The Treaty by Krzysztof Kluk "The beginnings of natural history and husbandry of farmed and wild animals, of domestic animals in particular"
Jerzy Biniewicz
Uniwersytet WrocławskiAbstract
The author focuses on the history of the Polish scientific educational style. The 18th century science in is an area for empirical, theoretical, and practical knowledge of the natural world. The article discusses a Polish text by Krzysztof Kluk, Zwierząt domowych i dzikich, osobliwie krajowych, historii naturalnej początki i gospodarstwo (The beginnings of natural history and husbandry of farmed and wild animals, of domestic animals in particular) (vol. 1, 1779). The author provides us with a basic outline of zoology in 18th century and proposes a lecture on animals living in Poland. His lecture has two narrative planes: scientific and colloquial. In this article, the author proposes a methodology of text analysis. Careful stylistic analysis of 18th century scientific texts shows that Polish handbooks of zoology and economy have features that characterize modern scientific texts, namely bilingual communication, preference for specialist language, rhetorical figures, use of specific verb forms and distinct narrative structure.
Keywords:
scientific discourse, scientific style, genre, textbook, analysis of discourse and styleReferences
Bartmiński J., 1999, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata.– Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 103–120.
Google Scholar
Biniewicz J., 2002, Kształtowanie się polskiego języka nauk matematyczno-przyrodniczych, Opole.
Google Scholar
Biniewicz J., 2007, Podręcznik naukowy jako gatunek mowy.– Gatunki mowy i ich ewolucja,t.4: Gatunek a odmiany funkcjonalne, red. D. Ostaszewska, Katowice, s. 61–68.
Google Scholar
Biniewicz J., 2011a, Opowieść o ciele zwierząt w dziewiętnastowiecznym traktacie zoologicznym Krzysztofa Kluka. – Ciało cielesne, red. K. Konarska, Wrocław, s. 101–111.
Google Scholar
Biniewicz J., 2011b, Rodzenie się polskiego dyskursu naukowego. Pragmatyka, struktura i język traktatu Olbrychta Strumieńskiego „O sprawie, sypaniu i rybieniu stawów”. – Gatunki mowy i ich ewolucja,t.4: Gatunek a komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska, Katowice, s. 111–122.
Google Scholar
Biniewicz J., 2013, Początki polskiego dyskursu naukowego (szesnastowieczne piśmiennictwo naukowe), Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze, red. M. Hawrysz, M. Uździcka, Zielona Góra, s. 7–24.
Google Scholar
Brzęk G., 1973, Krzysztof Kluk (1739–1796) jako przyrodnik polskiego Oświecenia.– Ze studiów nad Komisją Edukacji Narodowej i szkolnictwem na Lubelszczyźnie, red. J. Dobrzański, A. Koprukowniak, Lublin, s. 131–166.
Google Scholar
Brzęk G., 1977, Krzysztof Kluk, Lublin.
Google Scholar
Czachur W., 2011, Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji, „Tekst i Dyskurs”, z. 4, s. 79–97.
Google Scholar
Dianni J., 1977, Dzieje dzieła Jana Śniadeckiego „Rachunku algebraicznego teoria zastosowania do linii krzywych” w świetle jego korespondencji, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, t. 1, nr 22, s. 59–72.
Google Scholar
Ficek E., 2012, Współczesny poradnik: próba lingwistycznej charakterystyki gatunku i jego wielorakich aktualizacji, „Linquarum Silva”, t. 1, s. 151–166.
Google Scholar
Heinemann W., 2009, Lingwistyka tekstu kontra lingwistyka dyskursu.– Lingwistyka tekstu w Niemczech, red. Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachur, M. Smykała, Wrocław, s. 361–374.
Google Scholar
Hube M., Wstęp do fizyki dla szkół narodowych, Kraków 1783.
Google Scholar
Kluk K., 1779, Zwierząt domowych i dzikich, osobliwie krajowych, historii naturalnej początki i gospodarstwo. Potrzebnych i pożytecznych domowych chowanie, rozmnożenie, chorób leczenie, dzikich łowienie, oswojenie, zażycie, szkodliwych zaś wygubienie, t. 1, Warszawa.
Google Scholar
Kluk K., 1785, Botanika dla szkół narodowych, Warszawa.
Google Scholar
Kluk K., 1789, Zoologia, czyli zwierzętopismo, dla szkół narodowych, Warszawa.
Google Scholar
Kopczyński O., 1778, Gramatyka dla szkół narodowych na klasę III, Warszawa.
Google Scholar
Lubieniecka J., 1959, Przedmioty matematyczno-przyrodnicze w programie Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 2, s. 27–88.
Google Scholar
Lubieniecka J., 1960, Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, Warszawa.
Google Scholar
Majorek Cz., Koncepcja wychowania obywatelskiego i patriotycznego w szkołach Komisji Edukacji Narodowej, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 16, s. 69–140.
