Biograficzny problem czy normalizacja? Narracje o międzypokoleniowym awansie klasowym

Justyna  Kajta

doi:10.25167/sk.5608

Published: 2024-06-23

No. 12 (2023)

Biographical problem or normalization? Narratives on intergenerational upward mobility

Justyna Kajta

Studia Krytyczne/Critical Studies

Section: Varia

https://doi.org/10.25167/sk.5608

Abstract

Aligned with the cultural turn in social class analysis, this article explores the biographi- cal experiences associated with intergenerational upward mobility. Based on the analysis of 30 biographical-narrative interviews with individuals who transitioned from working- class backgrounds to positions as academics, artists, or business managers, the study aims to address how those who underwent objective class mobility subjectively perceive the process. The article presents and discusses two distinct types of narratives on mobility: problematizing narratives (wherein mobility becomes the central focus of in-depth biographical exploration), and normalizing narratives (where mobility does not constitute a prominent thread in the narrative). The presentation of selected biographical cases fa- cilitates the identification of elements that can influence the extent to which class mobility is manifested in the narratives.

Keywords:

upward mobility, biographical identity, biographical work, social classes

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Kajta, J. . (2024). Biographical problem or normalization? Narratives on intergenerational upward mobility. Studia Krytyczne/Critical Studies, (12), 75–99. https://doi.org/10.25167/sk.5608

Cited by / Share

References

Bottero, Wendy. 2004. “Class identities and the identity of class”. Sociology 38(5): 985- 1003, https://doi.org/10.1177/003803850404718.
Google Scholar

Bourdieu, Pierre. 1986. “The Forms of Capital”. W Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, redakcja John Richardson. Greenwood: Bloomsbury, 241-258.
Google Scholar

Bukodi, Erzsébet i John H. Goldthorpe. 2022. “Intergenerational class mobility In indu- strial and post-industrial societies: Towards a general theory”. Rationality and Society 34(3): 271 –301, https://doi.org/10.1177/10434631221093.
Google Scholar

CBOS 2020. Postrzeganie własnego miejsca w strukturze społecznej. Komunikat nr 16/2020, https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_016_20.PDF
Google Scholar

Charmaz, Kathy. 2009. Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakoś- ciowej, przeł. Barbara Komorowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Crew, Teresa. 2022. „Classed markers of a working-class academic identity”. Journal of Class & Culture 1(2): 129-144, https://doi.org/10.1386/jclc_00011_1.
Google Scholar

Dębska, Katarzyna. 2020. „Doświadczenie awansu klasowego jako kontekst kształtowa- nia się relacji między braćmi i siostrami”. Studia BAS. Biuro Analiz Sejmowych 2(62): 111-128, https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2020.16.
Google Scholar

Drabowicz, Tomasz. 2020. „Ruchliwość społeczna jako przedmiot badań socjologicznych – podstawowe pojęcia i koncepcje, cele i znaczenie badań”. Studia BAS. Biuro Analiz Sejmowych 2(62): 9-22, https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2020.10.
Google Scholar

Domański, Henryk. 2004. O ruchliwości społecznej w Polsce. Warszawa: IFiS PAN. Erikson, Robert i John H. Goldthorpe. 1993. The Constant Flux. A Study of Class Mobi-
Google Scholar

lity in Industrial Societies. Oxford: Clarendon Press.
Google Scholar

Friedman, Sam. 2016. “Habitus clivè and the emotional imprint of social mobility”. The
Google Scholar

Sociological Review 64: 129–147, https://doi.org/10.1111/1467-954X.12280. Friedman, Sam, Dave O’Brien i Ian McDonald. 2021. “Deflecting Privilege: Class Iden- tity and the Intergenerational Self”. Sociology 55(4), 716-733, https://doi.org/10.1177/
Google Scholar

Frydryszak-Kuciel, Joanna. 2023. Chłopki. Opowieść o naszych babkach. Warszawa:
Google Scholar

Marginesy.
Google Scholar

Gdula, Maciej i Przemysław Sadura. Redakcja. 2012. Style życia i porządek klasowy
Google Scholar

w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Google Scholar

Glaser, Barney i Anselm L. Strauss. 1967. The Discovery of Grounded Theory. Strategies
Google Scholar

for Qualitative Research. Aldine Publishing Company.
Google Scholar

Gugushvili, Alexi. 2016. “Intergenerational objective and subjective mobility and attitu- des towards income differences: evidence from transition societies”. Journal of Inter- national and Comparative Social Policy 32(3): 199-219, doi:10.1080/21699763.2016. 1206482.
Google Scholar

Gugushvili, Alexi i Olga Zelinska. 2022. “What are the Trends and Explanations of Per- ceived Social Mobility in Poland?” Applied Research in Quality of Life 18: 811–832, https://doi.org/10.1007/s11482-022-10105-4.
Google Scholar

