Społeczności ewangelikalne w Polsce wschodniej  do roku 1939. Postulat badawczy

Grzegorz Pełczyński

doi:10.25167/so.5195

Publié le: 2024-12-28

Vol. 24 (2024)

Społeczności ewangelikalne w Polsce wschodniej do roku 1939. Postulat badawczy

Grzegorz Pełczyński

Studia Oecumenica

Rubrique: Teologia protestancka

https://doi.org/10.25167/so.5195

Résumé

Wschodnie tereny Polski były szczególnie zróżnicowane pod względem religijnym. Żyli tam katolicy, prawosławni i wyznawcy judaizmu. Mniejsze grupy wyznaniowe składały się także z przedstawicieli różnych wyznań protestanckich. W artykule przedstawiono protestantów ewangelikalnych: baptystów, ewangelicznych chrześcijan, metodystów i zielonoświątkowców. Ich niewielkie społeczności pojawiły się we wschodniej Polsce pod zaborem rosyjskim już pod koniec XIX w., a niektóre po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. Ewangeliczni chrześcijanie lub zielonoświątkowcy byli wcześniej wyznawcami prawosławia, które w carskiej Rosji było wyznaniem państwowym, podczas gdy w Polsce stanowiło jedynie mniejszość religijną. W dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce mniejszości ewangeliczne liczyły 50 000 wyznawców, z czego nawet dwie trzecie znajdowały się na ziemiach wschodnich. Cieszyli się względną tolerancją religijną ze strony władz polskich do 1939 r., kiedy to Związek Radziecki zajął Polskę.

Télécharger des fichiers

pdf (Język Polski)

Règles de citation

Pełczyński, G. (2024). Społeczności ewangelikalne w Polsce wschodniej do roku 1939. Postulat badawczy . Studia Oecumenica, 24, 121–133. https://doi.org/10.25167/so.5195

##plugins.themes.libcom.share##

Licence

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale - Partage dans les Mêmes Conditions 4.0 International.

Références

Alabrudzińska Elżbieta. 1999. Kościoły ewangelickie na Kresach II Rzeczypospolitej. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Bajko Paweł. 2001. Z dziejów Kościoła Chrystusowego w Polsce. Bel Air: Polish Christian Ministries.
Google Scholar

Bednarczyk Krzysztof. 1997. Historia zborów baptystów w Polsce. Warszawa: Słowo Prawdy.
Google Scholar

Br. Andrew [van der Bijl]. 2011. Boży przemytnik. Tłum. A. Karpowicz. Warszawa: Vocatio.
Google Scholar

Czajko Edward. 1967. Chrześcijanie ewangeliczni. Warszawa.
Google Scholar

Fournier Keith A. 1998. Ewangeliczni katolicy. Tłum. F. Kozub. Warszawa: Vocatio.
Google Scholar

Goroszko Aleksandr. 2010. Nikołaj Pejsti. Biograficzeskij oczerk. Kijów.
Google Scholar

Heczko Stanisław. 2009. Mosty miłości. Tłum. D. Fukala. Cieszyn: Logos Press.
Google Scholar

Karski Karol. 1994. Symbolika. Zarys wiedzy o Kościołach i wspólnotach chrześcijańskich. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna.
Google Scholar

Mironczuk Jan. 2015. Ruch ewangeliczny na Białostocczyźnie w XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Uczelniane Wyższego Baptystycznego Seminarium Teologicznego.
Google Scholar

Modnicka Noemi. 2000. Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w Polsce jako Kościół wyboru. Analiza etnologiczna wspólnoty religijnej. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar

Modnicka Noemi. 2013. Małe światy polskiego ewangelikalizmu. Studium z antropologii interpretatywnej. Łódź: Wydawnictwo Biblioteka.
Google Scholar

Muranty Kazimierz. 2000. Lotnik ewangelista. Warszawa.
Google Scholar

Olszewski Daniel. 2002. Dziesięć wydarzeń, które wstrząsnęły Kościołem XX wieku. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.
Google Scholar

Orłowski Mariusz. 2018. Puławscy zielonoświątkowcy. Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej w Puławach w latach 1991–1995. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Google Scholar

Pasek Zbigniew. 1992. Ruch zielonoświątkowy. Próba monografii. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar

Pasek Zbigniew. 2014. Kultura religijna protestantyzmu. Kraków: Wydawnictwo Libron.
Google Scholar

Pawluczuk Włodzimierz. 1972. Światopogląd jednostki w warunkach rozpadu społeczności tradycyjnej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Pełczyński Grzegorz. 2012. „Józef Mackiewicz i sekty”. Porównania 11: 327–332. DOI: https://doi.org/10.14746/p.2012.11.11238
Google Scholar

Pełczyński Grzegorz. 2016. „Ewangelikalizm w Polsce. Zarys historyczny”. Almanach Historyczny 18: 89–109.
Google Scholar

Pełczyński Grzegorz. 1999. Ewangelikalzm w Rosji (XIX–XX wiek). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej.
Google Scholar

Pipes Richard. 2006. Rosja carów. Tłum. W. Jeżewski. Warszawa: Magnum.
Google Scholar

Puślecki Edward. 2001. Powracająca fala. Działalność Południowego Episkopalnego Kościoła Metodystycznego w Polsce w latach 1920–1924. Studium historyczno-teologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Pielgrzym Polski.
Google Scholar

Rzepka Marcin. 2022. „Studying Ukrainian Evangelical Communities in Poland Through Missionary Biographical Narratives”. Textus et Studia 1: 13–32. DOI: https://doi.org/10.15633/tes.08101
Google Scholar

Sawinski Sergiej. 2001. Istorija evangel’skich christian-baptistov Ukrainy, Rossii, Belorussii (1917–1967). Sankt Peterburg: Biblja dlja Vsech.
Google Scholar

Seweryn Andrzej. 2010. Dzieje kościoła baptystycznego w Chełmie 1910–2010. Warszawa: Wydawnictwo Uczelniane Wyższego Baptystycznego Seminarium Teologicznego.
Google Scholar

Szenderowski Ludwik. 1982. Ewangeliczni chrześcijanie. Ruch odrodzeniowo-reformatorski w historycznym kościele chrześcijańskim. Rys historyczny (XIX–XX w.). Wheaton: The Slavic Gospel Association.
Google Scholar

Szwerid Filipp. 1996. Goneniechristian v Rossii (Vosponinanijabyvszegouznika). Sacramento.
Google Scholar

Tomaszewski Henryk Ryszard. 2006. Wspólnoty chrześcijańskie typu ewangeliczno-baptystycznego na terenie Polski w latach 1858–1939. Warszawa: Wyższe Baptystyczne Seminarium Teologiczne.
Google Scholar

Tomaszewski Jerzy. 1985. Rzeczpospolita wielu narodów. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Urban Kazimierz. 1994. Mniejszości religijne w Polsce 1945–1991 (zarys statystyczny). Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar

Wardin Albert W. 2003. Gotfryd Fryderyk Alf. Pionier ruchu baptystycznego na ziemiach polskich. Tłum. Konstanty Wiazowski. Warszawa: Wyższe Baptystyczne Seminarium Teologiczne.
Google Scholar

Wiśniewski Tomasz. 2013. Nawracanie Żydów na ziemiach polskich. Misja Barbikańska w Białymstoku. Łódź: Księży Młyn.
Google Scholar

Zieliński Tadeusz J. 2013. Protestantyzm ewangelikalny. Studium specyfiki religijnej. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna.
Google Scholar