Google Scholar
Nocoń J., 1997, Polecenia i pytania w podręcznikach do nauki o języku, Opole.
Google Scholar
Nocoń J., 2006, Dialogizacja tekstu monologowego w dyskursie dydaktycznym (na przykładzie podręcznika szkolnego).– Oblicza Komunikacji,t.1: Perspektywy badań nad tekstem, dyskursem i komunikacją, red. I. Kamińska-Szmaj, T. Piekot, M. Zaśko-Zielińska, Wrocław, s. 937–951.
Google Scholar
Nocoń J., 2007, Paradoksy stylu podręczników szkolnych, „ Cšul” 6, s. 63–76.
Google Scholar
Nocoń J., 2009, Podręcznik szkolny w dyskursie dydaktycznym – tradycja i zmiana, Opole.
Google Scholar
Ostaszewska D., 1994, Z zagadnień ewolucji stylu naukowego: XVI-wieczne początki kształtowania się wyznaczników przebiegu procesu myślowego, „Prace Językoznawcze”, t. 22, s. 85–94.
Google Scholar
Piramowicz G., 1889, Mowy miane w Towarzystwie do Ksiąg Elementarnych w latach 1776–1788, wyd. W. Wisłocki, Kraków.
Google Scholar
Rejter A., 2004, Wzorzec gatunkowy staropolskich poradników myśliwskich i jego uwarunkowania.– Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 2, red. D. Ostaszewska, Katowice, s. 246–257.
Google Scholar
Stępień R., 2014, Udział pijarów w pracach Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych.– Komisja Edukacji Narodowej. Kontekst historyczno-pedagogiczny, red. K. Dormus, B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, R. Ślęczka, Kraków, s. 157–171.
Google Scholar
Śniadecki J., 1800, Początki chemii stosownie do teraźniejszego tej umiejętności stanu, Wilno.
Google Scholar
Średniawa B., Pawlikowska-Brożek Z., 2005, Polskie podręczniki historii fizyki, astronomii i matematyki, „Analecta”, R. 14, z. 1–2, s. 99–125.
Google Scholar
Waga A., 1843, Wzmianka o życiu i dziełach naturalisty naszego księdza Krzysztofa Kluka, „Biblioteka Warszawska”, t. 3.
Google Scholar
Wałęga A., 2014, Autorzy podręczników szkolnych Komisji Edukacji Narodowej. Próba zarysu portretu zbiorowego.– Komisja Edukacji Narodowej. Kontekst historyczno-pedagogiczny, red. K. Dormus, B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, R. Ślęczka, Kraków, s. 172–187.
Google Scholar
Więsław W., 1997, Matematyka i jej historia, Opole.
Google Scholar
Authors
Jerzy BiniewiczStatistics
Downloads
License
1. Copyrights to published works are held by the University of Opole (to the collective work) and the Authors (to individual parts of the collective work that have an independent meaning).
2. Only previously undistributed works can be published in the scientific journal "Stylistics".
3. The University of Opole does not restrict the possibility of the author's further dissemination of his work on condition that the scientific journal "Stylistics" is indicated as the original place of publication and the consent of the University Publishing House.
4. Consent to the publication of the work in the scientific journal "Stylistics" is tantamount to granting the author a non-exclusive license to the University of Opole, including the right to use the work without territorial restrictions and time limits in the following fields of exploitation:
a) within the scope of recording and multiplication of the work - production of any number of copies of the work in whole or in part using a specified technique, including printing, reprography, magnetic recording and digital technique, introduction of the work into computer memory and computer networks,
b) within the scope of circulation of the original or copies on which the work has been recorded - circulation, lending or hiring of the original or copies,
c) within the scope of dissemination of the work in a manner other than specified in item 2 - making the work or its abstract available on the Internet by enabling the recipients to access the work on-line or enabling them to download the work to their own device that makes it possible to read it, placing the work in electronic databases that disseminate scientific works, including in particular the CEEOL database (Central and Eastern Online Libray) and the abstract in English in the CEJSH database (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) within the scope of creating and distributing dependent works created using the work - using them in the fields of exploitation specified in points 1-3.
5. The author is not entitled to compensation for granting the license to the work.
6. The author agrees that the University may grant further permission to use the work (sublicense) in the fields of exploitation specified in par. 2 paragraph 4.
7. The author agrees that, in connection with the distribution of the work, his or her personal information, that is, name, affiliation, and e-mail address, may be made public.
Most read articles by the same author(s)
- Jerzy Biniewicz, The beginnings of the Polish scientific style of writing – between scientific theory and practical economy , Stylistyka: Vol. 24 (2015): Różnorodność kulturowa a styl
- Jerzy Biniewicz, List Jana Pawła II (pragmatyka, struktura, język) , Stylistyka: Vol. 16 (2007): Styl i czas - Style and Time