Obraz rodzeństwa chorego psychicznie a dobrostan rodzeństwa zdrowego
Paweł Brudek
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut PsychologiiStanisława Steuden
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut PsychologiiAgnieszka Warda
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut PsychologiiAbstrakt
This article is concerned with issues related to mental well-being by healthy individuals with siblings who have been diagnosed with schizophrenia or depression. The purpose of
the research project was to find a link between the sibling’s personality and cognitive assessment of their illness and the psychological well-being of siblings. The study involved 30
individuals whose siblings were mentally ill. Measurement of mental well-being of healthy people was done by The Psychological Well-Being Scale (PWB) by C. D. Ryff and C. L. Keyes.
The perception of a real and perfect picture of the sibling’s personality was characterized by H. Gough and A. B. Heilburn’s The Adjective Check List (ACL), and the evaluation of the
disease was made using S. Steuden, K. Janowski and A. Warda’s The Scale of Evaluation of Sibling’s Mental Illness (SOCOB). The results of the research revealed, among other things,
that healthy siblings have a negative image of their mentally ill brothers and sisters. The generalized sense of well-being of a healthy sibling is higher when it shows more positively
the image of the sibling’s personality. The assumption that the divergence between a real and ideal personality image will result in lower well-being by healthy siblings has not
been confirmed by the study.
Bibliografia
Bąk, W.E. 2002. Tory Higginsa teoria rozbieżności ja. Przegląd psychologiczny, 1, 39–55.
Barak, D., Salomon, Z. 2005. In the shadow of schizophrenia: a study of siblings perceptions. The Israel Journal of Psychiatry and Related Sciences, 42, 231–241.
Barbaro de, B. 1992. Brzemię rodziny w schizofrenii. Próba ujęcia systemowego. Kraków.
Barbaro de, B. (red.). 1999. Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków.
Bedyńska, S., Cypryańska, M. 2013. Statystyczny drogowskaz. Praktyczne wprowadzenie do wnioskowania statystycznego. Warszawa.
Braun-Gałkowska, M. 1992. Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin.
Braun-Gałkowska, M. 2008. Psychologia domowa. Lublin.
Chuchra, M. 2008. Koncepcja siebie chorych na schizofrenię – przegląd badań. Psychiatria Polska, 4, 533–545.
Chuchra, M. 2009. Obraz brzemienia rodziny z osobą chorą na schizofrenię. Roczniki psychologiczne, 2, 103–128.
Chuchra, M. 2017. Family burden in schizophrenia. Annals of Psychology, 2, 103–128.
Cicirelli, V. 1995. Sibling Relationships Across the Life Span, New York.
Diener, E., Lucas, R.E., Oishi, S. 2008. Dobrostan psychiczny. Nauka o szczęściu i zadowoleniu z życia. W: J. Czapiński (red.). Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Warszawa, 35–50.
Duckworth, A.L, Steen, T.A., Seligman, E.P. 2005. Positive psychology in clinical practice, Annual Review Clinical Psychology, 1, 629–651.
Dykens, E.M. 2005. Happiness, well-being, and character strengths: Outcomes for families and siblings of persons with mental retardation. Mental Retardation, 5, 360–364.
Friedrich, R.M., Lively, S., Rubenstein, L.M. 2008. Siblings’ coping strategies and mental health services: a national study of siblings of persons with schizophrenia. Psychiatric Services, 3, 261–267.
Hammen, C. 2006. Depresja. Gdańsk.
Hobfoll, S.E. 2002. Social and psychological resources and adaptation, Review of General Psychology, 4, 307–324.
Janicka, I., Liberska, H. (red.). 2014. Psychologia rodziny. Warszawa.
Karidi, M.V., Stefanis, C.N., Theleritis, C., Tzedaki, M., Rabavilas, A.D., Stefanis, N.C. 2010. Perceived social stigma, self-concept, and self-stigmatization of patient with schizophrenia. Comprehensive Psychiatry, 1, 19–30.
Kasperek-Zimowska, B. 2004. Teoria Redefiniowania Roli Rodzica według P.J. Milliken na tle innych modeli badawczych obejmujących opiekę nad dorosłą osobą przewlekle chorą na schizofrenię. Psychiatria, 4, 31–36.
