Nazwy odantroponimiczne jako ekspresywne znaki pamięci wiejskiej wspólnoty językowo-kulturowej
Abstract
This article discusses examples of unofficial (nicknames) and official anthroponyms
(first names, surnames) of inhabitants of selected villages in southern Poland, used in
everyday contacts by members of the local linguistic and cultural micro-community
in a manner that is unusual as far as references by proper names are concerned.
The source material was obtained during field research and includes short spoken
texts illustrating how the discussed vocabulary functions in communication. These
types of names have a very limited scope of use, being applied in relatively small
areas – in neighborhoods or family environments. Attention was paid to the intention of using this type of vocabulary, the perlocutionary effect resulting from its use
and its important, complex function. The use of such transferred names is a way of
transposing the content of intergenerational community memory, has an integrating
and community-forming function, and informs about the value system of a given
linguistic and cultural community. The message within which those words appear
clearly becomes more expressive.
Keywords:
deonymization, appellativeization, expressive function of language, expressivism, Lesser Poland dialectReferences
Assmann J., 2008, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. A. Kryczyńska-Pham, red. M. Saryusz-Wolska, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Cieślikowa A., 2006, Onimizacja, apelatywizacja a derywacja. – Onimizacja i apelatywizacja, red. Z. Abramowicz, E. Bogdanowicz, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 47–56.
Google Scholar
Długosz-Kurczabowa K., 1990, Apelatywizacja biblijnych nazw własnych w języku polskim, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Gajda S., 2004, Narodowokulturowy składnik znaczenia nazw własnych w aspekcie edukacyjnym. – Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej, red. R. Mrózek, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 21–28.
Google Scholar
Kosyl C., 1978, Metaforyczne użycie nazw własnych. – Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, red. M. Szymczak, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 133–143.
Google Scholar
Kucharzyk R., 2010, Słownictwo odantroponimiczne w gwarach polskich, Kraków: LEXIS.
Google Scholar
Lubaś W., 2006, O kategoriach onimiczno-apelatywnych w polszczyźnie. – Munuscula linguistica in honorem Alexandrae Cieślikowa oblata, red. K. Rymut, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, s. 261–268.
Google Scholar
Masłowska E., 1991, Kształtowanie się wtórnych znaczeń wyrazów pod wpływem obowiązującego w danym społeczeństwie systemu wartości. – Język a Kultura, t. 2: Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne, red. J. Puzynina, J. Bartmiński, Wrocław: Wiedza o Kulturze, s. 181–185.
Google Scholar
Matusiak-Kempa I., 2019, Nomen omen. Studium antropologiczno-aksjologiczne, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar
Obara J., 2003, Przyczyny pojawienia się zapelatywizowanych imion w leksyce socjolektalnej i mechanizmy ich powstawania. – Metodologia badań onomastycznych, red. M. Biolik, Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, s. 104–114.
Google Scholar
Piechnik A., 2021, Siksa, drob, źlamdok, pędrok, węzowica – znajomość i rozumienie gwarowych ekspresywizmów nazywających dzieci przez najmłodszych mieszkańców wybranych małopolskich wsi. – Język polski – między tradycją a nowoczesnością: księga jubileuszowa z okazji stulecia Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, red. E. Horyń, E. Młynarczyk, P. Żmigrodzki, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, s. 282–291.
Google Scholar
Rudnicka E., 2005, Z pogranicza leksykologii i onomastyki. Przyczynek terminologiczny, „Prace Filologiczne”, L, s. 99–124.
Google Scholar
Rutkowski M., 2007, Nazwy własne w strukturze metafory i metonimii. Proces deonimizacji, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar
Rutkowski M., 2012, Słownik metafor i konotacji nazw własnych, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar
Ziajka B., 2014, Językowo-kulturowy obraz świata społeczności wiejskiej utrwalony w przezwiskach i przydomkach (na przykładzie nieoficjalnych antroponimów mieszkańców Zagórza i wsi okolicznych w powiecie chrzanowskim), Kraków: Wydawnictwo Libron.
Google Scholar
Statistics
Downloads
License
Copyright (c) 2024 Stylistyka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
1. Copyrights to published works are held by the University of Opole (to the collective work) and the Authors (to individual parts of the collective work that have an independent meaning).
2. Only previously undistributed works can be published in the scientific journal "Stylistics".
3. The University of Opole does not restrict the possibility of the author's further dissemination of his work on condition that the scientific journal "Stylistics" is indicated as the original place of publication and the consent of the University Publishing House.
4. Consent to the publication of the work in the scientific journal "Stylistics" is tantamount to granting the author a non-exclusive license to the University of Opole, including the right to use the work without territorial restrictions and time limits in the following fields of exploitation:
a) within the scope of recording and multiplication of the work - production of any number of copies of the work in whole or in part using a specified technique, including printing, reprography, magnetic recording and digital technique, introduction of the work into computer memory and computer networks,
b) within the scope of circulation of the original or copies on which the work has been recorded - circulation, lending or hiring of the original or copies,
c) within the scope of dissemination of the work in a manner other than specified in item 2 - making the work or its abstract available on the Internet by enabling the recipients to access the work on-line or enabling them to download the work to their own device that makes it possible to read it, placing the work in electronic databases that disseminate scientific works, including in particular the CEEOL database (Central and Eastern Online Libray) and the abstract in English in the CEJSH database (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) within the scope of creating and distributing dependent works created using the work - using them in the fields of exploitation specified in points 1-3.
5. The author is not entitled to compensation for granting the license to the work.
6. The author agrees that the University may grant further permission to use the work (sublicense) in the fields of exploitation specified in par. 2 paragraph 4.
7. The author agrees that, in connection with the distribution of the work, his or her personal information, that is, name, affiliation, and e-mail address, may be made public.
