The beginnings of the Polish scientific style of writing – between scientific theory and practical economy
Jerzy Biniewicz
Abstract
The author focuses on the history of the Polish scientific style. The Polish scientific style begun to evolve in the sixteenth century. Science is a vehicle for empirical, theoretical, and practical knowledge about the natural world. In the 16th century, many scholars believed that mathematics was the right tool for solving practical problems often faced by craftsmen and merchants. The first Polish texts on mathematics proposed a lecture about the basics of arithmetic and geometry. The author discusses the first scientific texts written in Polish, namely Algorithmus: To jest nauka Liczby: Polsk¹ rzecz¹ wydana (1538) (Algorithmus: This is the Science of Numbers: Published in the Polish Language) by Tomasz K³os, Algorytm (1553) (Algorithmus) by Bernard Wojewódka and Geometria, To jest Miernicka Nauka, po polsku krótko napisana z greckich i z ³aciñskich (Geometry, This is the science of Land Surveyors, briefly in the Polish Language written from Greek and Latin Books) (1566) by Stanis³aw Grzepski. The analysis of the language of science formation in the 16th century Poland shows that already in the early phase of its creation certain properties that characterize Polish modern academic discourse can be seen, namely bilingual communication, preference for specialist language, a rhetorical figure and the use of specific forms of the verb.
Keywords:
history, scientific style, scholars, mathematicsReferences
Biniewicz J., 2002, Kształtowanie się polskiego języka nauk matematyczno-przyrodniczych, Opole.
Google Scholar
Biniewicz J., 2007, Podręcznik naukowy jako gatunek mowy. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 3: Gatunek a odmiany funkcjonalne, red. D. Ostaszewska, Katowice, s. 61–68.
Google Scholar
Biniewicz J., 2010, „Algorytm” Tomasza Kłosa, czyli o pieniądzu i arytmetyce kupieckiej słów kilka.–Monety, banknoty i inne środki wymiany, red. P. Kowalski, s. 39–50.
Google Scholar
Biniewicz J., 2011, Rodzenie się polskiego dyskursu naukowego. Pragmatyka, struktura i język traktatu Olbrychta Strumieńskiego „O sprawie, sypaniu i rybieniu stawów”. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 4: Gatunek a komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska, Katowice, s. 111–122.
Google Scholar
Biniewicz J., 2013, Początki polskiego dyskursu naukowego (szesnastowieczne piśmiennictwo naukowe).– Zielonogórskie seminaria językoznawcze 2011, red. M. Hawrysz, M. Uździcka, s. 7–24.
Google Scholar
Dobrzycki S., 1957, Algorytm Bernarda Wojewódki (1553), „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, nr 1, s. 3–28.
Google Scholar
Gajda S., 1991, Stan współczesnej stylistyki a synteza stylistyczna.– Synteza w stylistyce słowiańskiej, red. S. Gajda, Opole, s. 7–12.
Google Scholar
Gajda S., 1993, Styl naukowy. – Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław, s. 173–189.
Google Scholar
Gajda S., 2001, Gatunkowe wzorce wypowiedzi.– Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 256–268.
Google Scholar
Grochowski M., 2004, Czy istnieje tekst poza gatunkiem? – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 2: Tekst a gatunek, red. D. Ostaszewska, Katowice, s. 20–28.
Google Scholar
Grzepski S., 1566, Geometria, Kraków.
Google Scholar
Klemm M., 2009, Punkt wyjścia: czy każdy ma mieć swoje pojęcie tekstu? Różne definicje tekstu i ich porównanie.– Lingwistyka tekstu w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy, red. D. Chemperek, A. Kalbarczyk, D. Trześniowski, Wrocław, s. 13–26.
Google Scholar
Kula W., 1970, Miary i ludzie, Warszawa.
Google Scholar
Kula W., 1983, Teoria ekonomiczna ustroju feudalnego, Warszawa.
Google Scholar
Kłos T., 1538, Algoritmus to jest nauka liczby. – http://hint.org.pl /f=DE;hid =AC 116 ; r=1; p=316f0005.1 [dostęp: 05.12.2014].
Google Scholar
Nocoń J., 1997, Polecenia i pytania w podręcznikach do nauki o języku, Opole.
Google Scholar
Nocoń J., 2006, Dialogizacja tekstu monologowego w dyskursie dydaktycznym (na przykładzie podręcznika szkolnego).– Oblicza komunikacji 1. Perspektywy badań nad tekstem, dyskursem i komunikacją, red. I. Kamińska-Szmaj, T. Piekot, M. Zaśko-Zielińska, Kraków, s. 937–951.
