Kulturowe uwikłania współczesnego dyskursu (stylu) religijnego – zarys problematyki
Maria Wojtak
Abstrakt
The article is devoted to the relationships between the dynamically changing and expansive pop culture (and other specific types of culture) and the religious discourse and religious style, characteristic of the Polish and Catholic communication community. The author focuses on the religious interaction, preserving patterns of linguistic behavior deeply rooted in the tradition, juxtaposing them with innovative communica- tion practices. These practices vary depending on the cultural environment in which an interaction is embedded. The most dynamic changes relate to the sphere of intimate and private culture substantiated on the Internet. The image of transformations is completed by meta- morphoses of communication that take place in the sphere of the subsystem culture (the sphere of communication activity of the Church). All the transformations are filtered through popular culture and its components as well as through the media ways of realization.
In the exemplification part of the article the author analyzes examples of the new way of the effectuation of religious interactions in the Internet space and in the areas of the evangelizing activities of the ecclesiastical institutions. She shows the results of the clash between the traditional components of the religious style and the colloquial Polish language.
Słowa kluczowe:
culture, popular culture, discourse, style, religious styleBibliografia
Bartnik Cz., 2004, Kultura a religia. Ujęcie teologiczne. – Encyklopedia katolicka, t. 10, Lublin, k. 199.
Google Scholar
Bieńkowska D., 2002, Polski styl biblijny, Łódź.
Google Scholar
Bogucka M., 2013, Kategorie i funkcje społeczne kultury w perspektywie historycznej, Warszawa.
Google Scholar
Capała D., 2004, Kultura. – Encyklopedia katolicka, t. 10, Lublin, k. 189.
Google Scholar
Draguła A., 2012, Copyright na Jezusa. Język, znak, rytuał między wiarą a niewiarą, Warszawa.
Google Scholar
Dyczewski L., 1993, Kultura polska w procesie przemian, Lublin.
Google Scholar
Dyczewski L., 2004, Kultura. IV. Aspekt społeczny. – Encyklopedia katolicka, t. 10, Lublin, k. 199.
Google Scholar
Grzenia J., 2007, Komunikacja językowa w Internecie, Warszawa.
Google Scholar
Kłoskowska A., 1983, Kultura masowa. Krytyka i obrona, Warszawa.
Google Scholar
Kłoskowska A., 1991, Kultura. – Encyklopedia kultury polskiej XX w. Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze, red. A. Kłoskowska, Wrocław, s. 17–50.
Google Scholar
Koziara S., Przyczyna W. (red.), 2009, Polszczyzna biblijna. Między tradycją a współczesnością, t. 1–2, Tarnów.
Google Scholar
KrzempekM.,2006, SMS jako genologiczne signum temporis,„Stylistyka”, XV, s. 361–370.
Google Scholar
Makuchowska M., 2013, Styl religijny.–Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków, s. 487–528.
Google Scholar
Malinowska E., 2004, Napisz do mnie przez telefon – od epistoły do SMS-a.–Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 2:Tekst a gatunek, red. D. Ostaszewska, Katowice, s. 189–197.
Google Scholar
Murawski R., 2000, Katecheza. – Encyklopedia katolicka, t. 8, Lublin, k. 1027–1028.
Google Scholar
Ożóg K., 2009, „Boskie usta, kultowe dialogi” – wpływ mediów na nowe wzorce językowe. – Kształtowanie się wzorów i wzorców językowych, red. A. Piotrowicz, K. Skibski, M. Szczyszek, Poznań, s. 11–20.
Google Scholar
Perzyński A., 2014, „Ecclesia semper reformanda”. Soborowa wizja Kościoła.–Humanistyczna recepcja Soboru Watykańskiego II. Zbiór studiów, red. ks. J. Lewandowicz, E. Umińska-Tytoń, Łódź, s. 135–151.
Google Scholar
Puzynina J., 2005, Kultura popularna a kultura wysoka – dziś. – Relacje między kulturą wysoką i popularną w literaturze, języku i edukacji, red. B. Myrdzik, M. Karwatowska, Lublin, s. 11–21.
Google Scholar
Rusecki M., 2010, Objawienie. W teologii. Przekaz Objawienia. – Encyklopedia katolicka, t. 14, Lublin, k. 172–175.
Google Scholar
Seweryński M., 2014, Katolicy świeccy w dokumentach Soboru Watykańskiego II.– Humanistyczna recepcja Soboru Watykańskiego II. Zbiór studiów, red. ks. J. Lewandowicz, E. Umińska-Tytoń, Łódź, s. 159–171.
Google Scholar
Symotiuk S., 2005, Kultura wysoka i niska czy centralna i peryferyjna.–Relacje między kulturą wysoką i popularną w literaturze, języku i edukacji, red. B. Myrdzik, M. Karwatowska, Lublin, s. 23–28.
