badania pozwoliły dodatkowo potwierdzić użyteczność poznawczą teorii chaosu deterministycznego do badania procesów urbanizacyjnych (miastotwórczych).
Bibliografia
Becla A., Chechelska A., Czaja S., 2004, Podstawowe determinanty rozwoju małych miast regionu wałbrzyskiego na początku XXI stulecia, [w:] Rozwój miast i zarządzanie gospodarką miejską, red. J. Słodczyk, Wydawnictwo UO, Opole, s. 192–211.
Google Scholar
Becla A., Czaja S., 2009, Wybrane aspekty rozwoju Nowej Geografii Ekonomicznej a kształtowanie się nowego paradygmatu ekonomii i geografii społeczno-ekonomicznej, Wydawnictwo UW, Wrocław, s. 9–19.
Google Scholar
Czaja S., Fiedor B., 2002, Miasto jako problemowy system ekologiczno-społeczny. Wybrane zagadnienia zurbanizowanej polityki ekologicznej, [w:] Zarządzanie gospodarką miejską i prawne podstawy funkcjonowania miasta, red. J. Słodczyk, Z. Jakubczyk, UO, Opole, s. 15–29.
Google Scholar
Czaja S., Rumianowska I., 1994, Problemy ekologiczne w polskim agraryzmie, „Ekonomia i Środowisko” nr 1(4), s. 25–30.
Google Scholar
Dolny Śląsk. Śląsk Opolski. Atlas, 2005, EKO-GRAF, Wrocław.
Google Scholar
Domański R., 2012, Ewolucyjna gospodarka przestrzenna, Wydawnictwo UE, Poznań.
Google Scholar
Galas A., Galas A., 2001, Dzieje Śląska w datach, Rzeka, Wrocław.
Google Scholar
Historia Śląska, 2001, red. M. Czapliński, Wydawnictwo UW, Wrocław.
Google Scholar
Liszewski S., Maik W., 2000, Osadnictwo, [w:] Wielka encyklopedia geografii świata, t. 19, Kurpisz, Poznań.
Google Scholar
Miasta Dolnego Śląska w 45-leciu Polski Ludowej, 1990, Wydawnictwo AE, Wrocław.
Google Scholar
Popiołek K., 1971, Historia Śląska od pradziejów do 1945 roku, Śląsk, Katowice. Rozwój polskiej myśli ekonomicznej na przestrzeni wieków, 2004, red. S. Czaja, Wydawnictwo AE, Wrocław.
Google Scholar
Słodczyk J., 2001, Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia, Wydawnictwo UO, Opole.
Google Scholar
Wielowieyski A., 1968, Przed trzecim przyspieszeniem, Znak, Kraków.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Studia Miejskie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Inne teksty tego samego autora
- Agnieszka Becla, Stanisław Czaja, Quasi-urbanizacja obszarów wiejskich (na przykładzie Dolnego Śląska) , Studia Miejskie: Tom 20 (2015)
