Działania Kościoła katolickiego w obronie rekolekcji szkolnych w latach 50. ubiegłego wieku i ich ocena w świetle dokumentów partyjno-państwowych

Joanna Mercik

doi:10.25167/sth.4882

Published: 2023-06-30

Vol. 43 No. 1 (2023)

The Catholic Church’s Actions in Defence of School Retreats and their Evaluation in the Light of Party-State Documents

Joanna Mercik

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

Section: Articles

https://doi.org/10.25167/sth.4882

Abstract

The article is an attempt to analyse the actions taken by the Catholic Church in defence of school retreats and to assess their effectiveness in the light of documents from the party-state authorities. Despite the agreement signed with the Church in 1950, the authorities used numerous mechanisms and means to combat the teaching of religion and its manifestations in and outside school. In defence of school retreats, priests carried out extensive information campaigns about the right of young people to have days off to take retreats, also using pulpits and parish communities
for this purpose, adapted the hours of meetings with pupils to their school timetables and made their form more attractive. The measures taken by the Church proved effective, so the authorities secularised schooling by law in 1961.

Keywords:

Lenten Retreats, Secularisation of Education, Action “R”, State versus Church, Removal of Religion from Schools

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Mercik, J. (2023). The Catholic Church’s Actions in Defence of School Retreats and their Evaluation in the Light of Party-State Documents. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 43(1), 183–198. https://doi.org/10.25167/sth.4882

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Adamik Radosław, Palka Marcin. 2012. Represje wobec katechizacji w diecezji katowickiej w latach 1945–1989. Katowice: Studio Noa.
Google Scholar

Dudek Antoni. 1995. Państwo i Kościół (1945–1970). Kraków: PiT.
Google Scholar

Dudek Antoni, Gryz Ryszard. 2003. Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989). Kraków: Znak.
Google Scholar

Dziurok Adam. 2012. Kruchtoizacja. Polityka władz partyjno-państwowych wobec Kościoła katolickiego w latach 1945–1956 w województwie śląskim/katowickim. Katowice: Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar

Konopka Hanna. 1997. Religia w szkołach Polski Ludowej. Sprawa nauczania religii w polityce państwa (1944–1961). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Łatka Rafał, Marecki Józef. 2017. Kościół katolicki w Polsce rządzonej przez komunistów. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar

Marek Łucja, Bortlik-Dzwierzyńska Monika. 2014. Za Marksem bez Boga. Laicyzacja życia społecznego w Polsce 1945–1989. Katowice: Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar

Marek Łucja. 2009. „Kler to nasz wróg”. Polityka władz państwowych wobec Kościoła katolickiego na terenie województwa katowickiego w latach 1956–1970. Katowice: Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar

Mercik Joanna. 2020. „Realizacja akcji «R» w województwie katowickim w ramach laicyzacji szkolnictwa w latach pięćdziesiątych”. Dzieje Najnowsze 1: 241–256.
Google Scholar

Mercik Joanna. 2023. „Organizacja, przebieg i skutki realizacji polityki władz partyjno-państwowych przeciw rekolekcjom szkolnym w 1952 r.”. Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym 1: 147–163. DOI: https://doi.org/10.12775/KLIO.2023.006
Google Scholar

Mezglewski Artur. 2000. „Nauczanie religii w Polsce Ludowej”. Prawo Wyznaniowe 1: 26–35.
Google Scholar

Wierzbicki Marek. 2006. Związek Młodzieży Polskiej i jego członkowie. Studium z dziejów funkcjonowania stalinowskiej organizacji młodzieżowej. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN i Wydawnictwo Trio.
Google Scholar

Zamiatała Dominik. 2020. Caritas. Działalność i likwidacja organizacji 1945–1950. Lublin: Wydawnictwo KUL JPII.
Google Scholar

Zamiatała Dominik. 2021. „Zrzeszenie Katolików Caritas a polityka władz komunistycznych w Polsce w latach 1950–1970”. Pamięć i Sprawiedliwość 37: 227–252.
Google Scholar

Zieliński Zygmunt. 2009. Kościół w Polsce 1944–2007. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Żaryn Jan. 1997. Kościół i władza w Polsce (1945–1950). Warszawa: DiG.
Google Scholar

Żaryn Jan. 2003. Dzieje Kościoła w Polsce (1944–1989). Warszawa: Instytut Historii PAN i Wydawnictwo Neriton.
Google Scholar

Żaryn Jan. 2004. Kościół w PRL. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar