Traktat Krzysztofa Kluka „Zwierząt domowych i dzikich, osobliwie krajowych, historii naturalnej początki i gospodarstwo” — oświeceniowy podręcznik zoologii

Jerzy Biniewicz

doi:10.25167/Stylistyka26.2017.19

##plugins.themes.libcom.datePublished##: 2018-10-03

Vol 26 (2017)

Traktat Krzysztofa Kluka „Zwierząt domowych i dzikich, osobliwie krajowych, historii naturalnej początki i gospodarstwo” — oświeceniowy podręcznik zoologii

Jerzy Biniewicz

Stylistyka

Sekce: Articles

https://doi.org/10.25167/Stylistyka26.2017.19

Abstrakt

The author focuses on the history of the Polish scientific educational style. The 18th century science in is an area for empirical, theoretical, and practical knowledge of the natural world. The article discusses a Polish text by Krzysztof Kluk, Zwierząt domowych i dzikich, osobliwie krajowych, historii naturalnej początki i gospodarstwo (The beginnings of natural history and husbandry of farmed and wild animals, of domestic animals in particular) (vol. 1, 1779). The author provides us with a basic outline of zoology in 18th century and proposes a lecture on animals living in Poland. His lecture has two narrative planes: scientific and colloquial. In this article, the author proposes a methodology of text analysis. Careful stylistic analysis of 18th century scientific texts shows that Polish handbooks of zoology and economy have features that characterize modern scientific texts, namely bilingual communication, preference for specialist language, rhetorical figures, use of specific verb forms and distinct narrative structure.

Nejaktuálnější články stejného autora (stejných autorů)

##plugins.themes.libcom.download_files##

PDF (Język Polski)

##plugins.themes.libcom.cit_rules##

Biniewicz, J. (2018). Traktat Krzysztofa Kluka „Zwierząt domowych i dzikich, osobliwie krajowych, historii naturalnej początki i gospodarstwo” — oświeceniowy podręcznik zoologii. Stylistyka, 26, 305–320. https://doi.org/10.25167/Stylistyka26.2017.19

##plugins.themes.libcom.share##

Reference

Bartmiński J., 1999, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata.– Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 103–120.
Google Scholar

Biniewicz J., 2002, Kształtowanie się polskiego języka nauk matematyczno-przyrodniczych, Opole.
Google Scholar

Biniewicz J., 2007, Podręcznik naukowy jako gatunek mowy.– Gatunki mowy i ich ewolucja,t.4: Gatunek a odmiany funkcjonalne, red. D. Ostaszewska, Katowice, s. 61–68.
Google Scholar

Biniewicz J., 2011a, Opowieść o ciele zwierząt w dziewiętnastowiecznym traktacie zoologicznym Krzysztofa Kluka. – Ciało cielesne, red. K. Konarska, Wrocław, s. 101–111.
Google Scholar

Biniewicz J., 2011b, Rodzenie się polskiego dyskursu naukowego. Pragmatyka, struktura i język traktatu Olbrychta Strumieńskiego „O sprawie, sypaniu i rybieniu stawów”. – Gatunki mowy i ich ewolucja,t.4: Gatunek a komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska, Katowice, s. 111–122.
Google Scholar

Biniewicz J., 2013, Początki polskiego dyskursu naukowego (szesnastowieczne piśmiennictwo naukowe), Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze, red. M. Hawrysz, M. Uździcka, Zielona Góra, s. 7–24.
Google Scholar

Brzęk G., 1973, Krzysztof Kluk (1739–1796) jako przyrodnik polskiego Oświecenia.– Ze studiów nad Komisją Edukacji Narodowej i szkolnictwem na Lubelszczyźnie, red. J. Dobrzański, A. Koprukowniak, Lublin, s. 131–166.
Google Scholar

Brzęk G., 1977, Krzysztof Kluk, Lublin.
Google Scholar

Czachur W., 2011, Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji, „Tekst i Dyskurs”, z. 4, s. 79–97.
Google Scholar

Dianni J., 1977, Dzieje dzieła Jana Śniadeckiego „Rachunku algebraicznego teoria zastosowania do linii krzywych” w świetle jego korespondencji, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, t. 1, nr 22, s. 59–72.
Google Scholar

