Impresjonizm w Młodej Polsce
JERZY PASZEK
Abstract
In the paper three examples of literatury impressionism of the years 1890-1918 have been discussed: 1) impressionism in the poetry of K. Przerwa-Tetmajer (Czarodziejskie łabędzie - Fairy Swans), 2) impressionism in the novels of W. Berent (Próchno - Rotten Wood) and S. Żeromski (Ludzie bezdomni -Homeless Persons), 3) impressionism in the drama of S. Wyspiański (Wesele - Wedding). Poetica! impressionism is founded here on: the epithet (particularly the compound epithet), neologism, oxymoron, pleonasm, synesthesia, dark symbolism, leit-motiv, syllabic hannony. The impressionistic perception in the novels is based on: retardative deciphering of events, indefinite pronoun, impersonal form of verb, verba} noun, (e. g., leur sveltesse, sveltesse de tailles), leit-motiv, simultaneous action, diversity of narrative positions, representation of weak personalities of the heroes (so easily influenced by others). In the drama, the impressionism is grounded on the concurrence of music, poetry and fine arts (plasticity); · here the words speak through „the harmony and symphony of
sounds" (Z. Klemensiewicz) rather than through their intellectual content. Impressionism allows for the multi-perspective description of the world depicted in a literary work and thus it is a convention which is much closer to the truth than it has
been assumed so far. Any ideological approaches to a poetica} work reject the impressionistic method of rendering jus tice to the surround ind and visible world (J. Conrad).
References
Berent W., 1979, Próchno, oprac. J. Paszek, Wrocław.
Błoński J ., 1983, Ekumenizm a literatura. - Sacrum w literaturze, Lublin.
Brzozowski S., 1984, Współczesna powieść i krytyka, Kraków - Wrocław.
Brzozowski S., 1992, Estetyka poglądowa II. Powieść jako dzieło sztuki, ,,Teksty Drugie", nr 4.
Des Loges., 1948, Impresjonizm w literaturze, ,,Sprawozdania z posiedzeń Wydziału Językoznawstwa i Historii Literatury Towarzystwa Naukowego Warszawskiego".
Eustachiewicz L., 1982, Dramaturgia Młodej Polski, Warszawa.
Głowiński M., 1968, Porządek, chaos, znaczenie, Warszawa.
Hamann R., Hermand J., 1960, Impressionismus, Berlin.
Hauser A., 1974, Społeczna historia sztuki i literatury, t. 2, przeł. J. Ruszczycówna, Warszawa.
Hultberg P., 1969, Styl wczesnej prozy fabularnej Wacława Berenta, przeł. I. Sieradzki , Wrocław.
Jakubowski J. Z., 1948, Materiały do dziejów literatury epoki imperializmu, ,,Polonistyka", nr 2.
Klemensiewicz Z., 1961, W kręgu języka literackiego i artystycznego, Warszawa.
Koniński K. L., 1925, Problemat „Ludzi bezdomnych", ,,Nasze Drogi", nr 2.
Łempicka A., 1955, O„ Weselu" Wyspiańskiego, Wrocław.
Łempicka A., 1956, Filiacje czy coś więcej, ,,Przegląd Kulturalny", m 19.
Łempicka A., 1973, Wyspiański. Pisarz dramatyczny. Idee i formy, Kraków.
Markiewicz H., 1966, ,,Ludzie bezdomni" Stefana Żeromskiego, Warszawa.
Markiewicz H., 1967, Przekroje i zbliżenia, Warszawa.
Moser R., 1952, L 'impressionnisme francaise, Geneve - Lille.
Osiński A., 1806, Słownik mitologiczny, t. 1, Warszawa.
Pod raza-Kwiatkowska M., 1975, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski, Kraków.
Przerwa-Tetmajer K., 1980, Poezje, Warszawa.
Puzyna K., 1956, Odpowiedź Kazimierzowi Wyce, ,,Przegląd Kulturalny", nr 15.
Rewald J., 1985, Historia impresjonizmu, przeł. J. Guze, Warszawa.
Sorensen H. Ch., 1966, Technika narracji w „Ludziach bezdomnych" Stefana Żeromskiego - Markiewicz 1966.
Verlaine P., 1980, lfybór poezji, oprac. A. Drzewicka, Wrocław.
Walas T., 1986, Ku otchłani. (Dekadentyzm w literaturze polskiej 1890-1905), Kraków.
Watt I., 1984, Conrad w wieku dziewiętnastym, tłum. M. Boduszyńska-Borowikowa, Gdańsk.
Wyka K., 1959, Modernizm Polski, Kraków.
Wyspiański S., 1973, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław.
Wyspiański S., 1977, Wesele. Tekst i inscenizacja z roku 1901, oprac. J. Got, Warszawa.
Zimand R., 1964, ,,Dekadentyzm" warszawski. Warszawa.
Żeromski S., 1987, Ludzie bezdomni, oprac. I. Maciejewska, Wrocław.
Authors
JERZY PASZEKStatistics
Downloads
License
1. Copyrights to published works are held by the University of Opole (to the collective work) and the Authors (to individual parts of the collective work that have an independent meaning).
2. Only previously undistributed works can be published in the scientific journal "Stylistics".
3. The University of Opole does not restrict the possibility of the author's further dissemination of his work on condition that the scientific journal "Stylistics" is indicated as the original place of publication and the consent of the University Publishing House.
4. Consent to the publication of the work in the scientific journal "Stylistics" is tantamount to granting the author a non-exclusive license to the University of Opole, including the right to use the work without territorial restrictions and time limits in the following fields of exploitation:
a) within the scope of recording and multiplication of the work - production of any number of copies of the work in whole or in part using a specified technique, including printing, reprography, magnetic recording and digital technique, introduction of the work into computer memory and computer networks,
b) within the scope of circulation of the original or copies on which the work has been recorded - circulation, lending or hiring of the original or copies,
c) within the scope of dissemination of the work in a manner other than specified in item 2 - making the work or its abstract available on the Internet by enabling the recipients to access the work on-line or enabling them to download the work to their own device that makes it possible to read it, placing the work in electronic databases that disseminate scientific works, including in particular the CEEOL database (Central and Eastern Online Libray) and the abstract in English in the CEJSH database (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) within the scope of creating and distributing dependent works created using the work - using them in the fields of exploitation specified in points 1-3.
5. The author is not entitled to compensation for granting the license to the work.
6. The author agrees that the University may grant further permission to use the work (sublicense) in the fields of exploitation specified in par. 2 paragraph 4.
7. The author agrees that, in connection with the distribution of the work, his or her personal information, that is, name, affiliation, and e-mail address, may be made public.
Most read articles by the same author(s)
- Jerzy Paszek, Aleksander Wilkoń, Dzieje języka artystycznego w Polsce. Język i style literatury barokowej, Kraków 2002, 200 ss. , Stylistyka: Vol. 12 (2003): Wielojęzyczność a styl - Multilingualism and Style
- Jerzy Paszek, Barbara Koc, oprac., W. S. Reymont, Korespondencja. 1890-1925. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza. Warszawa 2002 [2003], s. 844. , Stylistyka: Vol. 13 (2004): Style and Gender
- Jerzy Paszek, Literary trash and style , Stylistyka: Vol. 3 (1994): Comparative Stylistics
- Jerzy Paszek, Polska stylistyka literacka w latach 80. , Stylistyka: Vol. 1 (1992): Stylistics today
- Jerzy Paszek, Od Chaucera do Larkina. Antologia S. Barańczaka , Stylistyka: Vol. 3 (1994): Comparative Stylistics