Kasperek-Zimowska, B., Steuden, S., Charzyńska, K. 2013. Osobowość matek a radzenie sobie z opieką nad dorosłym dzieckiem z rozpoznaniem schizofrenii. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 4, 239–242.
Kępiński, A. 2001. Schizofrenia. Warszawa.
Kępiński, A. 2012. Poznanie chorego. Warszawa.
Keyes, C.L., Shmotkin, D., Ryff, C.D. 2002. Optimizing well-being: the empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 6, 1007–1022.
Kinsella, K.B., Anderson, R.A., Anderson, W.T. 1996. Coping skills, strengths, and needs as perceived by adult offspring and siblings of people with mental illness: A retrospective study. Psychiatric Rehabilitation Journal, 2, 24–32.
Koujalgi, S.R., Nayak, R.B. 2016. Factors associated with family burden in schizophrenia. Indian Journal of Health Sciences and Biomedical Research, 3, 273–278.
Koukia, E., Madianos, M.G. 2005. Is psychosocial rehabilitation of schizophrenic patients preventing family burden? A comparative study. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 4, 415–422.
Kozielecki, J. 1998. Człowiek wielowymiarowy. Warszawa.
Krok, D. 2009. Religijność a jakość życia w perspektywie mediatorów psychospołecznych. Opole.
Levecque, K., Van Rossem, R. 2015. Depression in Europe: does migrant integration have mental health payoffs? A cross-national comparison of 20 European countries. Ethnicity & Health, 1, 49–65.
Magliano, L., Fiorillo, A., Rosa, C., Maj, M. 2006. Family burden and social network in schizophrenia vs. physical diseases: preliminary results from an Italian national study. Acta Psychiatrica Scandinavica, 429, 60–63.
Nasr, T., Kausar, R. 2009. Psychoeducation and the family burden in schizophrenia: a randomized controlled trial. Annals of General Psychiatry, 1, 17–23.
Oleś, P. 2005. Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa.
Oleś, P. 2012. Psychologia człowieka dorosłego. Warszawa.
Osuchowska-Kościjańska, A. 2014. Poczucie koherencji i sposoby radzenia sobie ze stresem w relacji z bratem lub siostrą u zdrowego rodzeństwa osób chorych psychicznie. Psychiatria Polska, 2, 371–382.
Oute, J., Huniche, L. 2017. Who gets involved with what? A discourse analysis of gender and caregiving in everyday family life with depression. Outlines. Critical Practice Studies, 1, 5–27.
Paul, S., Nadkarni, V. 2017. A qualitative study on family acceptance, stigma and discrimination of persons with schizophrenia in an Indian metropolis. International Social Work, 1, 84–99.
Plopa, M. 2007. Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków.
Przywarka, I. 2002. Rodzina w sytuacji choroby. Wpływ choroby psychicznej na funkcjonowanie rodziny w wielkim mieście. Roczniki Socjologii Rodziny, 14, 153–172.
Pużyński, S. 2002. Depresje i zaburzenia afektywne. Warszawa.
Radfar, M., Ahmadi, F., Fallahi Khoshknab, M. 2014. Turbulent life: the experiences of the family members of patients suffering from depression. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 3, 249–256.
Ruiz-Castell, M., Kandala, N.B., Perquin, M., Bocquet, V., Kuemmerle, A., Vögele, C., Stranges, S. 2017. Depression Burden in Luxembourg: Individual Risk Factors, Geographic Variations and the Role of Migration, 2013–2015 European Health Examination Survey. Journal of Affective Disorders, 222, 41–48.
Ryff, C.D. 1989. Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069–1081.
Ryff, C.D. 2014. Psychological well-being revisited: Advances in the science and practice of eudaimonia. Psychotherapy and Psychosomatics, 1, 10–28.
Ryff, C.D., Keyes, C.L. 1995. The structure of psychological well-being revisited, Journal of Personality and Social Psychology, 4, 719–727.
Sadowska, M., Steuden, S. 2009. Brzemię rodzinne a syndrom wyczerpania sił u rodziców osób chorych psychicznie. Człowiek chory – aspekty biopsychospołeczne, 1, 170–183.
Satir, V. 2000. Rodzina: tu powstaje człowiek. Gdańsk.