Ficek E., 2012, Współczesny poradnik: próba lingwistycznej charakterystyki gatunku i jego wielorakich aktualizacji, „Linquarum Silva”, t. 1, s. 151–166.
Google Scholar

Heinemann W., 2009, Lingwistyka tekstu kontra lingwistyka dyskursu.– Lingwistyka tekstu w Niemczech, red. Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachur, M. Smykała, Wrocław, s. 361–374.
Google Scholar

Hube M., Wstęp do fizyki dla szkół narodowych, Kraków 1783.
Google Scholar

Kluk K., 1779, Zwierząt domowych i dzikich, osobliwie krajowych, historii naturalnej początki i gospodarstwo. Potrzebnych i pożytecznych domowych chowanie, rozmnożenie, chorób leczenie, dzikich łowienie, oswojenie, zażycie, szkodliwych zaś wygubienie, t. 1, Warszawa.
Google Scholar

Kluk K., 1785, Botanika dla szkół narodowych, Warszawa.
Google Scholar

Kluk K., 1789, Zoologia, czyli zwierzętopismo, dla szkół narodowych, Warszawa.
Google Scholar

Kopczyński O., 1778, Gramatyka dla szkół narodowych na klasę III, Warszawa.
Google Scholar

Lubieniecka J., 1959, Przedmioty matematyczno-przyrodnicze w programie Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 2, s. 27–88.
Google Scholar

Lubieniecka J., 1960, Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, Warszawa.
Google Scholar

Majorek Cz., Koncepcja wychowania obywatelskiego i patriotycznego w szkołach Komisji Edukacji Narodowej, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 16, s. 69–140.
Google Scholar

Nocoń J., 1997, Polecenia i pytania w podręcznikach do nauki o języku, Opole.
Google Scholar

Nocoń J., 2006, Dialogizacja tekstu monologowego w dyskursie dydaktycznym (na przykładzie podręcznika szkolnego).– Oblicza Komunikacji,t.1: Perspektywy badań nad tekstem, dyskursem i komunikacją, red. I. Kamińska-Szmaj, T. Piekot, M. Zaśko-Zielińska, Wrocław, s. 937–951.
Google Scholar

Nocoń J., 2007, Paradoksy stylu podręczników szkolnych, „ Cšul” 6, s. 63–76.
Google Scholar

Nocoń J., 2009, Podręcznik szkolny w dyskursie dydaktycznym – tradycja i zmiana, Opole.
Google Scholar

Ostaszewska D., 1994, Z zagadnień ewolucji stylu naukowego: XVI-wieczne początki kształtowania się wyznaczników przebiegu procesu myślowego, „Prace Językoznawcze”, t. 22, s. 85–94.
Google Scholar

Piramowicz G., 1889, Mowy miane w Towarzystwie do Ksiąg Elementarnych w latach 1776–1788, wyd. W. Wisłocki, Kraków.
Google Scholar

Rejter A., 2004, Wzorzec gatunkowy staropolskich poradników myśliwskich i jego uwarunkowania.– Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 2, red. D. Ostaszewska, Katowice, s. 246–257.
Google Scholar

Stępień R., 2014, Udział pijarów w pracach Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych.– Komisja Edukacji Narodowej. Kontekst historyczno-pedagogiczny, red. K. Dormus, B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, R. Ślęczka, Kraków, s. 157–171.
Google Scholar

Śniadecki J., 1800, Początki chemii stosownie do teraźniejszego tej umiejętności stanu, Wilno.
Google Scholar

Średniawa B., Pawlikowska-Brożek Z., 2005, Polskie podręczniki historii fizyki, astronomii i matematyki, „Analecta”, R. 14, z. 1–2, s. 99–125.
Google Scholar

Waga A., 1843, Wzmianka o życiu i dziełach naturalisty naszego księdza Krzysztofa Kluka, „Biblioteka Warszawska”, t. 3.
Google Scholar

Wałęga A., 2014, Autorzy podręczników szkolnych Komisji Edukacji Narodowej. Próba zarysu portretu zbiorowego.– Komisja Edukacji Narodowej. Kontekst historyczno-pedagogiczny, red. K. Dormus, B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, R. Ślęczka, Kraków, s. 172–187.
Google Scholar

Więsław W., 1997, Matematyka i jej historia, Opole.
Google Scholar