Poważny brak rozeznania oceniającego (kan. 1095, n. 2 KPK) a niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich (kan. 1095, n. 3 KPK) w świetle wyroku Roty Rzymskiej c. Serrano Ruiz z 23.1.2004 r.

Wojciech Góralski

doi:10.25167/FF/5154

Opublikowane: 2024-12-20

Tom 14 (2024)

Poważny brak rozeznania oceniającego (kan. 1095, n. 2 KPK) a niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich (kan. 1095, n. 3 KPK) w świetle wyroku Roty Rzymskiej c. Serrano Ruiz z 23.1.2004 r.

ks. prof. dr hab. Wojciech Góralski

Family Forum

Dział: Varia (o rodzinie)

https://doi.org/10.25167/FF/5154

Abstrakt

Od początku promulgowania KPK z 1983 r. toczy się debata na temat różnic pojęciowych pomiędzy rozeznaniem oceniającym co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich (kan. 1995, n. 2 KPK) i zdolnością do podjęcia tychże obowiązków z przyczyn natury psychicznej (kan. 1095, n. 3 KPK). Celem podjętego studium jest ukazanie relacji zachodzącej pomiędzy tymi dwoma tytułami nieważności małżeństwa; chodzi o wykazanie, że niezdolność do podjęcia tychże obowiązków jest tytułem autonomicznym. Zostanie to ukazane poprzez analizę wyroku Roty Rzymskiej z 23.1.2004 r. c. Serrano Ruiz, w którym stwierdzono nieważność małżeństwa z tytułu owej niezdolności, mimo że w poprzedniej instancji zapadły dwa wyroki negatywne z tytułu poważnego braku rozeznania oceniającego. Oznacza to, że dana osoba, choć zdolna była do rozeznania oceniającego, to jednak nie była zdolna do podjęcia (i wypełnienia) istotnych obowiązków małżeńskich. Rodzi się postulat, by w orzekaniu sądowym z wymienionych tytułów zwracać baczną uwagę na autonomię kan. 1095, n. 3 KPK, w czym duża rola przypada biegłym sądowym.

Słowa kluczowe:

małżeństwo, wyrok c. Serrano Ruiz z 23 stycznia 2004, kan. 1095, nn. 1–3 KPK, nieważność małżeństwa, gravis defectus discretionis iudicii, incapacitas assumendi

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Góralski, W. (2024). Poważny brak rozeznania oceniającego (kan. 1095, n. 2 KPK) a niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich (kan. 1095, n. 3 KPK) w świetle wyroku Roty Rzymskiej c. Serrano Ruiz z 23.1.2004 r. Family Forum, 14, 213–240. https://doi.org/10.25167/FF/5154

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Codex Iuis Canonici auctotitate Ioannis Pauli PP. II promulgatus 55.1.1983 (1983), in AAS 75, pars II, pp. 1–317.
Google Scholar

De consensu matimoniali (1977), in „Communicationes”, pp. 369–371.
Google Scholar

De matrinonio (1971), in „Communicationes” 3, pp. 69–81.
Google Scholar

Dec. c. Serrano Ruiz z 23.01.2004, RRD 106 (2009), in Romanae Rotae Dcisiones. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, pp. 67–90.
Google Scholar

Errázuriz, C. M. (2013) Il problema dell’autonomia dell’incapacità di assumere gli obblighi matrimoniali essenziali (can. 1095, n. 3): presupposti fondamentali, In Discrezione di giudizio e capacità di assumere: la formulazione del can. 1095, (ed.) H. Franceschi e M. A. Ortiz, Milano: Giuffrè Editore: 2013, pp. 195–221.
Google Scholar

Errázuriz, C. M. (2002) La capacità matrimoniale vista alla luce dell’essenza del matrimonio, in Ius Ecclesiae 14, pp. 623–638.
Google Scholar

Franceschi, H. (2015) Problemi interpretativi del can. 1095 e questioni „de iure condendo”, in Ius et matrimonium. Temi di diritto matrimoniale e processuale canonico, (ed.) H. Franceschi, M.A. Ortiz, Roma: Edusc, pp. 237–273.
Google Scholar

Góralski, W. (1990) Dialog sędziego z biegłym w sprawach o nieważność małżeństwa z tytułu niezdolności psychicznej w świetle przemówienia papieża Jana Pawła II do Roty Rzymskiej z 5 II 1987 r., in Mazowieckie Studia Kościelne, (ed.) M.M. Grzybowski, Płock: Biblioteka Diecezjalna, pp. 17–31.
Google Scholar

Góralski W. (2019) Gravis defectus discretionis iudicii – czy tytuł nieważności małżeństwa wystarczająco rozpoznawany ?, in Biuletyn Stowarzyszenia Kanonistów Polskich 29, pp. 49–67. DOI: https://doi.org/10.32077/skp.2019.32.1-3
Google Scholar

