Działania Kościoła katolickiego w obronie rekolekcji szkolnych w latach 50. ubiegłego wieku i ich ocena w świetle dokumentów partyjno-państwowych

Joanna Mercik

doi:10.25167/sth.4882

Opublikowane: 2023-06-30

Tom 43 Nr 1 (2023)

Działania Kościoła katolickiego w obronie rekolekcji szkolnych w latach 50. ubiegłego wieku i ich ocena w świetle dokumentów partyjno-państwowych

Joanna Mercik

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

Dział: Artykuły z różnych działów teologii, historii i nauk pokrewnych

https://doi.org/10.25167/sth.4882

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę analizy działań podjętych przez Kościół katolicki w obronie rekolekcji szkolnych oraz oceny ich skuteczności w świetle dokumentów władz partyjno-państwowych. Mimo podpisanego porozumienia z Kościołem w 1950 r. władze stosowały liczne mechanizmy i środki do walki z nauczaniem religii i jej przejawami w szkole i poza nią. W obronie rekolekcji szkolnych księża przeprowadzili szerokie akcje informacyjne o prawie młodzieży do dni wolnych na odbycie rekolekcji, wykorzystując w tym celu także ambony, angażując wspólnoty parafialne, dostosowując godziny spotkań z uczniami do planów ich zajęć szkolnych, a także uatrakcyjniając ich formę. Działania podjęte przez Kościół okazały się skuteczne, dlatego władza zlaicyzowała szkolnictwo na mocy
ustawy w 1961 r.

Słowa kluczowe:

rekolekcje wielkopostne, laicyzacja szkolnictwa, akcja „R”, państwo a Kościół, usuwanie religii ze szkół,

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Mercik, J. (2023). Działania Kościoła katolickiego w obronie rekolekcji szkolnych w latach 50. ubiegłego wieku i ich ocena w świetle dokumentów partyjno-państwowych. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 43(1), 183–198. https://doi.org/10.25167/sth.4882

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Adamik Radosław, Palka Marcin. 2012. Represje wobec katechizacji w diecezji katowickiej w latach 1945–1989. Katowice: Studio Noa.
Google Scholar

Dudek Antoni. 1995. Państwo i Kościół (1945–1970). Kraków: PiT.
Google Scholar

Dudek Antoni, Gryz Ryszard. 2003. Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989). Kraków: Znak.
Google Scholar

Dziurok Adam. 2012. Kruchtoizacja. Polityka władz partyjno-państwowych wobec Kościoła katolickiego w latach 1945–1956 w województwie śląskim/katowickim. Katowice: Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar

Konopka Hanna. 1997. Religia w szkołach Polski Ludowej. Sprawa nauczania religii w polityce państwa (1944–1961). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Łatka Rafał, Marecki Józef. 2017. Kościół katolicki w Polsce rządzonej przez komunistów. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar

Marek Łucja, Bortlik-Dzwierzyńska Monika. 2014. Za Marksem bez Boga. Laicyzacja życia społecznego w Polsce 1945–1989. Katowice: Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar

Marek Łucja. 2009. „Kler to nasz wróg”. Polityka władz państwowych wobec Kościoła katolickiego na terenie województwa katowickiego w latach 1956–1970. Katowice: Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar

Mercik Joanna. 2020. „Realizacja akcji «R» w województwie katowickim w ramach laicyzacji szkolnictwa w latach pięćdziesiątych”. Dzieje Najnowsze 1: 241–256.
Google Scholar

Mercik Joanna. 2023. „Organizacja, przebieg i skutki realizacji polityki władz partyjno-państwowych przeciw rekolekcjom szkolnym w 1952 r.”. Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym 1: 147–163. DOI: https://doi.org/10.12775/KLIO.2023.006
Google Scholar

Mezglewski Artur. 2000. „Nauczanie religii w Polsce Ludowej”. Prawo Wyznaniowe 1: 26–35.
Google Scholar

Wierzbicki Marek. 2006. Związek Młodzieży Polskiej i jego członkowie. Studium z dziejów funkcjonowania stalinowskiej organizacji młodzieżowej. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN i Wydawnictwo Trio.
Google Scholar

Zamiatała Dominik. 2020. Caritas. Działalność i likwidacja organizacji 1945–1950. Lublin: Wydawnictwo KUL JPII.
Google Scholar

Zamiatała Dominik. 2021. „Zrzeszenie Katolików Caritas a polityka władz komunistycznych w Polsce w latach 1950–1970”. Pamięć i Sprawiedliwość 37: 227–252.
Google Scholar

Zieliński Zygmunt. 2009. Kościół w Polsce 1944–2007. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Żaryn Jan. 1997. Kościół i władza w Polsce (1945–1950). Warszawa: DiG.
Google Scholar

Żaryn Jan. 2003. Dzieje Kościoła w Polsce (1944–1989). Warszawa: Instytut Historii PAN i Wydawnictwo Neriton.
Google Scholar

Żaryn Jan. 2004. Kościół w PRL. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar