Nazwy odantroponimiczne  jako  ekspresywne  znaki pamięci wiejskiej wspólnoty językowo-kulturowej

ANNA PIECHNIK

Opublikowane: 2024-12-19

Tom 33 (2024)

Nazwy odantroponimiczne jako ekspresywne znaki pamięci wiejskiej wspólnoty językowo-kulturowej

ANNA PIECHNIK

Abstrakt

This article discusses examples of unofficial (nicknames) and official anthroponyms
(first names, surnames) of inhabitants of selected villages in southern Poland, used in
everyday contacts by members of the local linguistic and cultural micro-community
in a manner that is unusual as far as references by proper names are concerned.
The source material was obtained during field research and includes short spoken
texts illustrating how the discussed vocabulary functions in communication. These
types of names have a very limited scope of use, being applied in relatively small
areas – in neighborhoods or family environments. Attention was paid to the intention of using this type of vocabulary, the perlocutionary effect resulting from its use
and its important, complex function. The use of such transferred names is a way of
transposing the content of intergenerational community memory, has an integrating
and community-forming function, and informs about the value system of a given
linguistic and cultural community. The message within which those words appear
clearly becomes more expressive.

Słowa kluczowe:

deonymization, appellativeization, expressive function of language, expressivism, Lesser Poland dialect

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

PIECHNIK, A. (2024). Nazwy odantroponimiczne jako ekspresywne znaki pamięci wiejskiej wspólnoty językowo-kulturowej. Stylistyka, 33, 55–66. Pobrano z https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/s/article/view/5705

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Assmann J., 2008, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. A. Kryczyńska-Pham, red. M. Saryusz-Wolska, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Cieślikowa A., 2006, Onimizacja, apelatywizacja a derywacja. – Onimizacja i apelatywizacja, red. Z. Abramowicz, E. Bogdanowicz, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 47–56.
Google Scholar

Długosz-Kurczabowa K., 1990, Apelatywizacja biblijnych nazw własnych w języku polskim, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Gajda S., 2004, Narodowokulturowy składnik znaczenia nazw własnych w aspekcie edukacyjnym. – Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej, red. R. Mrózek, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 21–28.
Google Scholar

Kosyl C., 1978, Metaforyczne użycie nazw własnych. – Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, red. M. Szymczak, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 133–143.
Google Scholar

Kucharzyk R., 2010, Słownictwo odantroponimiczne w gwarach polskich, Kraków: LEXIS.
Google Scholar

Lubaś W., 2006, O kategoriach onimiczno-apelatywnych w polszczyźnie. – Munuscula linguistica in honorem Alexandrae Cieślikowa oblata, red. K. Rymut, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, s. 261–268.
Google Scholar

Masłowska E., 1991, Kształtowanie się wtórnych znaczeń wyrazów pod wpływem obowiązującego w danym społeczeństwie systemu wartości. – Język a Kultura, t. 2: Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne, red. J. Puzynina, J. Bartmiński, Wrocław: Wiedza o Kulturze, s. 181–185.
Google Scholar

Matusiak-Kempa I., 2019, Nomen omen. Studium antropologiczno-aksjologiczne, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar

Obara J., 2003, Przyczyny pojawienia się zapelatywizowanych imion w leksyce socjolektalnej i mechanizmy ich powstawania. – Metodologia badań onomastycznych, red. M. Biolik, Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, s. 104–114.
Google Scholar

Piechnik A., 2021, Siksa, drob, źlamdok, pędrok, węzowica – znajomość i rozumienie gwarowych ekspresywizmów nazywających dzieci przez najmłodszych mieszkańców wybranych małopolskich wsi. – Język polski – między tradycją a nowoczesnością: księga jubileuszowa z okazji stulecia Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, red. E. Horyń, E. Młynarczyk, P. Żmigrodzki, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, s. 282–291.
Google Scholar

Rudnicka E., 2005, Z pogranicza leksykologii i onomastyki. Przyczynek terminologiczny, „Prace Filologiczne”, L, s. 99–124.
Google Scholar

Rutkowski M., 2007, Nazwy własne w strukturze metafory i metonimii. Proces deonimizacji, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar

Rutkowski M., 2012, Słownik metafor i konotacji nazw własnych, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar

Ziajka B., 2014, Językowo-kulturowy obraz świata społeczności wiejskiej utrwalony w przezwiskach i przydomkach (na przykładzie nieoficjalnych antroponimów mieszkańców Zagórza i wsi okolicznych w powiecie chrzanowskim), Kraków: Wydawnictwo Libron.
Google Scholar