Przestrzenne zróżnicowanie zmian zaludnienia w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym w okresie 1988–2011
Sławomir Kurek
https://orcid.org/0000-0002-7251-8410
Jadwiga Gałka
https://orcid.org/0000-0002-6728-8497
Abstrakt
Od początku lat 90. XX w. strefy podmiejskie dużych miast w Polsce (bez względu, jaki zasięg ich przyjmiemy) charakteryzują się swoistymi przemianami demograficznymi, odróżniającymi je od miast i obszarów wiejskich w granicach administracyjnych. Zmniejszenie natężenia migracji ze wsi do miast i zmiana ich kierunku na miasto wieś, a w szczególności miasto–strefa podmiejska spowodowały znaczące zmiany struktury wieku, a także ruchu naturalnego i, co za tym idzie, dynamiki zaludnienia gmin otaczających duże ośrodki miejskie. Celem badań jest określenie zmian w koncentracji przestrzennej ludności na obszarze Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego. Przeanalizowano także zmiany w relacjach pomiędzy głównymi składowymi przyrostu rzeczywistego ludności (przyrostem naturalnym i saldem migracji), aby określić poziom rozwoju procesów suburbanizacji demograficznej w poszczególnych strefach KOM. Analizę przeprowadzono w ujęciu gminnym w czterech przekrojach czasowych: 1988, 1995, 2002 oraz 2011 r. Badania zostały sfinansowane ze Środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2012/05/B/HS4/04200 w ramach projektu pt. „Przekształcenia wybranych struktur społeczno-demograficznych Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego”.
Słowa kluczowe:
obszar metropolitalny, suburbanizacja, Kraków, typologia Webba, dynamika zaludnieniaBibliografia
Berg L. van der, Drewett R., Klaasen L.H., Rossi A., Vijverberg C.H.T., 1982, Urban Europe: a study of growth and decline, Pergamon Press, Oxford.
Google Scholar
Borén T., Gentile M., 2007, Metropolitan processes in postcommunist states: an introduction, [w:] „Geografiska Annaler. Series B: Human Geography” 89.
Google Scholar
Diagnoza problemów rozwoju obszarów metropolitalnych i rekomendacja delimitacji obszarów metropolitalnych w Polsce, 2008, red. G. Gorzelak, B. Jałowiecki, M. Smetkowski, MSWiA, Warszawa.
Google Scholar
Długosz Z., 2001, Próba dynamicznej typologii ruchu ludności w świetle klasyfikacji Webba na przykładzie województwa malopolskiego, [w:] Człowiek i przestrzeń, red. B. Kortus, IGiGP UJ, Kraków, s. 61–70.
Google Scholar
Klaassen L.H., Molle W.T., Paelinck J.H.P., 1981, Dynamics of urban development, Netherlands Econ. Instit., Rotterdam.
Google Scholar
Gałka J., Warych-Juras A., 2008, Potencjalna konkurencyjność miast z perspektywy migracji ludności (na przykładzie województwa małopolskiego), [w:] Mechanizmy i uwarunkowania budowania konkurencyjności miast, red. J. Słodczyk, E. Szafranek, Wydawnictwo UO, Opole, s. 41–51.
Google Scholar
Gałka J., Warych-Juras A., 2011, Regionalne uwarunkowania suburbanizacji w Polsce, [w:] Procesy suburbanizacji w wybranych miastach Polski, red. J. Słodczyk, Wydawnictwo UO, Opole, s. 147–158.
Google Scholar
Grzeszczak J., 1996, Tendencje kontrurbanizacyjne w krajach Europy Zachodniej, Continuo, Wrocław. Prace Geograficzne IGiPZ PAN 167.
Google Scholar
Holzer J., 2003, Demografia, PWE, Warszawa.
Google Scholar
Kährik A., Tammaru T., 2006, Suburbanization and socio-spatial segregation in the Tallinn metropolitan area. Materiały konferencyjne prezentowane podczas konferencji ENHR „Housing in an expanding Europe: theory, policy, participation and implementation” Ljubljana, Słowenia 2–5 lipca.