Hanley, Lynsey. 2017. Respectable. Crossing the Class Divide. Penguine Books. Janicka, Krystyna. 2020. „Samoocena ruchliwości międzypokoleniowej w kontekście przemian struktury społecznej”. Studia BAS. Biuro Analiz Sejmowych 2(62): 129-142,
Google Scholar

https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2020.17.
Google Scholar

Leszczyński, Adam. 2020. Ludowa historia Polski. Warszawa: W.A.B.
Google Scholar

Loveday, Vik. 2014. “‘Flat-capping it’: Memory, nostalgia and value in retroactive male
Google Scholar

working-class identification”. European Journal of Cultural Studies 17(6): 721-735,
Google Scholar

https://doi.org/10.1177/1367549414544117.
Google Scholar

Łuczaj, Kamil. 2022. „Jak nazwać awans klasowy w warunkach akademickich? Studium
Google Scholar

z potocznej socjologii etykietowania”. Studia Krytyczne 11: 41–64.
Google Scholar

Łuczaj, Kamil. 2023. The Biographical Experience of Entering the Academic Profession Popular-Class Lecturers at the Post-Socialist University. Łódź: Wydawnictwo Uni-
Google Scholar

wersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Mallman, Mark. 2018. “Disruption in the working-class family: the early origins of social
Google Scholar

mobility and habitus clivé”. W Social mobility for the 21st century: Everyone a win-
Google Scholar

ner?, redakcja Steph Lawler i Geoff Payne. London: Routledge, 25-36.
Google Scholar

Mrozowicki, Adam. 2011. Coping with Social Change. Life Strategies of Workers in
Google Scholar

Poland’s New Capitalism. Leuven: Leuven University Press.
Google Scholar

Mrozowicki, Adam. 2023. „Innowacja, kontrola, opór, normalizacja: pracownicze sposoby
Google Scholar

radzenia sobie z pandemicznym kryzysem w miejscu pracy”. Przegląd Socjologiczny
Google Scholar

(3): 9–38, https://doi.org/10.26485/PS/2023/72.3/1.
Google Scholar

Rek-Woźniak, Magdalena. 2020. „Badania nad ruchliwością międzypokoleniową: podej-
Google Scholar

ścia, konteksty, kontrowersje”. Studia BAS. Biuro Analiz Sejmowych 2(62): 39-55,
Google Scholar

https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2020.12.
Google Scholar

Pobłocki, Kacper. 2022. Chamstwo. Wołowiec: Czarne.
Google Scholar

Rauszer, Michał. 2020. Bękarty pańszczyzny. Historia buntów chłopskich. Warszawa:
Google Scholar

Wydawnictwo RM.
Google Scholar

Savage, Mike. 2000. Class Analysis and Social Transformation. Oxford: Oxford Univer-
Google Scholar

sity Press.
Google Scholar

Savage, Mike, Niall Cunningham, Fiona Devine, Sam Friedman, Daniel Laurison, Lisa
Google Scholar

McKenzie, Andrew Miles, Helene Snee i Paul Wakeling. 2015. Social Class in the 21st
Google Scholar

Century. Milton Keynes: Penguin.
Google Scholar

Sorokin, Pitririm A. 2009. Ruchliwość społeczna, przeł. Jerzyna Słomczyńska. Warszawa:
Google Scholar

Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar

Schütze, Fritz. 2012. „Analiza biograficzna ugruntowana empirycznie w autobiograficz-
Google Scholar

nym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficzne wywiady narracyjne”. W Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, redakcja Kaja Kaźmierska. Kraków: Nomos, 141-278.
Google Scholar

Strauss, Anselm L. 2012. „Praca biograficzna i jej powiązania (intersections)”. W Meto- da biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, redakcja Kaja Kaźmierska. Kraków: Nomos, 517-527.
Google Scholar

Szcześniak, Magda. 2023. Poruszeni. Awans i emocje w socjalistycznej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Treichel, Barbel. 2012. „Tożsamości biograficzne i zbiorowe w wywiadach narracyjnych. Przyczynek lingwistyczny”. W Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, redakcja Kaja Kaźmierska. Kraków: Nomos, 571-594.
Google Scholar

Waniek, Katarzyna. 2020. Ucieczka jako przyczyna mobilności Europejczyków. Socjolin- gwistyczna ugruntowana analiza procesów społecznych w relacjach autobiograficz- nych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Wasiewicz, Jan. 2021. Pamięć-chłopi-bunt. Transdycyplinarne badania nad chłopskim dziedzictwem. Historia pamięci pierwszego powstania ludowego na ziemiach polskich. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Google Scholar

Zysiak, Agata. 2016. Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście. Kraków: Nomos.
Google Scholar