Wiadomości o rudzkim opactwie cystersów – na podstawie dokumentu fundacyjnego z kapsuły czasu kościoła w Stanicy z 1802 r.
Abstrakt
12 grudnia 2017 r. zdjęto krzyż z kulą z wieży kościoła parafialnego pw. św. Marcina w Stanicy – ostatniej świątyni zbudowanej przez opactwo cystersów w Rudach przed jego kasatą w 1810 r. W kapsule czasu znajdował się okolicznościowy zapis, sporządzony 20 września 1802 r. W oparciu o lekturę odkrytego dokumentu oraz dostępne opracowania na temat rudzkiego opactwa, autor omawia sytuację opactwa na początku burzliwego XIX w., a także charakteryzuje stan osobowy rudzkiego konwentu. W dalszej kolejności opisuje główne etapy budowy kościoła św. Marcina w Stanicy na kanwie dramatycznych dziejów zawieruchy napoleońskiej, posiłkując się kronikarskim zapisem ostatniej części odnalezionego dokumentu, zatytułowanej: Wspomnień godne nasze czasy, które na przyszłość przekazać chcemy.
Słowa kluczowe:
cystersi na Śląsku, opactwo cystersów w Rudach, kościół św. Marcina w Stanicy, Kościół na Górnym Śląsku na początku XIX w.Bibliografia
Będziński Piotr. 1999. Obraz Matki Bożej Pokornej w Rudach, Opole: Wydawnictwo Święte-go Krzyża.
Google Scholar
Derwich Marek. 2014. Instytucje kościelne na Śląsku Pruskim skasowane na mocy edyktu kasacyjnego z 1810 r. W Kasaty klasztorów na obszarze dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów i na Śląsku na tle procesów sekularyzacyjnych w Europie, t. 2: Kasaty na Śląsku Pruskim i ziemiach zaboru pruskiego. Red. Marek Derwich, 23–64. Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Miłośników Historii. Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego.
Google Scholar
Gerlic Henryk. (1980). „Organizacja nauki w gimnazjum cysterskim w Rudach Wielkich”. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 7: 235–244.
Google Scholar
Górecki Piotr. 2008. Stanica. Dzieje parafii, historia osady. Stanica: Drukarnia Epigraf.
Google Scholar
Górecki Piotr. 2012. Cysterskie dziedzictwo rudzkiego sanktuarium. Zarys działalności cy-stersów w Rudach i krótki przewodnik po sanktuarium. Gliwice – Rudy: Drukarnia Epigraf.
Google Scholar
Górecki Piotr. 2017. Kościoły i parafie diecezji gliwickiej (Diecezja Gliwicka – Dziedzictwo i Misja 1). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskie-go.
Google Scholar
Lazar Jolanta. 2008. Działalność edukacyjna cystersów rudzkich. W Klasztor cystersów w Rudach. Red. Norbert Mika, 57–68. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW.
Google Scholar
Mika Norbert. 2014. Kasata klasztorów w 1810 r. na ziemi raciborskiej. W Kasaty klasztorów na obszarze dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów i na Śląsku na tle procesów sekula-ryzacyjnych w Europie, t. 2: Kasaty na Śląsku Pruskim i ziemiach zaboru pruskiego. Red. Marek Derwich, 87–93. Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Miłośników Historii. Od-dział Polskiego Towarzystwa Historycznego.
Google Scholar
Nowack Alfons. 1935. Die Priester der Zisterzienserabtei Rauden OS. 1682–1810 (1856). 106 Lebensskizzen nach dem Handschriftlichen Catalogus des Stiftes. Breslau: Kommissi-onsverlag der Ostdeutschen Buchhandlung.
Google Scholar
Orzechowski Kazimierz. (1954). „Przekształcenia praw chłopów do ziemi na Górnym Śląsku w końcu XVIII i w pierwszej połowie XIX w.”. Czasopismo Prawno-Historyczne 6 (1): 223–301.
Google Scholar
Orzechowski Kazimierz. (1985). „Antyfeudalne ruchy chłopskie na Śląsku od połowy XVII do połowy XIX w. a prawo obowiązujące chłopów”. Czasopismo Prawno-Historyczne 37 (1): 43–59.
Google Scholar
Popiołek Oswald S. 1954. Bunty chłopskie na Górnym Śląsku do 1811 r. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Google Scholar
Potthast August. 1856. Geschichte der ehemaligen Cistercienserabtei Rauden in Oberschlesi-en. Leobschütz: Verlag von Rudolf Bauer. Wyd. polskie: August Potthast. 2008. Historia dawnego klasztoru cystersów w Rudach na Górnym Śląsku. Tłum. Jarosław Dziemiowicz. Rudy – Gliwice: Wydawnictwo Pracowni Komputerowej Jacka Skalmierskiego.
Google Scholar
Prokop Krzysztof R. 2018. Vademecum chronologiczno-bibliograficzne do badań nad hierar-chią Kościoła w Polsce i na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, Kraków: Drukarnia Akcy-densowa Dorosz Andrzej.
Google Scholar
Rybandt Stanisław. 1977. Średniowieczne opactwo cystersów w Rudach (Prace Wrocławskie-go Towarzystwa Naukowego 195). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Schneider Ambrosius. 1974. Kolonisation und Mission im Osten. W Die Cistercienser. Ge-schichte, Geist, Kunst. Red. Ambrosius Schneider i in., 74–106. Köln: Wienand Verlag.
Google Scholar
Wolnik Franciszek. 1995. Matka Boska Rudzka. Dzieje Sanktuarium w Rudach Wielkich. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża.
Google Scholar
Wolnik Franciszek. 2009. Skryptorium i biblioteka rudzkich cystersów. W Cystersi w Rudach. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej w dniach 5 i 6 czerwca 2009 r. w Opolu i Rudach przez Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego i diecezję gliwicką z okazji 750. rocznicy fundacji opactwa cysterskiego w Rudach (Z Dziejów Kultury Chrześcijańskiej na Śląsku 59). Red. Franciszek Wolnik, 93–111. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar
Wolnik Franciszek. 2014. Kasata górnośląskich opactw cysterskich. W Kasaty klasztorów na obszarze dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów i na Śląsku na tle procesów sekulary-zacyjnych w Europie, t. 2: Kasaty na Śląsku Pruskim i ziemiach zaboru pruskiego. Red. Marek Derwich, 145–164. Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Miłośników Historii. Od-dział Polskiego Towarzystwa Historycznego.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