Schrank, B., Sibitz, I., Schaffer, M., Amering, M. 2006. Unjustly neglected: Siblings of people with a schizophrenic psychosis. Neuropsychiatrie, 3, 216–225.
Sęk, H., Steuden, S. 2016. Psychologia schizofrenii. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna. Warszawa, 555–573.
Seligman, M., Walker, E., Rosenhan, D. 2003. Psychopatologia. Poznań.
Seltzer, M., Greenberg, J.S., Krauss, M.W., Gordon, R.M., Judg, K. 1997. Siblings of adults with mental retardation or mental illness: Effects on lifestyle and psychological well-being. Family Relations, 4, 395–405.
Staccini, L., Tomba, E., Grandi, S., Keitner, G.I. 2015. The evaluation of family functioning by the family assessment device: A systematic review of studies in adult clinical populations. Family Process, 1, 94–115.
Stalberg, G., Ekerwald, H., Hultman, C.M. 2004. At issue: Siblings with schizophrenia: sibling bond, coping patterns, and fear of possible schizophrenia heredity. Schizophrenia Bulletin, 2, 445–458.
Steuden, S. 2003, Poczucie ludzkiej godności w doświadczaniu choroby psychicznej. Świat i Słowo, 1, 17–27.
Steuden, S., Janowski, K. 2002. Skala Oceny Własnej Choroby (SOWC). Katedra Psychologii Klinicznej KUL. Lublin.
Steuden, S., Janowski, K., Warda, A. 2015. Skala Oceny Choroby Osoby Bliskiej (SOCOB). Katedra Psychologii Klinicznej KUL. Lublin.
Stoneman, Z. 2005. Siblings of children with disabilities: Research themes. Mental Retardation, 5, 339–350.
Titelman, D. 1991, Grief, guilt, and identification in siblings of schizophrenic individuals. Bulletin of the Menninger Clinic, 1, 72–84.
Tompson, M.C., Connor, E.O., Kemp, G.N., Langer, D.A., Asarnow, J.R. 2015. Depression in Childhood and Early Adolescence: Parental Expressed Emotion and Family Functioning. Annals of Depression and Anxiety, 7, 1070.
Trzebińska, E. 2008. Psychologia pozytywna. Warszawa.
Twardowski, A. 2011. Sytuacja psychologiczna rodzeństwa dzieci z niepełnosprawnościami, Szkoła Specjalna, 2, 91–101
Barak, D., Salomon, Z. 2005. In the shadow of schizophrenia: a study of siblings perceptions. The Israel Journal of Psychiatry and Related Sciences, 42, 231–241.
Barbaro de, B. 1992. Brzemię rodziny w schizofrenii. Próba ujęcia systemowego. Kraków.
Barbaro de, B. (red.). 1999. Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków.
Bedyńska, S., Cypryańska, M. 2013. Statystyczny drogowskaz. Praktyczne wprowadzenie do wnioskowania statystycznego. Warszawa.
Braun-Gałkowska, M. 1992. Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin.
Braun-Gałkowska, M. 2008. Psychologia domowa. Lublin.
Chuchra, M. 2008. Koncepcja siebie chorych na schizofrenię – przegląd badań. Psychiatria Polska, 4, 533–545.
Chuchra, M. 2009. Obraz brzemienia rodziny z osobą chorą na schizofrenię. Roczniki psychologiczne, 2, 103–128.
Chuchra, M. 2017. Family burden in schizophrenia. Annals of Psychology, 2, 103–128.
Cicirelli, V. 1995. Sibling Relationships Across the Life Span, New York.
Diener, E., Lucas, R.E., Oishi, S. 2008. Dobrostan psychiczny. Nauka o szczęściu i zadowoleniu z życia. W: J. Czapiński (red.). Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Warszawa, 35–50.
Duckworth, A.L, Steen, T.A., Seligman, E.P. 2005. Positive psychology in clinical practice, Annual Review Clinical Psychology, 1, 629–651.
Dykens, E.M. 2005. Happiness, well-being, and character strengths: Outcomes for families and siblings of persons with mental retardation. Mental Retardation, 5, 360–364.
Friedrich, R.M., Lively, S., Rubenstein, L.M. 2008. Siblings’ coping strategies and mental health services: a national study of siblings of persons with schizophrenia. Psychiatric Services, 3, 261–267.
