Jak nazwać awans klasowy w warunkach akademickich? Studium z potocznej socjologii etykietowania

Kamil Łuczaj

doi:10.25167/sk.5252

Published: 2023-06-15

No. 11 (2022)

How to name upward mobility through academia? A study in the lay sociology of labeling

Kamil Łuczaj

Studia Krytyczne/Critical Studies

Section: Temat numeru

https://doi.org/10.25167/sk.5252

Abstract

This paper discusses the labels used by upwardly mobile academics who chose academic
career paths. Building on labeling theory, the empirical material was analyzed in terms
of the labels with which the respondents defined their position in the social structure. Biographical interviews supplemented by repeated in-depth interviews identified five types
of class narratives: two referring to economic criteria, another two to cultural criteria,
and a complex narrative of a “cleft habitus,” characteristic of those with hybrid identities.
The analysis is a voice in the debate on class (de-)identifications and research on the lay
perception of social structure.

Keywords:

upward mobility, class identification, higher education, popular class, labeling

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Łuczaj, K. (2023). How to name upward mobility through academia? A study in the lay sociology of labeling. Studia Krytyczne/Critical Studies, (11), 41–64. https://doi.org/10.25167/sk.5252

Cited by / Share

References

Andrejuk, Katarzyna. 2016. „Awans społeczny kobiet w czasach PRL. Dynamika struktury i sprawczości”. Przegląd Socjologiczny 65: 157–179.
Google Scholar

Balockaite, Rasa. 2009. „Can you hear us? The lower class in Lithuanian media and
Google Scholar

politics”. Problems of Post-Communism 56: 12–22.
Google Scholar

Bennett, Tony, Mike Savage, Elizabeth Silva, Alan Warde, Modesto Gayo-Cal i David
Google Scholar

Wright,. 2009. Culture, class, distinction. Abingdon: Routledge.
Google Scholar

Bernburg, J. 2009. „Labeling theory”. W Handbook on crime and deviance, redakcja
Google Scholar

Marvin Krohn, Alan Lizotte i Gina Penly Hall, 187-207. New York: Springer.
Google Scholar

Bokszański, Zbigniew. 1976. Młodzi robotnicy a awans kulturalny. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Bottero, Wendy. 2004. „Class identities and the identity of class”. Sociology 38: 985–1003.
Google Scholar

Bourdieu, Pierre. 1986/2017. The biographical illusion. W Biography in theory: key texts
Google Scholar

with commentaries, redakcja Wilhelm Hemecker i Edward Saunders. Berlin–Boston:
Google Scholar

De Gruyter, 210-216.
Google Scholar

Bourdieu, Pierre. 1990. In other words: Essays towards a reflexive sociology. Stanford:
Google Scholar

Stanford University Press.
Google Scholar

Case, Kim. 2017. „Insider without: Journey across the working-class academic arc”.
Google Scholar

Journal of Working-Class Studies 2: 16-35.
Google Scholar

CBOS. 2020. Klasa niższa, średnia i wyższa. Charakterystyka w oparciu o autoidentyfikacje Polaków. Komunikat nr 61. Warszawa: CBOS.
Google Scholar

Chałasiński, Józef. 1931. Drogi awansu społecznego robotnika. Poznań: Skład Główny
Google Scholar

w Księgarni św. Wojciecha.
Google Scholar

Chambliss, William. 1973. „The saints and roughnecks”. Society 11: 24–31. DOI: 10.1007/
Google Scholar

BF03181016
Google Scholar

Chomczyński, Piotr. 2011. „Teoria etykietowania (Labeling theory)”. [w:] Słownik socjologii jakościowej, redakcja Krzysztof Konecki i Piotr Chomczyński, 288–291. Warszawa:
Google Scholar

Difin.
Google Scholar

Dyoniziak, Ryszard. 1968. „Awans społeczny a poczucie sukcesu lub zawodu życiowego”.
Google Scholar

