Chryzostomowa adaptacja etopei w wybranych tekstach Homilii na Ewangelię św. Mateusza
Résumé
Etopeja jest jednym z „ćwiczeń wstępnych” (progymnasmata), praktykowanych głównie w szkołach retorycznych w okresie antyku i późnego antyku. W tamtym okresie w sensie ścisłym rozumiana była jako fikcjonalna mowa włożona w usta osób mitycznych lub historycznych, z uwydatnieniem ich charakteru. Figurę tę stosował również św. Jan Chryzostom, który przyswoił ją sobie w szkole pogańskiego retora Libaniosa. Niniejszy artykuł przedstawia zagadnienie etopei w kontekście historycznym i współczesnym, z uwzględnieniem przykładowych tekstów Homilii na Ewangelię św. Mateusza wspomnianego Doktora Kościoła. Artykuł ukazuje bogactwo stosowanych przez niego etopei, z uwzględnieniem ich strony formalnej i materialnej.
Mots-clés :
św. Jan Chryzostom, etopeja, retorykaRéférences
Arystoteles. 2004. Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Awianowicz Bartosz B. 2008. Progymnasmata w teorii i praktyce szkoły humanistycznej od końca XV do połowy XVIII wieku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Burczak Krzysztof. 2004. Figury retoryczne i tropy w Psalmach. Na podstawie „Expositio Psalmorum” Kasjadora. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar
Chryzostom Jan. 2003. Homilie na Ewangelię według św. Mateusza. Cz. 1: Homilie 1–40 (Źródła Myśli Teologicznej 18). Przekład Jan Krystyniacki. Kraków: WAM.
Google Scholar
Chryzostom Jan. 2003. Homilie na Ewangelię według św. Mateusza. Cz. 2: Homilie 41–90 (Źródła Myśli Teologicznej 23). Przekład Arkadiusz Baron, Jan Krystyniacki. Kraków: WAM.
Google Scholar
Cichocka Helena. 1994. Teoria retoryki bizantyńskiej. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Cribiore Raffaella. 2013. Libanius, the Sophist: Rhetoric, Reality, and Religion in the Fourth Century. Ithaca – London: Cornell University Press.
Google Scholar
Hermogenes. 2013. Wstępne ćwiczenia retoryczne. W Progymnasmata. Greckie ćwiczenia retoryczne i ich modelowe opracowanie. Oprac. i przekład Henryk Podbielski. Lublin: TN KUL.
Google Scholar
Korolko Mirosław. 2010. Podręcznik retoryki homiletycznej. Kraków: WAM.
Google Scholar
Korolko Mirosław. 1998. Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar
Libanios. 2013. Wstępne ćwiczenia retoryczne. W Progymnasmata. Greckie ćwiczenia retoryczne
Google Scholar
i ich modelowe opracowanie. Oprac. i przekład Henryk Podbielski. Lublin: TN KUL.
Google Scholar
Lausberg Heinrich. 2002. Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze. Tłum. Albert Gorzkowski. Bydgoszcz: Homini.
Google Scholar
Martin Thomas R. 1998. Starożytna Grecja. Od czasów prehistorycznych do okresu hellenistycznego. Tłum. Jan Szkudliński. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Google Scholar
Michałowska Teresa. 2007. Średniowieczna teoria literatury w Polsce. Rekonesans. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Mikołaj z Myry. 2013. Wstępne ćwiczenia retoryczne. W Progymnasmata. Greckie ćwiczenia retoryczne i ich modelowe opracowanie. Oprac. i przekład Henryk Podbielski. Lublin: TN KUL.
Google Scholar
Papczyński Stanisław. 2007. Zwiastun królowej sztuk, czyli kształcenie adeptów kunsztownego przemawiania, autorstwa Stanisława od Jezusa i Maryi ze Szkół Pobożnych. (Źródła mariańskie. T. 3). Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów.
Google Scholar
Penella Robert J. 2014. Libanius’ Declamations. W Libanius: a critical introduction. Red. Lieve Van Hoof. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar
Pilch Zygmunt. 1923. Zagadnienia języka i stylu w kaznodziejstwie. Kielce: Jedność.
Google Scholar
Podbielski Henryk. 2012. Od wydawcy. W Hermogenes. Sztuka retoryczna. Przekład Henryk Podbielski. Lublin: TN KUL.
Google Scholar
Samolewicz Zygmunt. 2000. Składnia łacińska. Bydgoszcz: Homini.
Google Scholar
Sinko Tadeusz. 1964. Zarys historii literatury greckiej. T. 2. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Sofista Aftoniusz. 2013. Wstępne ćwiczenia retoryczne. W Progymnasmata. Greckie ćwiczenia retoryczne i ich modelowe opracowanie. Oprac. i przekład Henryk Podbielski. Lublin: TN KUL.
Google Scholar
Sławiński Janusz. Red. 1989. Słownik terminów literackich. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Szymanek Krzysztof. 2005. Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Ziomek Jerzy. 1990. Retoryka opisowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Statistics
Téléchargements
Licence
(c) Tous droits réservés Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 2023
Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale - Partage dans les Mêmes Conditions 4.0 International.
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
Articles les plus lus par le même auteur ou la même autrice
- Zygmunt Jan Nagel, Stygmaty oraz inne zjawiska nadzwyczajne w życiu Elii Cataldo , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Vol. 40 No 1 (2020): Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
- Zygmunt Jan Nagel, Inspiracje ku radości na kanwie adhortacji Gaudete in Domino papieża Pawła VI , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Vol. 41 No 2 (2021)