Społeczności ewangelikalne w Polsce wschodniej  do roku 1939. Postulat badawczy

Grzegorz Pełczyński

doi:10.25167/so.5195

Evangelical communities in eastern Poland during the inter-war period. Research postulate

Grzegorz Pełczyński

a:1:{s:5:"pl_PL";s:48:"Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UWr";}

DOI: https://doi.org/10.25167/so.5195

Abstract

The eastern areas of Poland were particularly diverse in terms of religion. Catholics, Eastern Orthodox Church adherents, and followers of Judaism were present in the region. Smaller religious groups included representatives of various Protestant denominations. This article focuses on Evangelical Protestants, such as Baptists, Evangelical Christians, Methodists, and Pentecostals. Their small communities emerged in eastern Poland, which was under Russian occupation towards the end of the nineteenth century. Many of them arrived after Poland regained its independence in 1918. Evangelical Christians or Pentecostals were previously followers of the Eastern Orthodox Church, a consequence of the church's fall in Tsarist Russia, where it was the state denomination, while in Poland it remained only a religious minority. In inter-war Poland of the twentieth century, Evangelical minorities comprised 50 000 followers, with even two-thirds of them possibly located in the eastern territories of Poland. They generally enjoyed religious tolerance from the Polish authorities until 1939 when the Soviet Union occupied Poland.

Keywords:

evangelicalism, religion in Poland, eastern Poland

References

Alabrudzińska Elżbieta. 1999. Kościoły ewangelickie na Kresach II Rzeczypospolitej. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Bajko Paweł. 2001. Z dziejów Kościoła Chrystusowego w Polsce. Bel Air: Polish Christian Ministries.
Google Scholar

Bednarczyk Krzysztof. 1997. Historia zborów baptystów w Polsce. Warszawa: Słowo Prawdy.
Google Scholar

Br. Andrew [van der Bijl]. 2011. Boży przemytnik. Tłum. A. Karpowicz. Warszawa: Vocatio.
Google Scholar

Czajko Edward. 1967. Chrześcijanie ewangeliczni. Warszawa.
Google Scholar

Fournier Keith A. 1998. Ewangeliczni katolicy. Tłum. F. Kozub. Warszawa: Vocatio.
Google Scholar

Goroszko Aleksandr. 2010. Nikołaj Pejsti. Biograficzeskij oczerk. Kijów.
Google Scholar

Heczko Stanisław. 2009. Mosty miłości. Tłum. D. Fukala. Cieszyn: Logos Press.
Google Scholar

Karski Karol. 1994. Symbolika. Zarys wiedzy o Kościołach i wspólnotach chrześcijańskich. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna.
Google Scholar

Mironczuk Jan. 2015. Ruch ewangeliczny na Białostocczyźnie w XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Uczelniane Wyższego Baptystycznego Seminarium Teologicznego.
Google Scholar

Modnicka Noemi. 2000. Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w Polsce jako Kościół wyboru. Analiza etnologiczna wspólnoty religijnej. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar

Modnicka Noemi. 2013. Małe światy polskiego ewangelikalizmu. Studium z antropologii interpretatywnej. Łódź: Wydawnictwo Biblioteka.
Google Scholar

Muranty Kazimierz. 2000. Lotnik ewangelista. Warszawa.
Google Scholar

Olszewski Daniel. 2002. Dziesięć wydarzeń, które wstrząsnęły Kościołem XX wieku. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.
Google Scholar

Orłowski Mariusz. 2018. Puławscy zielonoświątkowcy. Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej w Puławach w latach 1991–1995. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Google Scholar

Pasek Zbigniew. 1992. Ruch zielonoświątkowy. Próba monografii. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar

Pasek Zbigniew. 2014. Kultura religijna protestantyzmu. Kraków: Wydawnictwo Libron.
Google Scholar

Pawluczuk Włodzimierz. 1972. Światopogląd jednostki w warunkach rozpadu społeczności tradycyjnej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Pełczyński Grzegorz. 2012. „Józef Mackiewicz i sekty”. Porównania 11: 327–332.
DOI: https://doi.org/10.14746/p.2012.11.11238 Google Scholar

Pełczyński Grzegorz. 2016. „Ewangelikalizm w Polsce. Zarys historyczny”. Almanach Historyczny 18: 89–109.
Google Scholar

Pełczyński Grzegorz. 1999. Ewangelikalzm w Rosji (XIX–XX wiek). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej.
Google Scholar

Pipes Richard. 2006. Rosja carów. Tłum. W. Jeżewski. Warszawa: Magnum.
Google Scholar

Puślecki Edward. 2001. Powracająca fala. Działalność Południowego Episkopalnego Kościoła Metodystycznego w Polsce w latach 1920–1924. Studium historyczno-teologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Pielgrzym Polski.
Google Scholar

Rzepka Marcin. 2022. „Studying Ukrainian Evangelical Communities in Poland Through Missionary Biographical Narratives”. Textus et Studia 1: 13–32.
DOI: https://doi.org/10.15633/tes.08101 Google Scholar

Sawinski Sergiej. 2001. Istorija evangel’skich christian-baptistov Ukrainy, Rossii, Belorussii (1917–1967). Sankt Peterburg: Biblja dlja Vsech.
Google Scholar

Seweryn Andrzej. 2010. Dzieje kościoła baptystycznego w Chełmie 1910–2010. Warszawa: Wydawnictwo Uczelniane Wyższego Baptystycznego Seminarium Teologicznego.
Google Scholar

Szenderowski Ludwik. 1982. Ewangeliczni chrześcijanie. Ruch odrodzeniowo-reformatorski w historycznym kościele chrześcijańskim. Rys historyczny (XIX–XX w.). Wheaton: The Slavic Gospel Association.
Google Scholar

Szwerid Filipp. 1996. Goneniechristian v Rossii (Vosponinanijabyvszegouznika). Sacramento.
Google Scholar

Tomaszewski Henryk Ryszard. 2006. Wspólnoty chrześcijańskie typu ewangeliczno-baptystycznego na terenie Polski w latach 1858–1939. Warszawa: Wyższe Baptystyczne Seminarium Teologiczne.
Google Scholar

Tomaszewski Jerzy. 1985. Rzeczpospolita wielu narodów. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Urban Kazimierz. 1994. Mniejszości religijne w Polsce 1945–1991 (zarys statystyczny). Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar

Wardin Albert W. 2003. Gotfryd Fryderyk Alf. Pionier ruchu baptystycznego na ziemiach polskich. Tłum. Konstanty Wiazowski. Warszawa: Wyższe Baptystyczne Seminarium Teologiczne.
Google Scholar

Wiśniewski Tomasz. 2013. Nawracanie Żydów na ziemiach polskich. Misja Barbikańska w Białymstoku. Łódź: Księży Młyn.
Google Scholar

Zieliński Tadeusz J. 2013. Protestantyzm ewangelikalny. Studium specyfiki religijnej. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna.
Google Scholar

Download

pdf (Język Polski)

Published

2024-12-28

Cited by

Pełczyński, G. (2024). Evangelical communities in eastern Poland during the inter-war period. Research postulate. Studia Oecumenica, 24, 121–133. https://doi.org/10.25167/so.5195