Wzorzec gatunkowy skargi
KATARZYNA DEPTA KATARZYNA DEPTA
Sažetak
In the article author treats complaint as one of the most important human emotional needs verbalization, as the way of expressing the negative emotions. The aim of the article is to describe some linguistic aspects of complaint understood as a speech genre. The author recognizes complaint as a separate kind of text, composed of sequences of elements. According to the conception of textual pattern she carries out the reconstruction of complaint textual (genre) pattern. She maintains this type of text obligatory contains semantic component: ‘something wrong is happening to me, 1 feel badly about it’. This component contains the negation, which shows speaker’s emotional attitude to his life. The negation, existing in the text, describes “negative” world speaker lives in, but it suggests the better, “positive” possiblities, too. This contrast that is noticed by complaining speaker causes his feeling of discomfort. The author presents semantic definition of the complaint basic structure: [I (X) say: Ifeel badly about Y]. This basic structure can be realized in different ways, creating the structurally different texts. All the elements existing in complaint structure are facultative (exclamations, rethotical questions, oppositions, repetitions, enumerations), but every complaint obligatory contains the negation on its surface or in semantic structure of worlds. However, in spite of their different composition people can recognize the complaints by intuitive identyfication of most important complaint component: speaker’s discontent.
##submission.citations##
Bachtin M., 1986, Problem gatunków mowy. - Idem, Estetyka twórczości słownej, Warszawa, s. 348-402.
Bogusławski A., 1975, O negacji. - Słownik i semantyka. Definicje semantyczne, red. E. Janus, Wrocław, s. 137-143.
Depta K., 1997, Aktywność słuchacza wobec narracji mówionej, “Język Polski” LXXVII, z. 4-5, s. 276-286.
Depta K., 1998, Struktura narracji mówionej, “Język Polski” LXXVIII, z. 3-4, s. 223-30.
Dobrzyńska T., 1974, O początkach i końcach bajek zwierzęcych. - Tekst i język. Problemy semantyczne, red. M. R. Mayenowa, Wrocław, s. 131-63.
Dobrzyńska T., 1992, Gatunki pierwotne i wtórne (Czytając Bachtina). — Typy tekstów. Zbiór studiów, red. T. Dobrzyńska, Wrocław, s. 75-80.
Dobrzyńska T., 1993, Tekst. - Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław, s. 283-304.
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, 1993, red. K. Polański, Wrocław.
Encyklopedyczny słownik psychiatrii, 1986, red. L. Korzeniowski, S. Pużyński, Warszawa.
Furdal A., 1982, Genologia lingwistyczna, “Biuletyn PTJ”, z. XXXIX, s. 61-70.
Gajda S., 1982, Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Wrocław.
Gajda S., 1991, Gatunki wypowiedzi potocznych. - Język potoczny jako przedmiot badań językoznawczych, red. S. Gajda i A. Adamiszyn, Opole, s. 29-38.
Gajda S., 1993a, Gatunkowe wzorce wypowiedzi. - Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław, s. 245-58.
Gajda S., 1993b, Styl naukowy. - Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język połski, red. J. Bartmiński, Wrocław, s. 173-189.
Grochowski M., 1995, Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów, Warszawa.
Grzegorczykowa R., 1995, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa.
Grzesiuk A., 1995, Składnia wypowiedzi emocjonalnych, Lublin.
HempferK. W., 1979, Teoria gatunków, “Pamiętnik Literacki” LXX, z. 3, s. 271-305.
Hartman P, 1964, Text, Texte, Klassen von Texten, “Bogawus” 2, s. 19.
Jodłowski S., 1976, Podstawy polskiej składni, Warszawa.
Labov W., Waletzky J., 1967, Narrative Analysis. Oral Version of Personal Experience. - Essays on the Verbal and Visual Arts, ed. J. Helm, Seattle-London, s. 12-44.
Leibnitz G. W., 1975, Tablice definicji. -Słownik i semantyka, red. E. Janus, Wrocław, s. 9-87.
Mayenowa M. R., 1974, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Wrocław.
Reykowski J., 1992, Procesy emocjonalne. Motywacja. Osobowość. - Psychologia ogólna, red. T. Tomaszewski, t. 2, Warszawa.
Sieradka-Mruk A., 1997, Zakończenie kazania jako struktura tekstowa o funkcji apelaty- wnej, “Język Polski” LXXVII, z. 4-5, s. 287-291.
Skwarczyńska S., 1937, Teoria listu, Lwów.
Słownik psychologiczny, 1985, red. W. Szewczuk, Warszawa.
Stempel W. D., 1977, Opowiadanie, opis a wypowiedź historyczna. - Znak, styl konwencja, red. M. R. Mayenowa, Warszawa, s. 288-322.
Tannen D., 1997, Co to ma znaczyć, Poznań.
Todorov T, 1979, O pochodzeniu gatunków, “Pamiętnik Literacki” LXX, z. 3, s. 307-21.
Warchala J., 1993, Potoczna narracja w dialogu. - Z problemów współczesnego języka polskiego, red. A. Wilkoń i J. Warchala, Katowice, s. 22-32.
Wierzbicka A., 1969, Dociekania semantyczne, Wrocław.
Wierzbicka A., 1972, Semantic Primitives, Frankfurt/M.
Wierzbicka A., 1980, Lingua Mentalis, Sydney - New York.
Wierzbicka A., 1983, Genry mowy. — Tekst i zdanie. Zbiór studiów, red. T. Dobrzyńska, Wrocław, s. 127-36.
Witosz B., 1993, Opis w tekście potocznym. Zarys problematyki. - Z problemów' współczesnego języka polskiego, red. A. Wilkoń, J. Warchala, Katowice, s. 7-21.
Witosz B., 1994, Lingwistyka a problem gatunków mowy, “Socjolingwistyka”, t. 14, s. 7-83.
Witosz B., 1997, Opis w prozie narracyjnej na tle innych odmian deskrypcji. Zagadnienia struktury tekstu, Katowice.
Wojtak M., 1990, Z problematyki opisu stylu tekstów użytkowych na podstawie analizy ogłoszeń matrymonialnych, “Poradnik Językowy”, s. 79-87.
Wojtak M., 1992, O stylowym wariancie języka na przykładzie tekstów urzędowych. — Systematyzacja pojęć w stylistyce, red. S. Gajda, Opole, s. 141-147.
Wojtak M., 1993, Styl urzędowy. - Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław, s. 147-162.
Żmigrodzka B., 1998, Testament jako gatunek tekstu, Katowice.
Żydek-Bednarczuk U., 1994, Struktura tekstu rozmowy potocznej, Katowice. Żyłko B., 1994, Michaił Bachtin. W kręgu filozofii języka i literatury, Gdańsk.
##libcom.authors##
KATARZYNA DEPTA KATARZYNA DEPTA##libcom.statistics##
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##submission.license##
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