Google Scholar
Szczęsna E., 2009, Znak w cyfrowym świecie. Semiotyczne aspekty komunikacji komputerowej.–Komunikowanie(się) w mediach elektronicznych. Język, edukacja, semiotyka, red. M. Filiciak, G. Ptaszek, Warszawa, s. 272–283.
Google Scholar
Wojtak M., 1998, Czy można mówić o stylu człowieczej rozmowy z Panem Bogiem? – Człowiek – dzieło – sacrum, red. S. Gajda, H. Sobeczko, Opole, s. 309–319.
Google Scholar
Wojtak M., 2004a, Gatunki prasowe, Lublin.
Google Scholar
Wojtak M., 2004b, Styl religijny w perspektywie genologicznej.–Język religijny dawniej i dziś, red. S. Mikołajczak, ks. S. Węcławski, Poznań, s. 104–113.
Google Scholar
Wojtak M., 2006, Styl religijny we współczesnej polszczyźnie, „Stil”, 5, s. 139–146.
Google Scholar
Wojtak M., 2009, Polimorficzność stylu religijnego we współczesnej polszczyźnie.–Język religijny dawniej i dziś, t. 5, red. ks. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka, Poznań, s. 115–125.
Google Scholar
Wojtak M., 2010, Dyskurs religijny w mediach. Próba rekonesansu.–Dyskurs religijny w mediach, red. D. Zdunkiewicz-Jedynak, Tarnów, s. 7–30.
Google Scholar
Wojtak M., 2011a, Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne, Tarnów.
Google Scholar
Wojtak M., 2011b, O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu, „Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs”, 4, s. 69–78.
Google Scholar
Wojtak M., 2013, Przeobrażenia języka religijnego w ostatnim siedemdziesięcioleciu – zarys problematyki.–70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska. Procesy. Tendencje. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, red. A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska, Lublin, s. 311–340.
Google Scholar
Wojtak M., 2014, Język nasz ojczysty w religijnej sferze komunikacyjnej (wybrane zagadnienia). – Język nasz ojczysty. Zbiór studiów, red. B. Taras, Rzeszów, s. 103–119.
Google Scholar
Wróblewska V., 2007, Z zagadnień kultury popularnej, Warszawa.
Google Scholar
Zdunkiewicz-Jedynak D., 2005, Między wieżą Babel i Dniem Pięćdziesiątnicy. Pomieszanie języków i dialog – dwa doświadczenia współczesnej komunikacji religijnej.– Relacje między kulturą wysoką i popularną w literaturze, języku i edukacji, red. B. Myrdzik, M. Karwatowska, Lublin, s. 77–83.
Google Scholar
Zdybicka Z., 1984, Człowiek i religia. Zarys filozofii religii, Lublin.
Google Scholar
Autorzy
Maria WojtakStatystyki
Downloads
Licencja
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Maria Wojtak, Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków: Universitas, 2013, 528 s. , Stylistyka: Tom 23 (2014): Dyskurs i styl
- Maria Wojtak, Wyznaczniki gatunkowe sylwetki prasowej , Stylistyka: Tom 12 (2003): Wielojęzyczność a styl - Multilingualism and Style
- MARIA WOJTAK, STANISŁAW GAJDA, red., PRZEWODNIK PO STYLISTYCE POLSKIEJ, Opole 1995, s. 477. , Stylistyka: Tom 6 (1997): Русская стилистика - Russian Stylistics
- Maria Wojtak, Małgorzata Marcjanik, Polska grzeczność językowa, Kielce 1997, s. 285. , Stylistyka: Tom 7 (1998): Stylistyka Słowiańska
- EWA MALINOWSKA, MARIA WOJTAK, Profesor Anna Starzec (1948–2018) , Stylistyka: Tom 27 (2018): Styl i aksjologia
- Ewa Malinowska, Maria Wojtak, Styl i stylistyka w biografii naukowej Profesora Stanisława Gajdy , Stylistyka: Tom 25 (2016): Gajda i stylistyka
- Maria Wojtak, Pojęcie stylizacji jako narzędzia opisu utworów literackich , Stylistyka: Tom 3 (1994): Stylistyka porównawcza
- Maria Wojtak, Bożena Witosz, Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2005, 260 s. , Stylistyka: Tom 15 (2006): Styl i kultura
- Maria Wojtak, Gdy przyjaciel odchodzi… Sylwetka-wspomnienie. Studium przypadku , Stylistyka: Tom 28 (2019): Styl i pamięć
- Maria Wojtak, Stanisław Borawski, Tradycja i perspektywy. Przeszłość i przyszłość nauki o dziejach języka polskiego, Wrocław 1995. , Stylistyka: Tom 5 (1996): Stylistyka stosowana
