Kierunki językoznawczych badań mediów w Europie. Polska i jej sąsiedzi
Abstrakt
The nature of this article is theoretical and methodological. The subject of the research presented in this article is the achievements of national linguists from Belarus, the Czech Republic, Germany, Poland, Russia, and Slovakia in the field of media research conducted over the last ten years. Considerations include the research subjects of media linguistics, methodologies, and
specific methods used by researchers. The author carries out a synthesis which shows that the methodologies shaped by contemporary media linguistics include pragmalinguistics, linguistic stylistics, text linguistics, linguistic genology, and cultural linguistics. The synthesis also shows that the researchers use mainly modelling methods, related to the observation of linguistic, media and discursive worldview. The author emphasises the effectiveness of the first two methods in relation to traditional and electronic mass media, while the application of the category of discursive worldview brings, in her opinion, satisfactory cognitive effects in relation to the object of research defined as new media. The article also notes that in all of the Slavic studies presented, the influence of the media broadcaster on mass audiences is of interest. Media linguists assume that this influence exists and they develop means of achieving it. Styles of reception and the effects of media reception, on the other hand, are still not attracting the expected research interest.
Słowa kluczowe:
media linguistics, multimodality, multimedia stylistics, discursive worldviewBibliografia
Adamka P., w druku, Mediolingwistyka na Słowacji, tłum. M. Szymczak-Rozlach.
Google Scholar
Cillingová V., Bútorová E., Nováciková D., Rožnová J., 2019, Current Issues in the Slovak Mass Media, Berlin: Peter Lang GmbH.
DOI: https://doi.org/10.3726/b16060
Google Scholar
Cingerová N., Dulebová I., 2019, Jazyk a konflikt. My a tí druhí v ruskom verejnom diskurze, Bratislava: UK.
Google Scholar
Dobroskłonskaja T.G., / Добросклонская Т.Г., 2008, Медиалингвистика: системный подход к изучению языка СМИ (Современная английская медиаречь) (2-е изд. 2014), Москва: Флинта-Наука.
Google Scholar
Dobrosklonskaya T.G., 2008, Medialingvistika: sistemnyy podkhod k izucheniyu yazyka SMI (Sovremennaya angliyskaya mediarech’) (2-ye izd. 2014), Moskva: Flinta-Nauka.
Google Scholar
Duskayeva L.R. / Дускаева Л.Р., 2018, Медиалингвистика в России: становление структуры и векторы развития, „Вестник Московского университета”, Серия X. Журналистика, 6, s. 48–74.
DOI: https://doi.org/10.30547/vestnik.journ.6.2018.4874
Google Scholar
Duskayeva L.R., 2018, Medialingvistika v Rossii: stanovleniye struktury i vektory razvitiya, „Vestnik Moskovskogo universiteta”, Seriya X. Zhurnalistika, 6, s. 48–74.
Google Scholar
Duskayeva L., 2019, Vektory praksiologicheskogo analiza v medialingvistike, „Media Linguistics”, 6 (1), s. 4–18. URL: https://medialing.ru/vektory-praksiologicheskogo-analiza-v-medialingvistike/ DOI: https://doi.org/10.21638/spbu22.2019.101 /
DOI: https://doi.org/10.21638/spbu22.2019.101
Google Scholar
Дускаева Л., 2019, Векторы праксиологического анализа в медиалингвистике, „Медиалингвистика”, 6 (1), s. 4–18.
Google Scholar
Duskayeva L., 2022, Struktura współczesnej mediolingwistyki rosyjskiej, tłum. M. Gasek, „Forum Lingwistyczne”, nr 9, DOI: http://doi.org/10.31261/FL.2022.09.
DOI: https://doi.org/10.31261/FL.2022.09.07
Google Scholar
Gajda S., 2012, Media – stylowy tygiel współczesnej polszczyzny. – Język w mediach. Antologia, red. M. Kita, I. Loewe, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 15–23.
Google Scholar
Gajda S., 2013, Styl naukowy. – Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków: Universitas, s. 61–70.
Google Scholar
Gajda S. (red.), 1995, Przewodnik po stylistyce polskiej, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. Hanus A., Mac A., w druku, Mediolingwistyka w Niemczech.
Google Scholar
Hoffmannová J. et al., 2016, Stylistika mluvené a psané češtiny, Praha: Academia.
Google Scholar
Homoláč J., Mrázková K., 2019, „S dovolením si na svém soukromém Twitteru budu dál psát, co chci“: Míšení diskurzních praktik a identit v twitterových účtech českých novinářů a vyjednávání jejich soukromého charakteru, „Slovo a slovesnost”, 80, č. 4, s. 243–264.
