Narracje o jesieni kryzysów 2022 roku w świetle umiarkowanego realizmu poznawczego. Przyczynek do analizy otwartych (ontologicznie) procesów społecznych

Tadeusz Klementowicz

doi:10.25167/sk.5255

##plugins.themes.libcom.datePublished##: 2023-06-15

No 11 (2022)

Narracje o jesieni kryzysów 2022 roku w świetle umiarkowanego realizmu poznawczego. Przyczynek do analizy otwartych (ontologicznie) procesów społecznych

Tadeusz Klementowicz

Studia Krytyczne/Critical Studies

Sekce: Varia

https://doi.org/10.25167/sk.5255

Abstrakt

W artykule analizuje się trzy dyskursy opisujące rzeczywistość kryzysów 2022 roku: energetycznego, inflacji, recesji i zarysowującego się kryzysu planetarnego. To dyskurs medialny, geopolityczny i ekonomii politycznej. Są one oceniane z punktu widzenia walorów
poznawczych, tj. stopnia odsłaniania tła przyczynowego i działań aktorów politycznych
oraz interpretacji skutków ich działań. O wartości poznawczej poszczególnych dyskursów
decyduje zastosowany aparat pojęciowy, spleciony ściśle z językiem i kategoriami, którym
się posługują uczestnicy debaty publicznej. Im język jest bardziej nasycony kategoriami
teoretycznymi i wiedzą ogólną, tym obraz świata społecznego bliższy jest postulatom
umiarkowanego realizmu poznawczego. Ukazana logika postępowania badawczego stanowi, zdaniem autora, ilustrację metody analizy otwartych procesów makrospołecznych,
a więc kiedy jeszcze nie znamy ich przyczyn i skutków. Badacz ma do rozporządzenia,
oprócz dostępnych informacji faktograficznych, głównie wiedzę ogólną o mechanizmach
trwania i zmiany struktur społecznych. Ważna jest wówczas erudycja i wyobraźnia humanisty. Analiza kryzysów jesieni 2022 stanowi w zamyśle autora próbę realizacji postulatu nowej ekonomii politycznej jako refleksji łączącej integralnie wiedzę o gospodarce,
dynamikę społeczną i politykę.

##plugins.themes.libcom.download_files##

PDF (Język Polski)

##plugins.themes.libcom.cit_rules##

Klementowicz, T. (2023). Narracje o jesieni kryzysów 2022 roku w świetle umiarkowanego realizmu poznawczego. Przyczynek do analizy otwartych (ontologicznie) procesów społecznych. Studia Krytyczne/Critical Studies, (11), 91–113. https://doi.org/10.25167/sk.5255

##plugins.themes.libcom.share##

Reference

Amin, Samir. 2018. „Mitologia rynku. Gospodarka rynkowa czy kapitalizm oligopolistyczny”. [w:] Realny kapitalizm: wokół teorii kapitału monopolistycznego, redakcja Grzegorz Konat i Przemysław Wielgosz. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Google Scholar

Arrighi, Giovanni. 2005. „States, markets and capitalism, east and west”. CLACSO,
Google Scholar

[brak daty]. Data dostępu: 05 marca 2023 r., http://bibliotecavirtual.clacso.org.ar/ar/
Google Scholar

libros/reggen/pp25.pdf.
Google Scholar

Bardi, Ugo. 2018. Wydobycie: jak poszukiwanie bogactw mineralnych pustoszy nasza
Google Scholar

planetę, przeł. Joanna Bednarek. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Google Scholar

Baudrillard, Jean. 1972. Pour une critique de l’économie politique du signe. Paris: Gallimard.
Google Scholar

Bello, Walden F., 2011. Wojny żywnościowe, przeł. Paweł Michał Bartolik. Warszawa:
Google Scholar

Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Google Scholar

Bendyk, Edwin. 2020. W Polsce czyli wszędzie: rzecz o upadku i przyszłości świata. Warszawa: Polityka Sp. z.o.o.
Google Scholar

Borón, Atilio. 2005. Empire and imperialism: A critical reading of Michael Hardt and
Google Scholar

Antonio Negri. London: Zed Books.
Google Scholar

Bowen, H. V. 2006. The business of empire: The East India Company and imperial Britain, 1756–1833. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Braudel, Fernand, 2013. Dynamika kapitalizmu, przeł. Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar

Chang, Ha-Joon, 2016. Źli Samarytanie: mit wolnego handlu i tajna historia kapitalizmu, przeł. Michał Sutowski, i Barbara Szelewa. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki
Google Scholar

Politycznej.
Google Scholar

Cohen, Saul Bernard. 2015. Geopolitics: The geography of international relations. Lanham, MD: Rowman & Littlefield.
Google Scholar