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 30: 253–270.
Google Scholar

Friedman, Sam. 2016. „Habitus clivé and the emotional imprint of social mobility”. The
Google Scholar

Sociological Review 64: 129-147.
Google Scholar

Friedman, Sam, Dave O’Brien and Ian McDonald. 2021. „Deflecting privilege: Class
Google Scholar

identity and the intergenerational self”. Sociology 55: 716–733.
Google Scholar

Gross, F. (1938/1986). Proletariat i kultura. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Google Scholar

Hałas, Elżbieta. 1991. Znaczenia i wartości społeczne. O socjologii Floriana Znanieckiego.
Google Scholar

Lublin: KUL.
Google Scholar

Jensen, Barbara. 2012. Reading classes: on culture and classism in America. Ithaca:
Google Scholar

ILR Press.
Google Scholar

Jensen, Barbara. 2014. „Dreams and nightmares: survivor guilt in working class crossovers”. Rhizomes 17. Data dostępu: 25 stycznia 2022 r., http://rhizomes.net/issue27/
Google Scholar

jensen.html.
Google Scholar

Jones, Jeffrey. 2022. „Middle class identification steady in U.S. Gallup”. Gallup, 19 maja.
Google Scholar

Data dostępu: 27 kwietnia 2023 r., https://news.gallup.com/poll/392708/middle-class-
Google Scholar

-identification-steady.aspx.
Google Scholar

Jones, Lisa. 2019. „The ‘c-word’: novice teachers, class identities and class strategising”,
Google Scholar

Pedagogy, Culture & Society 27: 595–611, DOI: 10.1080/14681366.2019.1566161.
Google Scholar

Jones, Owen. 2011. Chavs: The demonization of the working class. London: Verso.
Google Scholar

Kula, Marcin. 2014. „Buława w plecaku? Uwagi o awansie społecznym w dziejach”.
Google Scholar

Kultura i Społeczeństwo 4: 13-26.
Google Scholar

Kulas, Piotr. 2017. Inteligenckość zaprzeczona. Etos i tożsamość młodych inteligenckich
Google Scholar

elit. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Kwiek, Marek. 2015. Uniwersytet w dobie przemian. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
Google Scholar

PWN.
Google Scholar

Leder, Andrzej. 2014. Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej. Warszawa:
Google Scholar

Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Łuczaj, Kamil. 2023a. „Social class as a blessing in disguise? Beyond the deficit model
Google Scholar

in working-class and higher education studies”. Equality, Diversity and Inclusion 42:
Google Scholar

–209. DOI: 10.1108/EDI-02-2022-0040
Google Scholar

Łuczaj, Kamil. 2023b. „Upwardly mobile biographies. An analysis of turning points in
Google Scholar

the careers of working-class faculty”. Advances in Life Course Research 56: 1–11.
Google Scholar

Magala, Sławomir. 2012. Walka klas w bezklasowej Polsce. Gdańsk: Europejskie Centrum
Google Scholar

Solidarności.
Google Scholar

McLaren, Peter. 2015. Życie w szkołach: wprowadzenie do pedagogiki krytycznej, przeł.
Google Scholar

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Jan Dzierzgowski i Marcin Starnawski. Wrocław:
Google Scholar

Dolnośląska Szkoła Wyższa.
Google Scholar

Mesny, Anne. 2009. „What do »we« know that »they« don’t? Sociologists’ versus nonsociologists’ knowledge”. Canadian Journal of Sociology 34: 671–695.
Google Scholar

Musílek, Karel i Tomáš Katrňák. 2015. „The notion of social class in Czech political
Google Scholar

discourse”. Czech Sociological Review 51: 387-416.
Google Scholar

Nakajima, Seio. 2015. „The paradox of class labeling in the Mao era: biopower, racism,
Google Scholar

and the question of violence”. Journal of Contemporary East Asia Studies 4: 3–20.
Google Scholar