Google Scholar
Ivchenkov V.I., 2017, Razvitiye stilisticheskikh uchenij istanovleniye medialingvistiki v Belarusi, „Zhurnal Belorusskogo gosudarstvennogo universiteta”, nr 1 / Ивченков В.И., 2017, Развитие стилистических учений и становление медиалингвистики в Беларуси, „Журнал Белорусского государственного университета”, No 1, s. 27–34.
Google Scholar
Kiklewicz A., 2022, Novogodneye obrashcheniye lidera gosudarstva kak ritual’nyy zhanr mediadiskursa na materiale rossiyskikh, nemetskikh i pol’skikh vystupleniy. Medialingvisticheskiy analiz, (rec.), „Forum Lingwistyczne”, nr 9, DOI: https:// doi.org/10.31261/FL.2022.09.01.
DOI: https://doi.org/10.31261/FL.2022.09.01
Google Scholar
Kita M., 2013, Dyskurs radiowy. – Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków: Universitas, s. 313–346.
Google Scholar
Kita M., 2022, Opisać verbum w dziele filmowym. Refleksje nad książką Bogusława Skowronka Język w filmie. Ujęcie mediolingwistyczne, „Forum Lingwistyczne”, nr 9, DOI: https://doi.org/10.31261/FL.2022.09.08.
DOI: https://doi.org/10.31261/FL.2022.09.08
Google Scholar
Koniushkevich M.I., 2014, Russkiy iyazyk kak obiekt medialingvistiki: stanovleniye i granicy predmeta. – Russkij yazyk: sistema i funkcionirovaniye (k 75-letiyu filologicheskogo fakulteta BGU): sb. materialov VI mezhdunar. nauch. konf., Minsk, 20–29 okt. 2014 g.: v 2 ch. Ch. 1. Minsk / Конюшкевич М.И., Русский язык как объект медиалингвистики: становление и границы предмета. – Русский язык: система и функционирование (к 75-летию филологического факультета БГУ): сб. материалов VI междунар. науч. конф., Минск, 28–29 окт. 2014 г.:
Google Scholar
в 2 ч. Ч. 1, Минск: изд. центр БГУ, s. 56–61.
Google Scholar
Koniuszkiewicz/Koniushkevich M.J., w druku, Mediolingwistyka na Białorusi, tłum. O. Małysa. Lenk H., online, URL: http://www.kontrastive-medienlinguistik.net/index.html (dostęp: 21.03.2018).
Google Scholar
Levinson P., 2010, Nowe nowe media, tłum. M. Zawadzka, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar
Loewe I., 2013, Styl reklamy komercyjnej. – Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków: Universitas, s. 381–406.
Google Scholar
Loewe I., 2018a, Dyskurs telewizyjny w świetle lingwistyki mediów, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Loewe I., 2018b, Styl w mediach czy styl mediów?, „Polskie Studia Slawistyczne”, seria 13, t. 2, s. 177–186.
Google Scholar
Loewe I., 2022, Status, historia, ludzie i organizacje polskiej mediolingwistyki, „Studia Medioznawcze”, 23 (1), s. 1101–1112; https://doi.org/10.33077/uw.24511617. sm.2022.1.674.
DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.sm.2022.1.674
Google Scholar
Lüger H., 2016, Entwicklungen der Medienlinguistik, „Beiträge zur Fremdsprachenvermittlung”, 58.
Google Scholar
Luginbühl M., online, Rozmowa na temat statusu mediolingwistyki, URL: https:// www.ur.edu.pl/storage/file/core_files/2021/4/30/a9d475cf4b7afb0934dac5c5868b6 d6a/ROZMOWA_NA_TEMAT_STATUSU_MEDIOLINGWISTYKI. pdf (dostęp: 10.11.2021).
Google Scholar
Mac A., 2018, Multimodale Berichterstattungsmuster in der fernsehspezifischen Nachrichtentextsorte im deutsch-polnischen Vergleich, „tekst i dyskurs – text und dyskurs”, 11, s. 255–278.
DOI: https://doi.org/10.7311/tid.11.2018.10
Google Scholar
Makuchowska M., 2013, Styl religijny. – Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków: Universitas, s. 487–520.
Google Scholar
Mareš P., w druku, Mediolingwistyka w Czechach, tłum. A. Charciarek.
Google Scholar
Miko F., 1995, Význam, jazyk, semióza, Nitra: VšPg.
