Encyklika Franciszka Laudato si’  w perspektywie prawnej

Piotr Kroczek

doi:10.25167/so.3301

Encyklika Franciszka Laudato si’ w perspektywie prawnej

Piotr Kroczek

DOI: https://doi.org/10.25167/so.3301

Abstract

Zagadnienia związane z ekologiem są w XXI wieku powszechnie uważane za jedne z najważniejszych dla ludzkości. Skoro „człowiek jest drogą Kościoła” (RH 14) to ekologia musi także być, w pewnych aspektach, przedmiotem zainteresowania ze strony kościoła. Magisterium Kościoła już odnosiło się do ekologicznych zagadnień, lecz w 2015 r. Papież Franciszek ogłosił encyklikę Laudato si’. Głównym celem niniejszego artykułu jest analiza wspomnianego papieskiego dokumentu pod kątem obecności w nim elementów prawnych. Dwie pierwsze części niniejszego przedłożenia są poświęcone źródłom norm prawnych i funkcją prawa w kontekście ekologii. Ostatnia część tego artykułu została poświęcona prezentacji krytyki prawa dokonanej w encyklice przez papieża Franciszka. Ustawodawstwo, według papieża, jest koniecznym narzędziem do troski o nasz wspólny dom, jednakże nie jest ono w pełni wystarczający. Główny wniosek, jaki można wyciągnąć w dokonanej analizy, brzmi następująco – papież Franciszek zna dobre zagadnienia prawne, a jego spojrzenie na prawo jest bardzo realistyczne.

Parole chiave:

papież Franciszek, Laudato si’, ekologia, prawo, funkcje prawa

Riferimenti bibliografici

Banaszak B., Prawa człowieka a ochrona środowiska, w: Ekologia społeczna i współpraca międzynarodowa w zakresie ochrony środowiska, red. i wstęp E.J. Pałyga. Warszawa 1992, 89–92.
Google Scholar

Benedict PP. XVI, Iter apostolicum in Germaniam: ad Berolinensem foederatum coetum oratorum, (Berlin, 22.09.2011), AAS 103 (2011), 663–669; tekst polski: OsRomPol (2011) nr 10–11, 40–43.
Google Scholar

Bogucka I., Funkcje prawa. Analiza pojęcia, Kraków 2000.
Google Scholar

Chauvin T., Stawecki T., Winczorek W., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2011.
Google Scholar

Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, AAS 75 (1983), cz. 2, 1–318; tekst łacińsko-polski, Poznań 1984.
Google Scholar

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola – wersja przekształcona; Dz.Urz.UE.L nr 334, str. 17).
Google Scholar

Franciszek, Encyklika Laudato si’, http://w2.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si.html#_ftn165 (2.09.2015).
Google Scholar

Gałkowski T., Prawo naturalne fundamentem każdego prawa?, „Annales Canonici” 7 (2011), 5–18.
Google Scholar

Górbiel A., Prawnomiędzynarodowe aspekty ochrony środowiska, w: Ekologia społeczna i współpraca międzynarodowa w zakresie ochrony środowiska, red. i wstęp E.J. Pałyga. Warszawa 1992.
Google Scholar

Joannes Pauls PP. II, Epistula Apostolica Orientale lumen inscripta centesimo expleto anno ab editis Litteris «Orientalium dignitas» Leonis PP. XIII, 2 maja 1995, AAS 87 (1995), 745–774.
Google Scholar

Joannes Paulus PP. II, Litterae apostolicae Redemptor hominis Iesus Christus est centrum universi et historiae, 4 marca 1979, AAS 71 (1979), 257–324; tekst polski: Nauczanie Ojca Świętego Jana Pawła II, Komputerowy zbiór dokumentów papieskich, CD-ROM, Wydawnictwo M, wersja 1 z 1999 r.
Google Scholar

Karski L., Znaczenie prawa ochrony środowiska, „Studia Ecologiae et Bioehicae UKSW” 9 (2011) nr 1, 85–97.
Google Scholar

Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 2002.
Google Scholar

Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (Dz.U. 1991 nr 27, poz. 112 z późn. zm.).
Google Scholar

Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego, sporządzona w Ramsarze 2 lutego 1971 r. (Dz.U. z 1978 r. nr 7, poz. 24).
Google Scholar

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 r. nr 61, poz. 284).
Google Scholar

Konwencja z 17 marca 1992 r. o ochronie i użytkowaniu cieków transgranicznych i jezior międzynarodowych (Dz.U. z 2003 r. nr 78, poz. 702).
Google Scholar

Kroczek P., The Art of Legislation: the Principles of Lawgiving in the Church, Kraków 2012.
Google Scholar

Kuźniar R., Prawa człowieka: prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe, Warszawa 2004.
Google Scholar

Lipiński A., Prawne podstawy ochrony środowiska, Kraków 2007.
Google Scholar

Michałowski S., Europejskie bezpieczeństwo a współpraca ekologiczna, w: Ekologia społeczna i współpraca międzynarodowa w zakresie ochrony środowiska, E.J. Pałyga (red.), Warszawa 1992, 87–88.
Google Scholar

Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku 19 grudnia 1966 r. (Dz.U. z 1977 r. nr 38, poz. 167).
Google Scholar

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r. przyjęta i proklamowana rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ 217A/III z 10 grudnia 1948 r., w: Wybór dokumentów prawa międzynarodowego dotyczących praw człowieka, M. Zubik (red.), Warszawa 2008, 11–16.
Google Scholar

Prawa człowieka w państwie ekologicznym, R. Sobański (red.), Warszawa 1998.
Google Scholar

Przyborowska-Klimczak A., Ochrona przyrody: studium prawnomiędzynarodowe, Lublin 2004.
Google Scholar

Ramowa Konwencja z 9 maja 1992 r. Narodów Zjednoczonych w sprawie zmianklimatu (Dz.U. z 1996 r. nr 53, poz. 238).
Google Scholar

Rotko J., Prawo ochrony środowiska w orzecznictwie sądów administracyjnych, „Homines Hominibus” 7 (2011), 33–40.
Google Scholar

Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz.Urz.UE.L nr 189, str. 1).
Google Scholar

Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Constitutio pastoralis Gaudium et spes de Ecclesia in mundo huius temporis, 7 grudnia 1965 r., AAS 58 (1966), 1025–1115; tekst polski: Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 1968, 537–620.
Google Scholar

Thomas Aquinas, Summa theologiae, w: Opera omnia iussu impensaque Leonis XIII P. M. edita, t. VIII, Romae 1895.
Google Scholar

Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013 r. poz. 627 z późn. zm.).
Google Scholar

Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2013 r. poz. 1232 z późn. zm.).
Google Scholar

Download