Pismo św. jako zbiór chrześcijańskich koanów? : Kakichi Kadowaki SJ i jego nowa hermeneutyka biblijna

Piotr Goniszewski

doi:10.25167/so.5686

Opublikowane: 2025-12-18

Tom 25 (2025)

Pismo św. jako zbiór chrześcijańskich koanów?

Piotr Goniszewski

Studia Oecumenica

Dział: Dialogi ekumeniczne i międzyreligijne

https://doi.org/10.25167/so.5686

Kakichi Kadowaki SJ i jego nowa hermeneutyka biblijna

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest próba oceny teologicznej podejścia do lektury Biblii zaproponowanej przez Kakichi Kadowakiego SJ w jego monografii pt. Zen i Biblia. Ta nowa metoda lektury została określona przez japońskiego jezuitę jako nowa hermeneutyka biblijna i jest wzorowana na praktyce koanowej japońskiego buddyzmu zen. W pierwszym punkcie artykułu zaprezentowałem krótkie wprowadzenie do koanów zen, pokazując historię koanów, ich strukturę literacką oraz współczesny sposób praktyki zazen z koanem w szkole Rinzai. To tło jest bardzo istotne ponieważ Kakichi Kadowaki SJ był uczniem Sogena Omori (1904–1994 po Chr.; jap. Ōmori Sōgen, 大森曹玄), wybitnego przedstawiciela szkoły Rinzai we współczesnej Japonii. W drugim punkcie przedstawiłem metodę nowej hermeneutyki biblijnej. Zgodnie ze wskazówkami Kakichi Kadowakiego SJ aby pracować z tekstem biblijnym na wzór koanów zen należy najpierw osiągnąć stan stabilnej koncentracji (samādhi) a następnie wprowadzić do umysłu wybrany fragment biblijny. Nie należy analizować dyskursywnie danego fragmentu, ale utrzymywać go stale w świadomości aż do uzyskania intuicyjnego wglądu w jego egzystencjalne znaczenie dla praktykującego. W punkcie trzecim artykułu dokonałem teologicznej oceny nowej hermeneutyki biblijnej japońskiego jezuity. Wydaje się, że największą trudność w szerokim stosowaniu metody Kakichi Kadowakiego SJ stanowi odmienna natura i przeznaczenie koanów oraz Pisma Św. Koany są ukierunkowane na umożliwienie doświadczenia przebudzenia (satori/kenshō), natomiast Pismo Św. ma prowadzić człowieka do nawrócenia (μετάνοια). Przebudzenie i nawrócenie nie są jednak takimi samymi doświadczeniami i mają zupełnie odmienny charakter i miejsce w życiu praktykującego. Doświadczenie przebudzenia jest bliskie chrześcijańskiemu doświadczeniu unio mystica, a nie nawróceniu.

Słowa kluczowe:

zen, dialog chrześcijańsko-buddyjski, medytacja chrześcijańska, chrześcijański zen

Inne teksty tego samego autora

Piotr Goniszewski, Pojęcie niewiedzy w Tipiṭaka i Nowym Testamencie – studium porównawcze buddyzmu i chrześcijaństwa , Studia Oecumenica: Tom 20 (2020)

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Goniszewski, P. (2025). Pismo św. jako zbiór chrześcijańskich koanów? : Kakichi Kadowaki SJ i jego nowa hermeneutyka biblijna. Studia Oecumenica, 25, 179–196. https://doi.org/10.25167/so.5686

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Baatz Ursula. 2014. H.M. Enomiya-Lassalle. Jezuita i nauczyciel zen. Tłum. Jolanta Płoska. Kielce: Charaktery.
Google Scholar

Chao-Chou. 2004. Kamienny most. Tłum. Bon Gak. Warszawa: Miska Ryżu.
Google Scholar

Dahui. 2012. Kwiaty na bagnach. Tłum. Bon Gak. Warszawa: Miska Ryżu.
Google Scholar

Dogen Kigen. 2014. Oko i Skarbiec Prawdziwego Prawa. T. 2: Zwoje 17–40. Tłum. Maciej Kanert. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UJ.
Google Scholar

Dogen Kigen. 2005. Oko i Skarbiec Prawdziwego Prawa. O praktykowaniu Drogi. Zwoje I–XVI. Tłum. Maciej Kanert. Kraków: Homini.
Google Scholar

Dumoulin Heinrich. 2005. Zen Buddhism. A History. India and China. Bloomington: World Wisdom.
Google Scholar

Ford James I. 2018. Introduction to Zen Koans: Learning the Language of Dragons. Somerville: Wisdom.
Google Scholar

Freeman Laurence. 2012. Jezus – wewnętrzny Nauczyciel. Tłum. Ewa E. Nowakowska. Kraków: Wydawnictwo Tyniec.
Google Scholar

Freeman Laurence. 2013. Światło wewnętrzne. Droga medytacji. Tłum. Andrzej Wojtasik. Kraków: Wydawnictwo Tyniec.
Google Scholar

Habito Ruben L. 2006. Healing Breath. Zen for Christians and Buddhists in a Wounded World. Somerville: Wisdom.
Google Scholar

Habito Ruben L. 2015. Living Zen, Loving God. Somerville: Wisdom.
Google Scholar

Heine Steven, Wright Dale S. 2000. The Koan: Texts and Contexts in Zen Buddhism. Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar

Hongzhi. 2009. Cicha iluminacja. Tłum. Bon Gak. Warszawa: Miska Ryżu.
Google Scholar

