Výrazové prostředky koherentnosti textu
Milan Jelínek
Abstrakt
Der Begriff des Textes kann aus zweierlei Gesichtspunkten betrachtet werden: als Erscheinung des Sprachsystems (langue), oder der Applikation dieses Systems auf indi[1]viduelle oder typisierte Kommunikationsziele (parole). In der zweiten Auffassung handelt es sich um ein Resultat der Selektion zwischen verschieden Textschemen, was uns berechtigt, den Text als stilistiche Angelegenheit zu untersuchen. Von jedem Textschema wird erwartet, daß darin die thematischen Elemente nach dem größeren oder kleineren Maß der Kohärenz organisiert sind. Dieses Maß wird von den Erfordernissen der betreffenden Kommunikationsfunktion und selbstverständlich auch von den Ausdrucksgewohnheiten des Autors bestimmt. Es ist die Kohärenz der einzelnen Satzaussagen von derselben des Textes als eines Ganzen zu unterscheiden. Die Kohärenz der Satzaussagen wird vorallem durch die Kol[1]lokabilität der lexikalischen Sprachmittel und durch verschiedene syntaktische Schemen (besonders durch die Kondensierungsschemen) gesichert. Die Textkohärenz findet ihr wirksamstes Mittel im Aufbau der thematischen Linien, die unterschiedliche Länge, Dichte an aneinander gebundenen Ausdrucksmitteln und verschiedene Konfiguration aufweisen. Eine wichtige Rolle spielen dabei die sogenannten Substitutionsmittel.
Auch syntaktische Mittel tragen zur Textkohärenz wesentlich bei. Wenn die Emotionen bei der Textbildung ausbleiben, wird die Kohärenz durch eine nach dem Prinzip der funktionellen Satzperspektive (oder der aktuellen Satzgliederung) gebaute Wortfolge befestigt. Man findet dazu die Voraussetzungen besonders in den Sprachen mit einer lockeren Wortfolge (darunter im Tschechischen). Auch die sogenannten Konnektoren stellen ein wichtiges Kohäsionsmittel darTeoria tekstu, 1986, Ed. T. Dobrzyńska, Wrocaw.
##libcom.authors##
Milan Jelínek##libcom.statistics##
Stažení
Licence
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Nejaktuálnější články stejného autora (stejných autorů)
- Milan Jelínek, Syntaktick á kondenzace jako charakteristický rys odborného stylu (na materialu ćeských odborných textů) , Stylistyka: Vol 9 (2000): Česká stylistika
- MILAN JELÍNEK, Teze o stylu , Stylistyka: Vol 4 (1995): Tekst i styl - Text and style - Текст и стиль
- Milan Jelínek, Problematika definice pojmu "styl" , Stylistyka: Vol 1 (1992): Stylistyka dziś
