Komunikačně-stylový a systémový pohyb v současné češtině

Marie Čechová

Univerzita Jana Evangelisty Purkyně, Ústí nad Labem

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##: https://doi.org/10.25167/Stylistyka29.2020.25

Sažetak

The Czech language is socially stratified and regionally differentiated, although there are also processes of the opposite character going on in it, like unification and equalization. Language development includes in itself antinomies opposing each other, but which are mutually complementary and converting into each other. The paper presents an interpretation of the functioning of selected antinomies in the language and in speech, such as the relationship between the standard and non-standard forms, represented by the common Czech. As early as in the middle of the last century the tendency to blurring of boundaries between them occurred, while various linguists have had different opinions on that process. These opinions are reflected in inconsistencies present in normative books (dictionaries, grammars, orthographic norms, normative educational handbooks), and this raises the uncertainty of users in the choice of language means. The users are now perhaps more influenced by the media than by teaching. The level of media speech is reflected in the speech of ordinary users, the frequent phenomena being overused, they become fashion, they insinuate themselves into the speech regardless of their functionality or non-functionality. In general, the current situation of the Czech can be characterized as dynamic, with developmental features, both systemic and irregular. Linguistics should not only capture this situation and describe it, but influence it by linguistic awareness, as the followers of the Prague School claimed. However, some linguists refuse it, considering it wrongly as intervention and manipulation.

Ključne riječi:

communication, normative, analogy, anomaly, codification, archaization, revitalization, convergence, differentiation

Cvrček V., 2006, Teorie jazykové kultury po roce 1945, Praha.
  Google Scholar

Cvrček V., 2008, Regulace jazyka a Koncept minimální intervence, Praha.
  Google Scholar

Čechová M., 1981, K expanzi předložky na v současné jazykové praxi, „Naše řeč”, 64, s. 33–45.
  Google Scholar

Čechová M. a kol., 2008, Současná stylistika, Praha.
  Google Scholar

Čechová M. a kol., 2011, Čeština – řeč a jazyk, Praha.
  Google Scholar

Čechová M., 2012, Řeč o řeči, Praha.
  Google Scholar

Čechová M., 2017, Život s češtinou, Praha.
  Google Scholar

Čermák F. a kol., 1983, Slovník české frazeologie a idiomatiky, 1. díl, Praha.
  Google Scholar

Čermák F. a kol., 1988, Slovník české frazeologie a idiomatiky, 2. díl, Praha.
  Google Scholar

Čermák F. a kol., 1993, Slovník české frazeologie a idiomatiky, 3. díl, Praha.
  Google Scholar

Čermák F. a kol., 2009, Slovník české frazeologie a idiomatiky, 4. díl, Praha.
  Google Scholar

Daneš F., 1979, Postoje a hodnoticí kritéria při kodifikaci. – Aktuální otázky jazykové kultury v socialistické společnosti, Praha, s. 79–91.
  Google Scholar

Dokulil M., 1952, K otázce normy spisovného jazyka její kodifikace, „Slovo a slovesnost”, 13, s. 135–140.
  Google Scholar

Havránek B. a kol., 1932, Spisovná čeština a jazyková kultura, Praha.
  Google Scholar

Hoffmannová J. a kol., 2016, Stylistika mluvené a psané češtiny, Praha.
  Google Scholar

Homoláč J., Mrázková K., 2011, Jazyková regulace jako věc dohody, „Slovo a slovesnost”, 72, s. 196–222.
  Google Scholar

Hronek J., Sgal P., 1992, Čeština bez příkras, Praha.
  Google Scholar

Jedlička A., 1974, Spisovný jazyk v současné komunikaci, Praha.
  Google Scholar

Oratio et ratio. Sborník k životnímu jubileu Jiřího Krause, 2005, eds. S. Čmejrková, I. Svobodová, Praha.
  Google Scholar

Prošek M., Smejkalová K., 2011, Kodifikace – právo, nebo pravomoc?, „Naše řeč”, 94, s. 221–241.
  Google Scholar

Příruční mluvnice češtiny, 1995, Praha.
  Google Scholar

Savickij N.N., 1992, Strukturalismus a postrukturalismus jako epizoda „věčného” sporu mezi analogisty a anomalisty, „Slovo a slovesnost”, 53, s. 208–211.
  Google Scholar

##plugins.themes.libcom.download##


Objavljeno
2020-12-20

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Čechová, M. (2020). Komunikačně-stylový a systémový pohyb v současné češtině. Stylistyka, 29, 427–439. https://doi.org/10.25167/Stylistyka29.2020.25

##libcom.authors##

Marie Čechová 

##libcom.statistics##

##plugins.generic.usageStats.downloads##

##plugins.generic.usageStats.noStats##


##submission.license##

1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).

2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.

3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.

4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:

a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,

b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,

c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie  CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).

d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.

5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.

6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.

7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.