Hui-neng, 2013. Sutra Szóstego Patriarchy wraz z jego komentarzem do Sutry diamentowej. Tłum. Bon Gak. Warszawa: Miska Ryżu.
Google Scholar

Hybel Dariusz, Nawara Maksymilian. 2019. Medytacja. Droga miłującej obecności. Lubiń: Ośrodek Medytacji Chrześcijańskiej.
Google Scholar

Jalics Franz. 2017. Kontemplacja. Wprowadzenie do modlitwy uważności. Tłum. Jacek Bolewski. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Jan Kasjan. 2007. Rozmowy z Ojcami. T. 1: Rozmowy I–X. Tłum. Arkadiusz Nocoń. Kraków: Wydawnictwo Tyniec.
Google Scholar

Kadowaki Kakichi. 2015. Zen i Biblia. Tłum. Jacek Poznański. Kielce: Charaktery.
Google Scholar

Kapleau Philip. 2012. Trzy filary zen. Nauka, praktyka, oświecenie. Tłum. Jacek Dobrowolski. Łódź: Galaktyka.
Google Scholar

Keating Thomas. 2022. Kontemplacja chrześcijańska. Tłum. Andrzej Wałęcki. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Klejnowski-Różycki Dariusz. 2005. Wpływ buddyzmu zen na Kakichi Kadowakiego interpetację Eucharystii. W Wspólna Eucharystia – cel ekumenii. Red. Piotr Jaskóła, Rajmund Porada, 123–130. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Kozyra Agnieszka. 2012. Filozofia zen. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Lin Chi. 2013. Niczego już więcej nie poszukujcie. Tłum. Bon Gak. Warszawa: Miska Ryżu.
Google Scholar

Loyola Ignacy. 2016. Ćwiczenia duchowe. Tłum. Jan Ożóg. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Main John. 2012. Chrześcijańska medytacja. Konferencje z Gethsemani. Tłum. Teresa Lubowiecka. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Makibi Enomiya Lassale Hugo. 2008. Medytacja zen dla chrześcijan. Tłum. Tadeusz Zatorski. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Makibi Enomiya Lassale Hugo. 2009. Zen. Praktyczne wprowadzenie do medytacji. Tłum. Zenon Mazurczak. Warszawa: Czarna Owca.
Google Scholar

Ma-tsu. 2004. Budda o słonecznym obliczu. Tłum. Bon Gak. Warszawa: Miska Ryżu.
Google Scholar

Miller Lucien. 2023. Jesus in the Hands of Buddha: The Life and Legacy of Shigeto Vincent Oshida, OP. Collegeville: Liturgical Press Academic.
Google Scholar

Miura Isshu, Sasaki Ruth F. 1966. The Zen Koan. Its History and Use in Rinzai Zen. Harcourt: Karper Perennial.
Google Scholar

Mumon. 1993. Mumonkan. Tłum. Jerzy Jastrzębski. Wrocław: Rękodzielnia ARHAT.
Google Scholar

Mumon. Mumon-kan, Przypadek 1: Mu Joshu (11.12.2024). https://mahajana.net/biblioteka/teksty/mumon-kan-przypadek-1-mu-joshu.
Google Scholar

Nawara Maksymilian. 2017. Oddychać Imieniem. O medytacji chrześcijańskiej. Poznań: W drodze.
Google Scholar

Omori Sogen. 2020. Introduction to Zen Training: A Physical Approach to Meditation and Mind-Body Training. North Clarendon: Tuttle.
Google Scholar

Pennington Basil. 2013. Modlitwa prowadząca do środka. Powrót do starochrześcijańskiej metody modlitwy. Tłum. Monika Sobejko, Małgorzata Cygan. Kraków: Wydawnictwo Tyniec.
Google Scholar

Reps Paul. Senzaki Nyogen. 2024. Istota zen. Tłum. Robert Bartołd. Poznań: Rebis.
Google Scholar

Salvail Ghislaine. 1997. Na rozdrożach Świętych Ksiąg. Wprowadzenie do Lectio Divina. Tłum. Marian Miszalski. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.
Google Scholar

Samy Ama. 2012. Zen: Awakening to Your Original Face. Scotts Valley: CreateSpace Independent Publishing Platform.
Google Scholar

Samy Ama. 2016. Zen Heart, Zen Mind. The Teachings of Zen Master Ama Samy. Scotts Valley: CreateSpace Independent Publishing Platform.
Google Scholar

Setcho. 2017. Zapiski z Błękitnej Skały. Tłum. Bon Gak. Warszawa: Miska Ryżu.
Google Scholar

Seung Sahn. 2017. Cały świat jest jednym kwiatem. 365 kong-anów na każdy dzień z pytaniami i komentarzami Mistrza zen Seung Sahna. Tłum. Aleksandra Porter, Joanna Sadowska. Warszawa: Szkoła Zen Kwan Um.
Google Scholar

Shodo Harada. 2014. Jak praktykować zazen. (11.12.2024) https://www.onedropzen.pl/data/files/jakpraktykowaczazenodz.pdf.
Google Scholar

Szymańska Beata. 2009. Chiński buddyzm chan. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Yun-men. 2006. Brama chmur. Tłum. Bon Gak. Warszawa: Miska Ryżu.
Google Scholar

Zieliński Wojciech P.P. 2011. Mała księga zen. Poznań: 8segment.
Google Scholar