Dom i jego znaczenie w życiu Polaków

Monika Podkowińska; Małgorzata Duda

doi:10.25167/FF/4886

Dom i jego znaczenie w życiu Polaków

Monika Podkowińska

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Małgorzata Duda

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

DOI: https://doi.org/10.25167/FF/4886

Abstrakt

Tło. Dom stanowi miejsce niezmiernie ważne w życiu człowieka. O jego znaczeniu w kulturze świadczyć może wielość terminów, wyrażeń, synonimów używanych w języku polskim do opisu domu. Związek instytucji jaką jest dom z człowiekiem na przestrzeni wieków jest niekwestionowany. Dlatego warto przyjrzeć się problematyce związanej z domem z perspektywy nauk społecznych.
Cele. Autorzy zwrócili uwagę na różnorodne interpretacje pojęcia dom oraz jego znaczenie odnosząc się do obrazu domu w oczach Polaków. Przedstawiono wyniki badań wskazujące na to, z czym słowo dom kojarzy się Polakom i jakie ma dla nich znaczenie z perspektywy realizacji potrzeby bezpieczeństwa, intymności i miłości. Artykuł odpowiada na pytanie, czy to właśnie z tymi pojęciami kojarzy się Polakom dom, a także dom rodzinny, w którym dorastali.
Metodyka. W artykule autorzy przedstawiają wyniki badań przeprowadzonych w okresie 24–27 listopada 2020r. na próbie 1072 respondentów. Próba została dobrana w sposób kwotowy, z panelu internetowego SW Panel administrowanego przesz firmę SW Research. Sondaż został przeprowadzony przy użyciu techniki CAWI (Computer-Assisted Web Interview).
Wyniki. Badania pokazują że słowo dom kojarzy się Polakom przede wszystkim z rodziną, bezpieczeństwem, schronieniem i intymnością. Aż 84% badanych Polaków wskazało właśnie na rodzinę jako słowo, które kojarzą z pojęciem dom.
Dom rodzinny, w którym badani dorastali w większości (68%) kojarzy im się przede wszystkim właśnie z bezpieczną przystanią. To dom, który kojarzy się z radością (62%) i miłością(63%). To dom, który po prostu badani lubią (67%)
Wnioski. Dom to przede wszystkim rodzina, to miejsce, które pozwala poczuć się bezpiecznie. Rzadziej Polacy utożsamiają słowo dom jedynie z budynkiem mieszkalnym, miejscem stałego zamieszkania (34%), czy symbolicznie z ojczyzną (18%). Znaczenie domu z perspektywy analizy życia rodzinnego wydaje się zatem niekwestionowane. Ważną kwestią pozostaje fakt, iż dla Polaków obecnie dom kojarzy się z pozytywnymi emocjami, bezpieczeństwem (70%), ciszą i spokojem (54%), nie zaś z hałasem, niedomówieniem, tajemnicą, czy kłamstwem (3%).

Słowa kluczowe:

dom, rodzina, miejsce, przestrzeń, budynek mieszkalny

Bibliografia

Balogová, B., Jašková, A. and Sabolová Fabianová A. (2021) ‘Losing a Home as a Difficult Life Situation’, Journal of Sociotherapy, Vol. 7, no 1, p. 23–27.
Google Scholar

Bartoszek A. (2012). ‘Kościół domem. W kontekście współczesnych przemian rodziny’. W: M. T. Kozubek (ed.). Dom, w którym rodzi się wspólnota. Rodzina, społeczeństwo, Kościół, Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, no 69.
Google Scholar

Czym dla Polaków jest dom? Przemiany w życiu codziennym polskiej rodziny. Komunikat z badań, CBOS 1998.
Google Scholar

Drożdż A. (2012). ‘Dom wartością – wartość domu’. W: M. T. Kozubek (ed.). Dom, w którym rodzi się wspólnota. Rodzina, społeczeństwo, Kościół, „Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, nr 69.
Google Scholar

Duda M. (2011) Bezdomny moim bratem. O polskiej bezdomności przełomu wieków w świetle społecznego nauczania Kościoła. Wydawnictwo Św. Stanisława BM, Kraków.
Google Scholar

Flasza J. (2008) ‘Piękno minione, utracone, niedoceniane’. W: Krajobraz kulturowy powiatu bocheńskiego. Starostwo Powiatowe, Bochnia.
Google Scholar

Gram-Hanssen, K. and Darby, S.J. (2018) ‘”Home is where the smart is”? Evaluating smart home research and approaches against the concept of home’ Energy Research & Social Science, Vol. 37, p. 94–101.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.erss.2017.09.037 Google Scholar