Google Scholar
Kovács Z., 2009, Social and economic transformation of historical neighbourhoods in Budapest, „Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie” 4.
Google Scholar
Leetmaa K., Tammaru T., 2007, Suburbanization in countries in transition: destinations of suburbanizes in the Tallinn Metropolitan Area, „Geografiska Annaler B” 2.
Google Scholar
Markowski T., Marszał T., 2006, Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja, KPZK PAN, Warszawa.
Google Scholar
Nagy E., 2005, Urban development in Post-transition Hungary: Emerging social conflicts as constraints for a locality, „Geographia Polonica” 1.
Google Scholar
Ouredníćek M., 2007, Differencial suburban development in the Prague Urban Region, „Geografiska Annaler B” 2.
Google Scholar
Parysek J., 2003, Metropolie: metropolitalne funkcje i struktury przestrzenne, [w:] Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni, red. I. Jażdżewska, UŁ, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź, s. 19–40.
Google Scholar
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego, 2003.
Google Scholar
Słodczyk J., 2001, Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia, Wydawnictwo UO, Opole.
Google Scholar
Sýkora L., 1999, Changes in the internal spatial structure of post-communist Prague, „GeoJournal” 49.
Google Scholar
Tammaru T., 2001, Suburban growth and suburbanisation under central planning: the case of soviet Estonia, „Urban Studies” 8.
Google Scholar
Tammaru T., 2005, Suburbanisation, employment change, and commuting in the Tallinn metropolitan area, „Environment and Planning A” 37.
Google Scholar
Warych-Juras A., Gałka J., 2011, Starzenie się ludności w polskich obszarach metropolitalnych, [w:] Człowiek w przestrzeni zurbanizowanej, red. M. Soja, A. Zborowski, IGiGP UJ, Kraków, s. 99–110.
Google Scholar
Więcław-Michniewska J., 2011, Suburbanizacja w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym, [w:] Regiony miejskie w Polsce. Dwadzieścia lat transformacji, red. J. Jakóbczyk-Gryszkiewicz, Wydawnictwo UŁ, Łódź, s. 73–88.
Google Scholar
Zborowski A., 2005, Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa), IGIGP UJ, Kraków.
Google Scholar
Zborowski A., Chaberko T., Grad N., Kretowicz P., 2010, Delimitacja Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, [w:] Małopolskie miasta – funkcje, potencjał i trendy rozwojowe, red. B. Domański, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków, s. 517–543.
Google Scholar
Zborowski A., Chaberko T., Kretowicz P., 2011, Procesy suburbanizacji rezydencjonalnej w regionie miejskim Krakowa: przemiany społeczno-przestrzenne, [w:] Regiony miejskie w Polsce. Dwadzieścia lat transformacji, red. J. Jakóbczyk-Gryszkiewicz, Wydawnictwo UŁ, Łódź, s. 49–72.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Studia Miejskie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Inne teksty tego samego autora
- Jadwiga Gałka, ROLA POAKCESYJNYCH MIGRACJI ZAGRANICZNYCH W ZMIANACH PRZESTRZENNYCH UKŁADÓW ZALUDNIENIA W POLSCE W LATACH 2004–2012 , Studia Miejskie: Tom 29 (2018)
- Mirosław Wójtowicz, Sławomir Kurek, Jadwiga Gałka, Proces starzenia się ludności miejskich obszarów funkcjonalnych (MOF) w Polsce w latach 1990–2016 , Studia Miejskie: Tom 33 (2019)
- Sławomir Kurek, Mirosław Wójtowicz, Jadwiga Gałka, Powiązania funkcjonalno-przestrzenne w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym w świetle dojazdów do pracy , Studia Miejskie: Tom 18 (2015)
- Jadwiga GAŁKA, Anna WARYCH-JURAS, REGIONALNE UWARUNKOWANIA SUBURBANIZACJI W POLSCE , Studia Miejskie: Tom 3 (2011)
- Sławomir KUREK, ZMIANY W STRUKTURZE WIEKU LUDNOŚCI W MIASTACH POLSKI NA TLE PROCESÓW SUBURBANIZACJI , Studia Miejskie: Tom 3 (2011)