Google Scholar
Noińska M., 2020, Novogodneye obrashcheniye lidera gosudarstva kak ritual’nyy zhanr mediadiskursa na materiale rossiyskikh, nemetskikh i pol’skikh vystupleniy. Medialingvisticheskiy analiz, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Opiłowski R., Jarosz J., Staniewski P. (red.), 2015. Lingwistyka mediów. Antologia tłumaczeń, Wrocław: Wydawnictwo Atut.
Google Scholar
Parzulova M., 2016, Medialingvistika: učebnoe posobie, Trnava: Univerzita Cyrila a Metoda.
Google Scholar
Pauliny E., Ružička J., Štolc J., 1967, Slovenská gramatika, Bratislava: Slovenské Pedagogické Nakladatelstvo. ̕
Google Scholar
Perrin D., 2006, Medienlinguistik, Konstanz: UVK Verlagsgesellschaft.
Google Scholar
Rašová D., 2016, Intencia mediálnej výpovede: Glosár, Trnava: Univerzita Cyrila a Metoda.
Google Scholar
Schneiderová S., 2015, Analýza diskurzu a mediální text, Praha: Karolinum.
Google Scholar
Skowronek B., 2013, Mediolingwistyka. Wprowadzenie, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar
Skowronek B., 2015, Badania nad językiem w mediach po 1989 roku, „Język Polski”, nr 1–2.
DOI: https://doi.org/10.31286/JP.95.1-2.11
Google Scholar
Skowronek B., 2016, Lingwistyka wobec kulturoznawstwa. W poszukiwaniu granic (?) dyscypliny, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, t. LXXII, s. 49–57.
Google Scholar
Skowronek B., 2019, Mediolingwistyka w Polsce. Próba podsumowania. – Współczesne media. Problemy i metody badań nad mediami, t. II, red. I. Hofman, D. Kępa-Figura, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Skowronek B., 2020, Język w filmie. Ujęcie mediolingwistyczne, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar
Skowronek B., online, Rozmowa na temat statusu mediolingwistyki. URL: ://www.ur.edu.pl/storage/file/core_files/2021/4/30/
Google Scholar
a9d475cf4b7afb0934dac5c5868b6-d6a/ROZMOWA_NA_TEMAT_STATUSU_MEDIOLINGWISTYKI.pdf (dostęp: 10.11.2021).
Google Scholar
Stöckl H., 2012, Medienlinguistik. Zu Status und Methodik eines (noch) emergenten Forschungsfeldes. – Pressetextsorten jenseits der ,News‘. Medienlinguistische Perspektiven auf journalistische Kreativität, Hrsg. Ch. Grösslinger, G. Held, H. Stöckl, Frankfurt am Main: Lang, s. 13–34.
Google Scholar
Stöckl H., 2015, Lingwistyka mediów. O statusie i metodach (wciąż) konstytuującej się dyscypliny badawczej. – Lingwistyka mediów. Antologia tłumaczeń, red. R. Opiłowski, J. Jarosz, P. Staniewski, Wrocław–Dresden: ATUT-Neisse Verlag, s. 23–44.
Google Scholar
Svobodová J., 2018, Ohrožení tváře jako prostředek verbální agrese, „Studia Slavica”, 22, č. 2, s. 91–104.
Google Scholar
Szczurek E., 1995, Styl publicystyczny. – Przewodnik po stylistyce polskiej, red. S. Gajda, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 363–395.
Google Scholar
Witosz B., 2009, Dyskurs i stylistyka, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Witosz B., 2012, O potrzebie perspektywy multimedialnej w badaniach stylistycznych. – Język w mediach. Antologia, red. M. Kita, I. Loewe, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 51–64.
Google Scholar
Żydek-Bednarczuk U., 2013, Dyskurs internetowy. – Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków: Universitas, s. 347–380.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Iwona Loewe, Tekst okładki w książce dla młodego odbiorcy: Analiza genologiczno-stylistyczna , Stylistyka: Tom 25 (2016): Gajda i stylistyka
- Iwona Loewe, Między determinacją a wyborem w dyskursie telewizyjnym, czyli od TVP Kultura do TVN Style , Stylistyka: Tom 22 (2013): Styl w kulturze
- Iwona Loewe, Konstrukcje analityczne w polskiej telewizji na progu drugiej dekady XXI wieku , Stylistyka: Tom 19 (2010): Style a media
- IWONA LOEWE, Naukowe ścieżki Urszuli Żydek-Bednarczuk (1952–2022) , Stylistyka: Tom 32 Nr 32 (2023): Stylistyka