Hammen, C. 2006. Depresja. Gdańsk.
Hobfoll, S.E. 2002. Social and psychological resources and adaptation, Review of General Psychology, 4, 307–324.
Janicka, I., Liberska, H. (red.). 2014. Psychologia rodziny. Warszawa.
Karidi, M.V., Stefanis, C.N., Theleritis, C., Tzedaki, M., Rabavilas, A.D., Stefanis, N.C. 2010. Perceived social stigma, self-concept, and self-stigmatization of patient with schizophrenia. Comprehensive Psychiatry, 1, 19–30.
Kasperek-Zimowska, B. 2004. Teoria Redefiniowania Roli Rodzica według P.J. Milliken na tle innych modeli badawczych obejmujących opiekę nad dorosłą osobą przewlekle chorą na schizofrenię. Psychiatria, 4, 31–36.
Kasperek-Zimowska, B., Steuden, S., Charzyńska, K. 2013. Osobowość matek a radzenie sobie z opieką nad dorosłym dzieckiem z rozpoznaniem schizofrenii. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 4, 239–242.
Kępiński, A. 2001. Schizofrenia. Warszawa.
Kępiński, A. 2012. Poznanie chorego. Warszawa.
Keyes, C.L., Shmotkin, D., Ryff, C.D. 2002. Optimizing well-being: the empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 6, 1007–1022.
Kinsella, K.B., Anderson, R.A., Anderson, W.T. 1996. Coping skills, strengths, and needs as perceived by adult offspring and siblings of people with mental illness: A retrospective study. Psychiatric Rehabilitation Journal, 2, 24–32.
Koujalgi, S.R., Nayak, R.B. 2016. Factors associated with family burden in schizophrenia. Indian Journal of Health Sciences and Biomedical Research, 3, 273–278.
Koukia, E., Madianos, M.G. 2005. Is psychosocial rehabilitation of schizophrenic patients preventing family burden? A comparative study. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 4, 415–422.
Kozielecki, J. 1998. Człowiek wielowymiarowy. Warszawa.
Krok, D. 2009. Religijność a jakość życia w perspektywie mediatorów psychospołecznych. Opole.
Levecque, K., Van Rossem, R. 2015. Depression in Europe: does migrant integration have mental health payoffs? A cross-national comparison of 20 European countries. Ethnicity & Health, 1, 49–65.
Magliano, L., Fiorillo, A., Rosa, C., Maj, M. 2006. Family burden and social network in schizophrenia vs. physical diseases: preliminary results from an Italian national study. Acta Psychiatrica Scandinavica, 429, 60–63.
Nasr, T., Kausar, R. 2009. Psychoeducation and the family burden in schizophrenia: a randomized controlled trial. Annals of General Psychiatry, 1, 17–23.
Oleś, P. 2005. Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa.
Oleś, P. 2012. Psychologia człowieka dorosłego. Warszawa.
Osuchowska-Kościjańska, A. 2014. Poczucie koherencji i sposoby radzenia sobie ze stresem w relacji z bratem lub siostrą u zdrowego rodzeństwa osób chorych psychicznie. Psychiatria Polska, 2, 371–382.
Oute, J., Huniche, L. 2017. Who gets involved with what? A discourse analysis of gender and caregiving in everyday family life with depression. Outlines. Critical Practice Studies, 1, 5–27.
Paul, S., Nadkarni, V. 2017. A qualitative study on family acceptance, stigma and discrimination of persons with schizophrenia in an Indian metropolis. International Social Work, 1, 84–99.
Plopa, M. 2007. Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków.
Przywarka, I. 2002. Rodzina w sytuacji choroby. Wpływ choroby psychicznej na funkcjonowanie rodziny w wielkim mieście. Roczniki Socjologii Rodziny, 14, 153–172.
Pużyński, S. 2002. Depresje i zaburzenia afektywne. Warszawa.
Radfar, M., Ahmadi, F., Fallahi Khoshknab, M. 2014. Turbulent life: the experiences of the family members of patients suffering from depression. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 3, 249–256.