Czarkowski, Marek. 2022. „Kryzys globalizacji i czas niepewności”. Przegląd, 17 października. Data dostępu: 29 października 2022 r., https://www.tygodnikprzeglad.pl/
Google Scholar

kryzys-globalizacji-czas-niepewnosci/.
Google Scholar

Dodds, Klaus,. 2022. Geopolityka, przeł. Piotr L. Wilczyński Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Dräger, Klaus. 2022. „Towards armagedon?” Defend Democracy Press, 23 października.
Google Scholar

Data dostępu: 29 października 2022 r., http://www.defenddemocracy.press/towards-
Google Scholar

-armageddon/.
Google Scholar

Facundo, Alvaredo, Lucas Chancel, Thomas Piketty, Emmanuel Sae, i Gabriel Zucman. 2018. „World inequality report 2018”. World Inequality Lab, [brak daty], Data
Google Scholar

dostępu: 29 paźdzerinika 2022 r., https://wir2018.wid.world/files/download/wir2018-
Google Scholar

-summary-english.pdf.
Google Scholar

Foster, John Bellamy. 2018. „Nowy imperializm zglobalizowanego kapitału monopolistyczno-finansowego”. [w:] Realny kapitalizm: wokół teorii kapitału monopolistycznego, redakcja Grzegorz Konat i Przemysław Wielgosz. Warszawa: Instytut Wydawniczy
Google Scholar

Książka i Prasa.
Google Scholar

Gordon, Robert J. 2017. The rise and fall of American growth: The U.S. standard of living
Google Scholar

since the Civil War. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Google Scholar

Hickel, Jason. 2022. Mniej znaczy lepiej: o tym, jak odejście od wzrostu gospodarczego
Google Scholar

ocali świat, przeł. Jerzy Paweł Listwan. Kraków: Karakter.
Google Scholar

Hobsbawm, Eric J., 2014. Wiek kapitału, przeł. Marcin Starnawski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Husson, Michel,2019. Jak zerwać z kapitalizmem: studia o kryzysie światowym i strategii lewicy, przeł. Zbigniew Marcin Kowalewski. Warszawa: Instytut Wydawniczy
Google Scholar

Książka i Prasa.
Google Scholar

Ingham, Geoffrey K. 2011. Kapitalizm, przeł. Sławomir Królak i Katarzyna Sosnowska.
Google Scholar

Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Google Scholar

Keynes, John Maynard. 1949. The general theory of employment, interest, and money.
Google Scholar

London: Macmillan and Co.
Google Scholar

Klare, Michael T. 2008. Rising powers, shrinking planet: Te new geopolitics of energy.
Google Scholar

New York: Metropolitan Books.
Google Scholar

Klementewicz, Tadeusz. 2020. „Narracje politologa: rodzaje, struktura, wiarygodność.
Google Scholar

Między interpretacjonizmem a umiarkowanym realizmem”. Społeczeństwo i Polityka
Google Scholar

(4): 7–27.
Google Scholar

Klementewicz, Tadeusz. 2022. „Niewinni czarodzieje”. Dziennik Trybuna, luty. Data
Google Scholar

dostępu: 05 marca 2023 r., https://trybuna.info/polska/niewinni-czarodzieje/.
Google Scholar

Landes, David S., 2020. Bogactwo i nędza narodów: dlaczego jedni są tak bogaci, a inni
Google Scholar

tak ubodzy, przeł. Hanna Jankowska. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
Google Scholar

Lapavitsas, Costas. 2018. The left case against the EU. Medford: Polity Press.
Google Scholar

Laska, Artur. 2020. „O niezbędności politologicznej interpretacji – subiektywność i narracyjność jako determinanty warsztatu politologa”. Teoria Polityki 4: 167–82.
Google Scholar

Leszczyński, Adam i Zygmunt Bauman. 2013. Skok w nowoczesność: polityka wzrostu
Google Scholar

w krajach peryferyjnych 1943–1980. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN –
Google Scholar

Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Marshall, Tim. 2022. Więźniowie geografii czyli wszystko, co chciałbyś wiedzieć o globalnej polityce, przeł. Filip Filipowski. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Google Scholar

Mazoyer, Marcel, Laurence Roudart i James H. Membrez. 2006. A History of world agriculture: From the neolithic age to the current crisis. London: Earthscan.
Google Scholar

Mazzucato, Mariana, 2021. Przedsiębiorcze państwo: obalić mit o relacji sektora publicznego i prywatnego, przeł. Joanna Bednarek i Mateusz Morawiecki. Poznań: Wydawnictwo Ekonomiczne Heterodox.
Google Scholar

