Życie muzułmanów w Niemczech

Joachim Nowak

Abstrakt

Szacuje się, że obecnie 1,3 miliarda ludzi w świecie wyznaje islam. W Niemczech islam jest po chrześcijaństwie największą religią. Obecnie 5% niemieckie go społeczeństwa przyznaje się do wyznawania tej religii, około 1,8 miliona muzułmanów posiada niemieckie obywatelstwo. Wyznawcami islamu w Niemczech są głównie Turcy. W 2008 r. około 63% muzułmanów żyjących w Niemczech miało tureckie pochodzenie. Było to spowodowane rekrutacją w celach zarobkowych emigrantów z Turcji w latach 60-tych i 70-tych minionego wieku. Od 2006 r. muzułmanie należący do Niemieckiej Konferencji ds. Islamu starają się więcej dbać o własną religijną i społeczno-polityczną integrację w Niemczech. Głównym źródłem rozprzestrzeniania się w Niemczech islamu, który jeszcze do lat sześćdziesiątych odgrywał tu bardzo małą rolę, jest imigracja zagranicznej siły roboczej. W 2006 r. odbyła się w Berlinie pierwsza Niemiecka Konferencja Muzułmańska, która została powołana, aby stworzyć podstawy dialogu między państwem niemieckim a muzułmanami. Umowę państwową z muzułmańskimi organizacjami DITIB, SCHURA i Muzułmańskim Zrzeszeniem Ośrodków Kulturowych, jak również z alewitami, jako pierwszy kraj związkowy podpisał w 2012 r. senat Hamburga. W 1978 r. został w Niemczech po raz pierwszy złożony wniosek o wprowadzenie islamskich lekcji religii. W latach 80-tych Bawaria i Nadrenia-Westfalia wprowadziły „naukę religii” dla muzułmańskich uczniów, jednak tylko jako element lekcji tureckiego języka ojczystego. Od początku 2000 r. oba te kraje federalne oferują „islamskie nauczanie” w języku niemieckim. Jednak według programów nauczania lekcje islamu nie są lekcjami religii w wyznaniowym rozumieniu, a tylko lekcjami o funkcji informacyjnej. Na początku 2010 r. Rada Naukowa zdecydowała o założeniu „islamskich ośrodków” na niemieckich uniwersytetach. W semestrze zimowym roku 2011/2012 na uniwersytecie w Tybindze rozpoczęło swoją działalność Centrum Teologii Islamskiej. Ma ono kształcić obok islamologów również imamów i islamskich nauczycieli religii. W Niemczech nie ma żadnych państwowych świąt islamskich. Muzułmańscy uczniowie jednak w swoje dni świąteczne nie muszą brać udziału w zajęciach szkolnych. Święta te są naniesione w kalendarzach nauczycieli. Centralna Rada Muzułmanów w Niemczech domaga się, żeby święta islamskie były oficjalnie przyjęte jako niemieckie święta – choć nie musi to być równoznaczne z dniami wolnymi od zajęć szkolnych i pracy. W Niemczech, inaczej niż np. w Wielkiej Brytanii, nie ma islamskich sądów polubownych, które wydają wyroki według szariatu, czyli prawa islamskiego. Niektóre przepisy religijne zawarte w szariacie da się stosować również w Niemczech, np. rytualny ubój zwierząt, a więc wykrwawianie się zwierząt podczas uboju. Inne prawa szariatu zaprzeczają niemieckiej konstytucji. Islamskie zwoływania na modlitwę są chronione prawem do wolności religijnej – choć praktyka ta jest w różnych miejscach różnie stosowana.