Lachowska, Dorota. 1988. „Everyday life and understanding in the theory of Alfred
Google Scholar

Schütz”. Polish Sociological Bulletin 84: 53–64.
Google Scholar

Lee, Elizabeth. 2017. „»Where people like me don’t belong«: faculty members from low-
Google Scholar

-socioeconomic-status backgrounds”. Sociology of Education 90: 197–212.
Google Scholar

Lubrano, Alfred. 2005. Limbo: Blue-collar roots, white-collar dreams. Hoboken: Wiley.
Google Scholar

Ost, David. 2009. „The invisibility and centrality of class after communism”. International Journal of Politics, Culture and Society 22: 497–515.
Google Scholar

Pluciński, Przemysław. 2010. „Dyskurs klasowy polskiej socjologii potransformacyjnej:
Google Scholar

niedyskretny urok klasy średniej”. W: Podziały klasowe i nierówności społeczne. Refleksje socjologiczne po dwóch dekadach realnego kapitalizmu w Polsce, redakcja Piotr
Google Scholar

Żuk, 101–116. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Polski Ład 2.0: Likwidacja ulgi dla klasy średniej, 2022. „Dziennik. Gazeta Prawna”,
Google Scholar

lipca, Data dostępu: 02 maja 2022 r., https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/
Google Scholar

,polski-lad-20-likwidacja-ulgi-dla-klasy-sredniej.html.
Google Scholar

Savage, Mike. 2000. Class analysis and social transformation. Oxford: Oxford University
Google Scholar

Press.
Google Scholar

Schütz, Alfred. 1985. „Światły obywatel. Esej o społecznym zróżnicowaniu wiedzy”. Literatura na świecie” 2: 269–284.
Google Scholar

Sowa, Jan. 2011. Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zagania z nowoczesną formą. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Szczepański, Jan. 1970. Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Thomas, William. 1928. The child in America, New York: Knopf.
Google Scholar

Warnock, Deborah. 2014. „On the other side of what tracks? The missing discussion of
Google Scholar

social class in the academy”. Rhizomes 27. Data dostępu: 25 stycznia 2022 r., http://
Google Scholar

www.rhizomes.net/issue27/warnock.html.
Google Scholar

Warnock, Deborah i Allison Hurst,. 2016. „The poor kids’ table”. Journal of Diversity in
Google Scholar

Higher Education 9: 261–276.
Google Scholar

Waterfield, Bea, Brenda Beagan i Tameera Mohamed. 2019. „»You always remain
Google Scholar

slightly an outsider«: workplace experiences of academics from working-class or impoverished backgrounds”. Canadian Review of Sociology/Revue canadienne de sociologie 56: 368–388.
Google Scholar

Wengraf, Tom. 2001. Qualitative research interviewing: biographic narrative and semi-
Google Scholar

-structured methods. London: Sage.
Google Scholar

Wengraf, Tom i Prue Chamberlayne. 2006. “Interviewing for life-histories, lived situations and personal experience: The Biographic-Narrative Interpretive Method
Google Scholar

(BNIM) Shortest short guide to BNIM interviewing and interpretation (version 6.8).”
Google Scholar

Data dostępu: 05 marca 2021 r., https://www.scribd.com/document/79633475/BNIM-
Google Scholar

-ShortestGuide.
Google Scholar

Widera, Wojciech. 2010. „Smutek transformacji. Potoczna percepcja struktury społecznej”. [w:] Kulturowe aspekty struktury społecznej. Fundamenty, konstrukcje, fasady,
Google Scholar

redakcja Piotr Gliński, Ireneusz Sadowski i Alicja Zawistowska, 291–299. Warszawa:
Google Scholar

Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Wydział Historyczno-Socjologiczny
Google Scholar

Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Victor, Jeffrey. 2004. „Sluts and Wiggers: a study of the effects of derogatory labeling”.
Google Scholar

Deviant Behavior 25: 67–85.
Google Scholar