Google Scholar
Nocoń J., 2007, Paradoksy stylu podręczników szkolnych, „Sšil” 6, Belgrad, s. 63–76.
Google Scholar
Nocoń J., 2009, Podręcznik szkolny w dyskursie dydaktycznym – tradycja i zmiana, Opole.
Google Scholar
Ostaszewska D., 1994, Z zagadnień ewolucji stylu naukowego: XVI-wieczne początki kształtowania się wyznaczników przebiegu procesu myślowego, „Prace Językoznawcze”, t. 22, s. 85–94.
Google Scholar
Ries A., 1574, Rechnung auff den Linien, Frankfurt. – http://commons. wikimedia.org/wiki/Adam_Risen_Rechenbuch?uselang=de [dostêp: 03.12.2014].
Google Scholar
Smith D.E., 1925, History of mathematics, vol. 2, Boston.
Google Scholar
Stokłosa J., 1985, DIXIT ALGORIZMI czyli o pochodzeniu i znaczeniu słowa algorytm, „Informatyka”, 11–12, s. 48–50.
Google Scholar
Więsław W., 1997, Matematyka i jej historia, Opole.
Google Scholar
Warnke I., 2009, Żegnaj tekście – witaj dyskursie? – Lingwistyka tekstu w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy, red. D. Chemperek, A. Kalbarczyk, D. Trześniowski, Wrocław, s. 343–360.
Google Scholar
Witosz B., 2002, Gatunek – sporny (?) problem najnowszej refleksji tekstologicznej. – Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2002, s. 268–285.
Google Scholar
Witosz B., 2003, Schematy, wzorce tekstowe, gatunki mowy... (O kategoryzacji, kategoriach wypowiedzi językowych i ich modelowaniu), „Przestrzenie Teorii” 2, s. 89–103.
Google Scholar
Witosz B., 2005, Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki, Katowice.
Google Scholar
Wojewódka B., 1602, Algorytm, Wilno. – hint.org.pl/ [dostęp: 02.12.2014].
Google Scholar
Wojtak M., 2004, Gatunki prasowe, Lublin.
Google Scholar
Wojtak M., 2011, O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu, „Tekst i Dyskurs” 4, s. 69–78.
Google Scholar
Zakrzewski M., Żak T., Jakubas E., Nodzyński P., Szuty J., Zakrzewska D., 2002, Matematyka przyjemna i pożyteczna. Podręcznik. Klasa 1, Warszawa.
Google Scholar
Authors
Jerzy BiniewiczStatistics
Downloads
License
1. Copyrights to published works are held by the University of Opole (to the collective work) and the Authors (to individual parts of the collective work that have an independent meaning).
2. Only previously undistributed works can be published in the scientific journal "Stylistics".
3. The University of Opole does not restrict the possibility of the author's further dissemination of his work on condition that the scientific journal "Stylistics" is indicated as the original place of publication and the consent of the University Publishing House.
4. Consent to the publication of the work in the scientific journal "Stylistics" is tantamount to granting the author a non-exclusive license to the University of Opole, including the right to use the work without territorial restrictions and time limits in the following fields of exploitation:
a) within the scope of recording and multiplication of the work - production of any number of copies of the work in whole or in part using a specified technique, including printing, reprography, magnetic recording and digital technique, introduction of the work into computer memory and computer networks,
b) within the scope of circulation of the original or copies on which the work has been recorded - circulation, lending or hiring of the original or copies,
c) within the scope of dissemination of the work in a manner other than specified in item 2 - making the work or its abstract available on the Internet by enabling the recipients to access the work on-line or enabling them to download the work to their own device that makes it possible to read it, placing the work in electronic databases that disseminate scientific works, including in particular the CEEOL database (Central and Eastern Online Libray) and the abstract in English in the CEJSH database (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) within the scope of creating and distributing dependent works created using the work - using them in the fields of exploitation specified in points 1-3.
5. The author is not entitled to compensation for granting the license to the work.
6. The author agrees that the University may grant further permission to use the work (sublicense) in the fields of exploitation specified in par. 2 paragraph 4.
7. The author agrees that, in connection with the distribution of the work, his or her personal information, that is, name, affiliation, and e-mail address, may be made public.
Most read articles by the same author(s)
- Jerzy Biniewicz, The Treaty by Krzysztof Kluk "The beginnings of natural history and husbandry of farmed and wild animals, of domestic animals in particular" , Stylistyka: Vol. 26 (2017): Słowo a styl
- Jerzy Biniewicz, List Jana Pawła II (pragmatyka, struktura, język) , Stylistyka: Vol. 16 (2007): Styl i czas - Style and Time