Góralski W. (2017) Problem reformy kan. 1095 KPK, in Ius Matrimoniale 27, pp. 75–107. DOI: https://doi.org/10.21697/im.2016.27.1.04
Google Scholar

Góralski W. (2022) Problematyka niezdolności konsensualnej do zawarcia małżeństwa w pracach Papieskiej Komisji do Rewizji KPK w fazie wypracowywania nowych kanonów (1966–1973), in Roczniki Nauk Prawnych 32, pp. 95–116. DOI: https://doi.org/10.18290/rnp22321.6
Google Scholar

Ioannes Paulus (1997) Allocutio ad Rotam Romanam diei 5 februarii 1987, in AAS 79 (1097), pp. 1453–1459.
Google Scholar

Navarrete U. (2007) Derecho matrimonial canónico. Evoluciòn a la luz de Concilio Vaticano II, Madrid: Biblioteca De Autores Cristianos.
Google Scholar

Paweł VI (1999) Encyklika o zasadach moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego (25.07.1968), [w:] Posoborowe dokumenty Kościoła Katolickiego o małżeństwie i rodzinie, t. 1, (ed.) K. Lubowiecki, Kraków: Wydawnictwo „M”, pp. 19–42.
Google Scholar

Pompedda, M. F. (1993), Annotazioni sul diritto matrimoniale nel nuovo Codice canonico, in M.F. POmpedda, Studi di diritto matrimoniale canonico, Milano: Giuffrè Editore, pp. 155–207.
Google Scholar

Serrano Ruiz J. M. (2003) La novità normativa e la collocazione sistematica del can. 1095, n. 3, in: Diritto matrimoniale canonico, t. 2: Il consenso, (ed.) P.A. Bonnet, C. Gullo, Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, pp. 91–119.
Google Scholar

Tejero E. (2007) Imposibilidad de cumplir o incapacidad de asumir las obligaciones esenciales del matrimonio. Historia, jurisprudencia, doctrina, normativa, interdisciplinariedad y psicopatologia incidentes en la questión, Pamplona: Eunsa.
Google Scholar

Tejero E. (2013) L’immaturità, specie quella affettiva, e la nullità del matrimonio, in Discrezione di giudizio e capacità di assumere: la formulazione del canone 1095, (ed). H. Franceschi, M.A. Ortiz, Milano: Giuffrè Editore 2013, pp. 195–221.
Google Scholar

Thomas Aquinas (1984), Summa Theologiae, Bologna: Edizioni Dehoniane.
Google Scholar

Viladrich P. (2010) Es necesaria una reforma del canon 1095 ?, in Ius Ecclesiae” 22, pp. 611–626.
Google Scholar

ks. prof. dr hab. Wojciech Góralski

w_goralski@wp.pl

Afiliacja:

Akademia Mazowiecka w Płocku, Wydział Nauk Społecznych Polska

Biogram

ks. prof. dr hab. Wojciech Góralski, emerytowany profesor WSD w Płocku (1970–2012) KUL (1977–1996), ATK/UKSW (1995–2022), aktualnie profesor na Wydziale Nauk Społecznych Akademii Mazowieckiej w Płocku, wiceprzewodniczący Stowarzyszenia Kanonistów Polskich, założyciel półrocznika „Ius Matrimoniae”, sędzia w Sądzie Biskupim w Płocku, członek 12. Rad i Komitetów Naukowych 12. czasopism naukowych, jeden z negocjatorów konkordatu RP ze Stolicą Apostolską, jest autorem ponad 1 370 prac naukowych, w tym kilkudziesięciu książkowych, m.in.:

Simulatae nuptiae nullius momenti sunt (D. 23,2,30). Symulacja zgody małżeńskiej w najnowszym orzecznictwie Roty Rzymskiej na przykładzie wybranych wyroków (2014–2022; Pelplin 2023);
Rodzina suwerenna – Kościół domowy. W nurcie współczesnej myśli prawnej Kościoła powszechnego i Kościoła w Polsce (współautor A. Pastwa; Katowice 2015);
Matrimonium facit consensus. Z orzecznictwa Trybunału Roty Rzymskiej w sprawach o nieważność małżeństwa rozpoznanych z tytułów dotyczących zgody małżeńskiej (1991–2013; Płock 2014);
Błąd co do przymiotu osoby a ważność małżeństwa kanonicznego (kan. 1097 § 2 KPK) (Płock 2012);
Małżeństwo kanoniczne (Warszawa 2011);
Istotne obowiązki małżeńskie wynikające ze skierowania małżeństwa ku dobru małżonków i ich ochrona prawna w świetle orzecznictwa Roty Rzymskiej (Warszawa 2010);
Studia nad małżeństwem i rodziną (Warszawa 2007).