Mearsheimer, John J., 2019. Tragizm polityki mocarstw, przeł. Piotr Nowakowski i Jan
Google Scholar

Sadkiewicz.Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Google Scholar

Mundy, Simon, 2022. Wyścig po jutro: przetrwanie, innowacja i zysk na froncie kryzysu
Google Scholar

klimatycznego, przeł. Joanna Bednarek. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka
Google Scholar

i Prasa.
Google Scholar

Oręziak, Leokadia. 2021. Prywatyzacja emerytur. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Palley, Thomas. 2022. „Theorizing dollar hegemony, part1: the political economic foundations of exorbitant privilege”. Post-Keynesian Economics Society Working Paper
Google Scholar

: 1–64.
Google Scholar

Pitron, Guillaume i Hubert Védrine. 2019. Wojna o metale rzadkie: ukryte oblicze transformacji energetycznej i cyfrowej, przeł. Andrzej Bilik. Warszawa: Wydawnictwo Kogut.
Google Scholar

Popkiewicz, Marcin. 2022. Zrozumieć transformację energetyczną: od depresji do wizji
Google Scholar

albo jak wykopywać się z dziury, w której jesteśmy. Katowice: Post Factum.
Google Scholar

Rist, Gilbert. 2015. Urojenia ekonomii, przeł. Światosław Florian Nowicki. Warszawa:
Google Scholar

Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Google Scholar

Robinson, Joan. 1958. Akumulacja kapitału, przeł. Kazimierz Studentowicz. Warszawa:
Google Scholar

Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Sachs, Jefrey David. 2020. „The World in 2050: The great transformation to sustainable
Google Scholar

development”. Sapienza Università di Roma, [brak daty]. Data dostępu” 05 marca
Google Scholar

r., https://web.uniroma1.it/dip_ecodir/sites/default/files/sachs_federico_caffe_lecture_december_16-17.pdf.
Google Scholar

Schumpeter, Joseph. 1960. Teoria rozwoju gospodarczego, przeł. Joanna Grzybicka.
Google Scholar

Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Schumpeter, Joseph Alois, 2009. Kapitalizm, socjalizm, demokracja, przeł. Michał. Rusiński i Stanisław Mikosik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Singer, Peter. 2006. Jeden świat: etyka globalizacji, przeł. Cezary Cieślikowski. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Smil, Vaclav. 2016. Tworzenie bogatego świata: perspektywy w ekonomii, przemyśle, środowisku., przeł. Agnieszka Śmiechowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Smil, Vaclav, 2022. Energia i cywilizacja: tak tworzy się historia, przeł. Joanna Sugiero.
Google Scholar

Gliwice: Editio.
Google Scholar

Sopoćko, Andrzej. 2019. Zaskakujący kapitalizm: miraże ekonomii XXI wieku. Warszawa:
Google Scholar

Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Google Scholar

Streeck, Wolfgang. 2016. How will capitalism end? essays on a failing system. London:
Google Scholar

Verso.
Google Scholar

Szymański, Władysław. 2011. Niepewność i niestabilność gospodarcza: gwałtowny wzrost
Google Scholar

i co dalej? Warszawa: Difin.
Google Scholar

Magdoff Harry. 1969. The age of imperialism. New York: Monthly Review Press.
Google Scholar

Piketty, Thomas. 2020. Kapitał i ideologia, przeł. Beata Geppert. Warszawa: Krytyka
Google Scholar

Polityczna.
Google Scholar

Topolski, Jerzy. 1983. Teoria wiedzy historycznej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Toporowski, Jan. 2017. Kredyt i kryzys: od Marksa do Minsky’ego, przeł. Jerzy Paweł.
Google Scholar

Listwan, Grzegorz Konat, i Iwo Augustyński. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Google Scholar

Vitalii, Stefania, James B. Glattfelder i Stefano Battiston. 2011. „The network of global
Google Scholar

corporate control”. PLOS ONE 6(10): 1–6. DOI: 10.1371/journal.pone.0025995.
Google Scholar

Weis, Anthony John. 2013. The ecological hoofprint: The global burden of industrial
Google Scholar

livestock. London: Zed Books.
Google Scholar

Wolff, Edward Nathan. 2017. „Household wealth trends in the United States, 1962 to
Google Scholar

: Has middle class wealth recovered?”, NBER Working Paper 24085: 1–74.
Google Scholar

Ziegler, Jean. 2021. Drogi nadziei: walki zwycięskie, czasem przegrane, ale w których razem możemy zwyciężyć, przeł. Ewa Cylwik. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka
Google Scholar

i Prasa
Google Scholar