Impresjonizm w Młodej Polsce
JERZY PASZEK
Abstract
In the paper three examples of literatury impressionism of the years 1890-1918 have been discussed: 1) impressionism in the poetry of K. Przerwa-Tetmajer (Czarodziejskie łabędzie - Fairy Swans), 2) impressionism in the novels of W. Berent (Próchno - Rotten Wood) and S. Żeromski (Ludzie bezdomni -Homeless Persons), 3) impressionism in the drama of S. Wyspiański (Wesele - Wedding). Poetica! impressionism is founded here on: the epithet (particularly the compound epithet), neologism, oxymoron, pleonasm, synesthesia, dark symbolism, leit-motiv, syllabic hannony. The impressionistic perception in the novels is based on: retardative deciphering of events, indefinite pronoun, impersonal form of verb, verba} noun, (e. g., leur sveltesse, sveltesse de tailles), leit-motiv, simultaneous action, diversity of narrative positions, representation of weak personalities of the heroes (so easily influenced by others). In the drama, the impressionism is grounded on the concurrence of music, poetry and fine arts (plasticity); · here the words speak through „the harmony and symphony of
sounds" (Z. Klemensiewicz) rather than through their intellectual content. Impressionism allows for the multi-perspective description of the world depicted in a literary work and thus it is a convention which is much closer to the truth than it has
been assumed so far. Any ideological approaches to a poetica} work reject the impressionistic method of rendering jus tice to the surround ind and visible world (J. Conrad).
Literaturhinweise
Berent W., 1979, Próchno, oprac. J. Paszek, Wrocław.
Błoński J ., 1983, Ekumenizm a literatura. - Sacrum w literaturze, Lublin.
Brzozowski S., 1984, Współczesna powieść i krytyka, Kraków - Wrocław.
Brzozowski S., 1992, Estetyka poglądowa II. Powieść jako dzieło sztuki, ,,Teksty Drugie", nr 4.
Des Loges., 1948, Impresjonizm w literaturze, ,,Sprawozdania z posiedzeń Wydziału Językoznawstwa i Historii Literatury Towarzystwa Naukowego Warszawskiego".
Eustachiewicz L., 1982, Dramaturgia Młodej Polski, Warszawa.
Głowiński M., 1968, Porządek, chaos, znaczenie, Warszawa.
Hamann R., Hermand J., 1960, Impressionismus, Berlin.
Hauser A., 1974, Społeczna historia sztuki i literatury, t. 2, przeł. J. Ruszczycówna, Warszawa.
Hultberg P., 1969, Styl wczesnej prozy fabularnej Wacława Berenta, przeł. I. Sieradzki , Wrocław.
Jakubowski J. Z., 1948, Materiały do dziejów literatury epoki imperializmu, ,,Polonistyka", nr 2.
Klemensiewicz Z., 1961, W kręgu języka literackiego i artystycznego, Warszawa.
Koniński K. L., 1925, Problemat „Ludzi bezdomnych", ,,Nasze Drogi", nr 2.
Łempicka A., 1955, O„ Weselu" Wyspiańskiego, Wrocław.
Łempicka A., 1956, Filiacje czy coś więcej, ,,Przegląd Kulturalny", m 19.
Łempicka A., 1973, Wyspiański. Pisarz dramatyczny. Idee i formy, Kraków.
Markiewicz H., 1966, ,,Ludzie bezdomni" Stefana Żeromskiego, Warszawa.
Markiewicz H., 1967, Przekroje i zbliżenia, Warszawa.
Moser R., 1952, L 'impressionnisme francaise, Geneve - Lille.
Osiński A., 1806, Słownik mitologiczny, t. 1, Warszawa.
Pod raza-Kwiatkowska M., 1975, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski, Kraków.
Przerwa-Tetmajer K., 1980, Poezje, Warszawa.
Puzyna K., 1956, Odpowiedź Kazimierzowi Wyce, ,,Przegląd Kulturalny", nr 15.
Rewald J., 1985, Historia impresjonizmu, przeł. J. Guze, Warszawa.
Sorensen H. Ch., 1966, Technika narracji w „Ludziach bezdomnych" Stefana Żeromskiego - Markiewicz 1966.
Verlaine P., 1980, lfybór poezji, oprac. A. Drzewicka, Wrocław.
Walas T., 1986, Ku otchłani. (Dekadentyzm w literaturze polskiej 1890-1905), Kraków.
Watt I., 1984, Conrad w wieku dziewiętnastym, tłum. M. Boduszyńska-Borowikowa, Gdańsk.
Wyka K., 1959, Modernizm Polski, Kraków.
Wyspiański S., 1973, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław.
Wyspiański S., 1977, Wesele. Tekst i inscenizacja z roku 1901, oprac. J. Got, Warszawa.
Zimand R., 1964, ,,Dekadentyzm" warszawski. Warszawa.
Żeromski S., 1987, Ludzie bezdomni, oprac. I. Maciejewska, Wrocław.
Authors
JERZY PASZEKStatistics
Downloads
Lizenz
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Am häufigsten gelesenen Artikel dieser/dieses Autor/in
- Jerzy Paszek, Aleksander Wilkoń, Dzieje języka artystycznego w Polsce. Język i style literatury barokowej, Kraków 2002, 200 ss. , Stylistyka: Bd. 12 (2003): Wielojęzyczność a styl - Multilingualism and Style
- Jerzy Paszek, Barbara Koc, oprac., W. S. Reymont, Korespondencja. 1890-1925. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza. Warszawa 2002 [2003], s. 844. , Stylistyka: Bd. 13 (2004): Styl a płeć
- Jerzy Paszek, Kicz i styl , Stylistyka: Bd. 3 (1994): Stylistyka porównawcza
- Jerzy Paszek, Polska stylistyka literacka w latach 80. , Stylistyka: Bd. 1 (1992): Stylistyka dziś
- Jerzy Paszek, Od Chaucera do Larkina. Antologia S. Barańczaka , Stylistyka: Bd. 3 (1994): Stylistyka porównawcza
