Komizm a idiolekt artystyczny Michała Zoszczenki
Jarosław Wierzbiński
Abstract
Mikhail Zoshchenko’s writings are firmly set in the reality of post-revolutionary Russia. The present article concentrates on the linguistic content of those works in which elements of humor are clearly seen. It presents various kinds of linguistic behavior of Zoshchenko’s characters as well as typical qualities of the writer’s style and analyses linguistic-stylistic devices with regard to their role in creating Zoshchenko’s specific humor, which depends, to a considerable degree, on the use of foreign (and, quite often, quasi-foreign) words and phrases, thus forming caricature hybrids, for instance: Ich bin eine chamber-zimmer. Komprene? Another comic aspect of Zoshchenko’s style consists in employing unconventional personal names, such as Boris Shakespeare or Socrates Palich (“Palich” being a shortened patronymic name “Pavlovich”). The writer also achieves a striking effect by using episodes from past epochs or introducing into his texts fragments of Old Russian texts. As a result, contemporary vocabulary conveys historical elements and words put in such contexts acquire unexpected meanings. Comical overtones of Zoshchenko’s writings are also enriched by the frequent appearance of various distorted forms, illogical and empty phrases as well as occasional juxtapositions, such as: “funeral waltzes” or “a widow by birth”. These devices result in accumulation of verbal contrasts, whose humor borders on grotesque. Zoshchenko’s idiolect is therefore created by a great number of artistic devices which give his work its special and unique character.
Literaturhinweise
Biełaja G., 1975, Umnaja ironija Zoszczenko, “Nowyj mir”, nr 9, s. 258-262.
Czudakowa M.O., 1979, Poetika Michaiła Zoszczenko, Moskwa.
Drawicz A., 1974, Aż do kresu ironii (Michał Zoszczenko). — Zaproszenie do podróży. Szkice o łiteraturze rosyjskiej XXwieku, Kraków, s. 46-73.
Granin D., 1988, Mimołotnoje jawtenije, “Ogoniok”, nr 6, s. 9-11 i 29.
Grau M., 1986, Naruszenija łeksiczeskoj, łeksiko-siemanticzeskoj i siemanticzeskoj socze- tajemosti w rasskazach dwadcatych godow M.M.Zoszczenko, Hamburger Beitrage fur Russischlehrer, Bd. 35, s. 67-79.
Jackiewicz M., 1991, Elementy groteski w krótkich opowiadaniach Michaiła Zoszczenki. — Małe formy w literaturze rosyjskiej. Słowo w tekście rosyjskim. Literaturoznawstwo, “Studia i materiały WSP w Olsztynie”, nr 30, s. 97-105.
Jerszow L.F., 1973, Iz istorii sowietskoj satiry. M.Zoszczenko i satiriczeskaja proza 20-40-ch godow, Leningrad.
Kreps M., 1986, Piechnika komiczeskogo u Zoszczenko, Vermont.
Mołdawskij D.M., 1977, Michaił Zoszczenko. Oczerk tworczestwa, Leningrad.
Mołdawskij D., 1987, Priewyszawszyj obycznuju mieru, “Zwiezda”, nr 12, s. 177-184.
Mucha W., 1985, Opowiadania satyryczne i humorystyczne Michaiła Zoszczenki (1921-1932). Z zagadnień poetyki i komunikacji literackiej, Wrocław.
Mucha W., 1986, Od emocji do rzetelności. Twórczość Michaiła Zoszczenki w badaniach literaturoznawczych, “Slavia Orientalis”, t. 35, nr 4, s. 569-596.
Mucha W., 1991, Zoszczenko w Polsce. O niektórych aspektach teorii i praktyki przekładu artystycznego. - Przekład artystyczny, t. 1: Problemy teorii i krytyki, “Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, nr 1146, s. 110-120.
Murphy A.B., 1981, Mikhail Zoshchenko. A Literary Profile, Oxford.
Pyykkó R., 1993, Otrażenije leksiczekich izmienienijposlerewolucyonnogopierioda w rasskazach Michaiła Zoszczenko. - Studia Slavica Finlandensia, T. X, Helsinki, s. 119-131.
Sałagajew W.G., 1975, O stilisticzeskojsistiemie M.Zoszczenko. -Russkoje jazykoznanije, wypusk 3, Alma-Ata, s. 22-28.
Scatton L.H., 1993, Mikhail Zoshchenko. Evolution of a writer, Cambridge.
Starkow A., 1990, Michail Zoszczenko. Sud’ba chudożnika, Moskwa.
Stepnowska T„ Wierzbiński J., 1993, Michail Zoszczenko - burzyciel stalinowskiego "sacrum ”, “Literatura na Świecie”, nr 10, s. 196-207.
Tomaszewski] J., 1988, “...Pisatiel spieriepugannoj duszoj - eto uże potieria kwalifikacyi. M.M. Zoszczenko: pis 'ma, wystuplenije, dokumienty 1943-1958godow, “Drużba narodów”, nr 3, s. 168-189.
Tomaszewski] J., 1992, Piatnadcat’ minut iz żyzni Muzy, “Stolica”, nr 8, s. 61-62.
Wierzbiński J., 1999, Stylistyczny fenomen języka artystycznego Michała Zoszczenki, Łódź.
Winogradów W.W., 1928, Jazyk Zoszczenki (Zamietki o leksikie). - Michaił Zoszczenko. Statji i matieriały, Leningrad, s. 51-92.
Zacharijewa L, 1989, Rasskazy Michaiła Zoszczenko, “Bołgarskaja rusistika”,nr 1, s. 9-19.
Authors
Jarosław WierzbińskiStatistics
Downloads
Lizenz
Copyright (c) 2001 Stylistyka
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Weitergabe unter gleichen Bedingungen 4.0 International.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