Handke, K. (2008) Socjologia języka. PWN, Warszawa.
Google Scholar

https://brpd.gov.pl/2021/10/25/wyniki-badan-naukowych-w-polskiej-rodzinie-jest-milosc-ale-brakuje-czasu/ (Accessed: 23.12.2022).
Google Scholar

http://przyslowia-polskie.pl/slowo/dom (Accessed: 15.09.2022).
Google Scholar

Izdebska J. (2006). Dom rodzinny postrzegany przez dzieci w kontekście społeczno – kulturowych zróżnicowań współczesnej rodziny. Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie, Białystok.
Google Scholar

Jewdokimow, M. (2011). Zmiany społecznych praktyk zamieszkiwania. Wydawnictwo UKSW, Warszawa.
Google Scholar

Kaczor, M. (2012) ‘Aksjologizacja pojęcia domu w społeczno-kulturalnych i religijnych przekazach medialnych’. W: D. Kulczycka and A. Seul (ed.). Powrót do domu. Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
Google Scholar

Kardis, M., Balogová, B. (2017) ‘Praca socjalna wobec wyzwań społeczeństwa ryzyka: postrzeganie siebie i swojej roli w związku przez DDA’. W: L. Szot and A. Świerczek (ed.). Aspekty teoretyczne i praktyczne pracy socjalnej wobec przemian i wyzwań społecznych XXI wieku. Tom 1. Wydział Nauk Społecznych UPJPII, Kraków.
Google Scholar

Mariański, J. (2021) ‘Dom rodzinny w opinii młodzieży polskiej’. W: M. Zemło (ed.). Małe Miasta. Dom polski w refleksji badawczej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Google Scholar

Podkowińska, M. (2017) Komunikacja w pracy socjalnej z rodziną. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Google Scholar

Rębowska, A. (1992) ‘Funkcje i typy domu w oczach architekta i socjologa’. W: P. Łukasiewicz and A. Siciński (ed.). Dom we współczesnej Polsce. Szkice. Wiedza o kulturze, Wrocław.
Google Scholar

Siciński, A. (1998) ‘O idei domu i jego roli w Polsce’. W: P. Łukasiewicz and A. Siciński (ed.). Dom we współczesnej Polsce. Szkice. Wiedza o kulturze, Wrocław.
Google Scholar

Sixsmith, J. 1986 ‘The meaning of home: an exploratory study of environmental experience’, Journal of Environmental Psychology, Vol. 6, Issue. 4, pp. 281–298.
DOI: https://doi.org/10.1016/S0272-4944(86)80002-0 Google Scholar

Słownik Języka Polskiego. Tom I. 1988. PWN. Warszawa.
Google Scholar

Śliwiak, T. (1963). ‘Dom’. W: T. Zaniewska (2018). Pan na Zamku Muri. Zygmunt Stankiewicz (1914–2010). Żołnierz – artysta – myśliciel. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Google Scholar

Tatarkiewicz, E. (2019) Dwór polski. PWN, Warszawa.
Google Scholar

Yi-Fu Tuan, (1987) Przestrzeń i miejsce. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Wilk, J. (2016). Pedagogika rodziny. Wydawnictwo Episteme, Lublin.
Google Scholar

Pobierz

PDF (English)

Opublikowane

2023-01-12

Cited By / Share

Podkowińska, M., & Duda, M. (2023). Dom i jego znaczenie w życiu Polaków. Family Forum, 12, 87–103. https://doi.org/10.25167/FF/4886

Autorzy

Monika Podkowińska

Monika Podkowińska, PhD, DSc, professor at SGGW – since 2017 she has been the Head of the Department of Sociology at the Warsaw University of Life Sciences. Her achievements include over 60 articles, 4 monographs, 3 editorial offices of collective works, reviews of numerous articles, monographs, didactic materials, doctoral and postdoctoral dissertations at national and international level. Her research interests focus on issues related to social communication, interpersonal communication in social work, family and professional life, and management sociology.

Email: monika_podkowinska@sggw.edu.pl

https://orcid.org/0000-0002-8592-8953

Autorzy

Małgorzata Duda

Małgorzata Duda, PhD, ThDr. professor at UPJPII – sociologist, theologian in the field of Catholic social teaching. Author of over 100 scientific articles, 4 monographs, 20 editorial offices of collective works; reviews of numerous articles, monographs, didactic materials, doctoral and habilitation dissertations at the national and international level. Her research interests focus on the issues of social problems, the functioning of the family in the macro and microstructure dimensions; social policy for the benefit of the family, and the ethical dimension of professionalization of social support professions.

Email: malgorzata.duda@upjp2.edu.pl

https://orcid.org/0000-0002-4986-0795