Мовно-естетичний канон поезії Тараса Шевченка в українській літературній мові

Svitlana Ermolenko



Апстракт

The article confirms that Taras Shevchenko is the creator and founder of the new Ukrainian literary language. His language use promoted the establishment and advance- ment of the literary norm in the word usage, word formation, the functioning of grammatical forms and syntax constructions, as well as in the word emphasis, in the fixed tone of the intonation in the Ukrainian language, etc. One of the criteria for literary norm is the influence of a recognized writer who establishes the aesthetic content of the literary norm. Shevchenko’s writings are marked by occasional use of alternative forms, lack of spelling consistency, and differences in word usage as compared to the modern literary standards. Despite this, the forms consistent with the literary standards prevail. The linguistic and aesthetic canons of Shevchenko’s writing were definitive in promoting stability and common usage of the literary norm. The linguistic and aesthetic canons of Shevchenko’s poetry combine specific sensory means of verbalized real and idealized life in dialogues and monologues of lyrical and narrative texts. The phenomenon of addressing a third party or self actualizes lexical, phraseological, and grammar units that convey an intimate relationship to everything arising inside a poet’s imagination, provoking thought, calling for self-expression. The aesthetic process encompasses the activities of a human life, the national history symbols, the beauty of nature, humans, means of expressing the dynamics of human feelings. The author’s thoughts and emotions influence the reader not only through the depiction of society and everyday life, the usage of national and linguistic symbols, or content common to all human beings, by also through frequent usage of objective structures and linguistic forms. The law of analogy provides that these forms are valuable in the context of symbolic, ideal literary norm.
The linguistic and aesthetic canon of Shevchenko’s poetry expands the function of folk and spoken elements as sources for creating poetic forms within the stylistic paradigm of the modern Ukrainian language. The spoken emotional and expressive structures elevated by the high poetry diversify poetic expression and provide detailed images for abstract notions.

Клучни зборови:

The linguistic and aesthetic canon of Shevchenko’s poetry, the criteria for literary norm, national and linguistic symbols, usage of folk and spoken expressions in poetry, the depiction of society and everyday life

Brižicʹka S. A., 2006, „Â ne odinokij... ": Nacìonalʹnesamostverdžennâ Tarasa Ševčenka ta jogo vpliv na stanovlennâ nacìonalʹnoï ìdentičnostì ukraïncìv (druga čvertʹ XIX st. - seredina 20-h rokìv XX st.), Čerkasi.
  Google Scholar

Dzûba Ì. M., 2008, Taras Ševčenko. Žittâ ì tvorčìstʹ, Kiïv.
  Google Scholar

Êrmolenko S. Â., 1989, Narodnopìsenne slovo v movì Tarasa Ševčenka ì ukraïnsʹkih poetìv-romantikìv 20- 40-h rokìv XIX st., „Zbìrnik pracʹ dvadcâtʹ sʹomoï naukovoï ševčenkìvsʹkoï konferencìï"", s. 78-91.
  Google Scholar

Kloček G., 2014, Poezìâ Tarasa Ševčenka: sučasna ìnterpretacìâ: posìb dlâ včitelâ, Ternopìlʹ.
  Google Scholar

Kulìš P. O., 1958, Promova nad trunoû Ševčenka. - P. O. Kulìš, Spogadi pro Ševčenka, Kiïv, s. 509.
  Google Scholar

Malanûk Ê., 1997, Kniga spostereženʹ. - Ê. Malanûk, Stattì pro lìteraturu,Kiïv.
  Google Scholar

Rusanìvsʹkij V. M. T. Ševčenko - reformator ukraïnsʹkoï lìteraturnoï movi. — V. M. Rusanìvsʹkij, Ìstorìâ ukraïnsʹkoï lìteraturnoï movi: pìdručnik, Kiïv, s. 170-220.
  Google Scholar

Timošenko P. D., 2013, Studìï nad movoû Tarasa Ševčenka, Kiïv.
  Google Scholar

Ševelʹov Ûrìj, 1991, Kritika poetičnim slovom: Molodij Ševčenko viznačaê svoê mìsce v ìstorìï lìteraturi ta deŝo pro „ bìlì plâmi ", „Svìti Tarasa Ševčenka. Zbìrnik statej do 175-rìččâ z dnâ narodžennâ poeta", Nʹû-Jork, s. 6.
  Google Scholar

Gajda S., 2010, Styl narodowy jako kategoria stylistyczna, Stylistyka”, XXI, s. 7-18.
  Google Scholar

##plugins.themes.libcom.download##


Објавено
2020-01-10

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Ermolenko, S. (2020). Мовно-естетичний канон поезії Тараса Шевченка в українській літературній мові. Stylistyka, 25, 499–512. https://doi.org/10.25167/Stylistyka.25.2016.32

##libcom.authors##

Svitlana Ermolenko 

##libcom.statistics##

##plugins.generic.usageStats.downloads##

##plugins.generic.usageStats.noStats##


Дозвола

1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).

2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.

3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.

4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:

a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,

b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,

c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie  CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).

d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.

5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.

6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.

7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.