Ruiz-Castell, M., Kandala, N.B., Perquin, M., Bocquet, V., Kuemmerle, A., Vögele, C., Stranges, S. 2017. Depression Burden in Luxembourg: Individual Risk Factors, Geographic Variations and the Role of Migration, 2013–2015 European Health Examination Survey. Journal of Affective Disorders, 222, 41–48.
Ryff, C.D. 1989. Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069–1081.
Ryff, C.D. 2014. Psychological well-being revisited: Advances in the science and practice of eudaimonia. Psychotherapy and Psychosomatics, 1, 10–28.
Ryff, C.D., Keyes, C.L. 1995. The structure of psychological well-being revisited, Journal of Personality and Social Psychology, 4, 719–727.
Sadowska, M., Steuden, S. 2009. Brzemię rodzinne a syndrom wyczerpania sił u rodziców osób chorych psychicznie. Człowiek chory – aspekty biopsychospołeczne, 1, 170–183.
Satir, V. 2000. Rodzina: tu powstaje człowiek. Gdańsk.
Schrank, B., Sibitz, I., Schaffer, M., Amering, M. 2006. Unjustly neglected: Siblings of people with a schizophrenic psychosis. Neuropsychiatrie, 3, 216–225.
Sęk, H., Steuden, S. 2016. Psychologia schizofrenii. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna. Warszawa, 555–573.
Seligman, M., Walker, E., Rosenhan, D. 2003. Psychopatologia. Poznań.
Seltzer, M., Greenberg, J.S., Krauss, M.W., Gordon, R.M., Judg, K. 1997. Siblings of adults with mental retardation or mental illness: Effects on lifestyle and psychological well-being. Family Relations, 4, 395–405.
Staccini, L., Tomba, E., Grandi, S., Keitner, G.I. 2015. The evaluation of family functioning by the family assessment device: A systematic review of studies in adult clinical populations. Family Process, 1, 94–115.
Stalberg, G., Ekerwald, H., Hultman, C.M. 2004. At issue: Siblings with schizophrenia: sibling bond, coping patterns, and fear of possible schizophrenia heredity. Schizophrenia Bulletin, 2, 445–458.
Steuden, S. 2003, Poczucie ludzkiej godności w doświadczaniu choroby psychicznej. Świat i Słowo, 1, 17–27.
Steuden, S., Janowski, K. 2002. Skala Oceny Własnej Choroby (SOWC). Katedra Psychologii Klinicznej KUL. Lublin.
Steuden, S., Janowski, K., Warda, A. 2015. Skala Oceny Choroby Osoby Bliskiej (SOCOB). Katedra Psychologii Klinicznej KUL. Lublin.
Stoneman, Z. 2005. Siblings of children with disabilities: Research themes. Mental Retardation, 5, 339–350.
Titelman, D. 1991, Grief, guilt, and identification in siblings of schizophrenic individuals. Bulletin of the Menninger Clinic, 1, 72–84.
Tompson, M.C., Connor, E.O., Kemp, G.N., Langer, D.A., Asarnow, J.R. 2015. Depression in Childhood and Early Adolescence: Parental Expressed Emotion and Family Functioning. Annals of Depression and Anxiety, 7, 1070.
Trzebińska, E. 2008. Psychologia pozytywna. Warszawa.
Twardowski, A. 2011. Sytuacja psychologiczna rodzeństwa dzieci z niepełnosprawnościami, Szkoła Specjalna, 2, 91–101
Brudek, P., Steuden, S., & Warda, A. (2018). Obraz rodzeństwa chorego psychicznie a dobrostan rodzeństwa zdrowego. Family Forum, 7, 145–167. https://doi.org/10.25167/FF/2017/145-167
Autorzy
Paweł BrudekAutorzy
Stanisława SteudenAutorzy
Agnieszka WardaStatystyki
Downloads
Download data is not yet available.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Inne teksty tego samego autora
- Paweł Brudek, Stanisława Steuden, Osobowościowe uwarunkowania poczucia własnej godności osób w okresie późnej dorosłości , Family Forum: Tom 8 (2018): Starzenie się i starość
- Paweł Brudek, Stanisława Steuden, Polska adaptacja Skali Przebaczenia Małżeńskiego (MOFS) F.G. Paleari, F.D. Finchama, C. Regalii , Family Forum: Tom 5 (2015): Rodzina i dzieci
