Modele przestrzeni miejskiej złożonych układów osadniczych – na przykładzie konurbacji katowickiej

Anna Runge; Jerzy Runge

doi:10.25167/sm.1256

Published: 2019-06-24

Vol. 35 (2019)

Urban space models of complex settlement systems – a case study of the Katowice Conurbation

Anna Runge

, Jerzy Runge

Studia Miejskie

Section: Articles

https://doi.org/10.25167/sm.1256

Abstract

Processes occurring in the complex settlement system of the Katowice conurbation and in the inner-town space of its selected centres are the subject of the present study, whose aim is to show the effect of selected processes on shaping the relationship within the spatial structure of a town, between its functional, morphological and demographic and social dimensions in the context of maintaining a relative balance or the appearance of disharmony. Apart from that, an attempt has been made to develop a model approach to the space of a complex settlement system – which is relatively structurally balanced as well as structurally diverse. In the first part of the paper, an analysis of transformations of the inner-town space has been carried out. The transformations take place both in processes of historical changes and in those initiated by economic and political transformations, such as: liquidation and restructuring of industrial plants; appearance of new business activities and their preferred locations; differentiation of changes in the central areas of towns; appearance of divided and unwanted spaces; creation of centres which are leaders of transformations and occurrence of the phenomenon of suburbanization. At the same time, differences in the course of those processes have been pointed out. They emerge in the centripetal formation of the settlement system of the Katowice conurbation, bipolarity of the leading centres dominating over their neighbours, abandoning of the central areas of the towns and great significance of the internal suburbanization. In the second part of the paper, a model of shaping the inner-town space of complex system centres in conditions of multi-faceted changes caused by such processes, has been proposed. The model of the relative balance of the urban space is to maintain a relatively harmonized system of relations in the spatial structure of a town in functional, morphological, demographic and social terms. A model of the structurally balanced space of the entire conurbation system and a model of the structurally diverse space of the system have also been developed.

Keywords:

urban space, the Katowice conurbation, spatial structure of a town, central areas of towns, inner suburbanization

Most read articles by the same author(s)

Jerzy Runge, Problems of growth and development of complex settlement systems , Studia Miejskie: Vol. 20 (2015)
Jerzy RUNGE, SOCIO-ECONOMICAL AND SPATIAL ASPECTS OF SUB-URBANISATION IN THE SILESIAN PROVINCE , Studia Miejskie: Vol. 3 (2011)
Anna Runge, Functional-spatial transformations of towns in a traditional socio-economic region - Katowice as an example , Studia Miejskie: Vol. 32 (2018)
Jerzy Runge, Functional and satial transformations of towns in a traditional socio - economic region - a theoretical approach , Studia Miejskie: Vol. 32 (2018)
Anna Runge, Migration relations of medium-size towns in the Katowice conurbation in the period 1999–2011 , Studia Miejskie: Vol. 18 (2015)
Anna RUNGE, Sławomir SITEK, ECONOMICS FACTORS OF SUBURBANISATION PROCESS IN CASE OF MEDIUM SIZE CITIES , Studia Miejskie: Vol. 3 (2011)
Jerzy Runge, Anna Runge, Centrality and peripherity in labour market investigations , Studia Miejskie: Vol. 13 (2014)

Download files

pdf Runge (Język Polski)

Citation rules

Runge, A., & Runge, J. (2019). Urban space models of complex settlement systems – a case study of the Katowice Conurbation. Studia Miejskie, 35, 83–101. https://doi.org/10.25167/sm.1256

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Blotenvogel, Hans. 1983. Die Städte system in Nordrhein-Westfalen. In: Westfalen und angrenzende regionen,
Google Scholar

Hrsg. Karl-Friedrich Schreiber, Peter Weber, Festschrift zum 44. Deutschen Geographentag in Münster
Google Scholar

Padeborn: Verlag F. Schöningh: 71–104.
Google Scholar

Castells, Manuel. 1982. Kwestia miejska. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Chmielewska, Marta. 2016. Morfologiczne przekształcenia przestrzeni miejskiej Katowic. Prace Naukowe
Google Scholar

Uniwersytetu Śląskiego, 3544. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Długoborski, Wacław. 1967. Kształtowanie się Zagłębia Górnośląskiego (próba analizy ekonomiczno-
Google Scholar

-przestrzennej). Śląski Kwartalnik Historyczny, 1–2, 109–127.
Google Scholar

Dragan, Weronika. 2016. Przemiany funkcjonalno-przestrzenne Starego Miasta w Mysłowicach w latach
Google Scholar

–2013, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 3475. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Gwosdz, Krzysztof. 2014. Pomiędzy starą a nową ścieżką rozwojową. Mechanizmy ewolucji struktury gospodarczej i przestrzennej regionu tradycyjnego przemysłu na przykładzie konurbacji katowickiej po 1989
Google Scholar

roku. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.
Google Scholar

Kantor-Pietraga, Iwona. 2007. Zróżnicowanie przestrzenne struktur ludnościowych w miastach województwa katowickiego w latach 1978–1988. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 2461. Katowice: Wyd.
Google Scholar

Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Kantor-Pietraga, Iwona, Robert Krzysztofik i Jerzy Runge. 2011. Problem rynku jako przestrzeni publicznej
Google Scholar

w wybranych miastach konurbacji katowickiej. W: Przestrzeń publiczna miast, XXIV Konwersatorium
Google Scholar

Wiedzy o Mieście, red. Iwona Jażdżewska, 97–112. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
Google Scholar

Klasik, Andrzej. 2019. Nowa urbanizacja regionu miejskiego. W: Nowa urbanizacja na starym podłożu.
Google Scholar

red. Krzysztof Gasidło, Andrzej Klasik, Rafał Muster, 9–24. Katowice: Wyd. Uniwersytet Ekonomiczny.
Google Scholar

Kondratiew, Nikolai. 1925. Bolszyje cikły koniunktury – cikły koniunktury, t. 1. Moskwa: Wyd. Mysl.
Google Scholar

Krzysztofik, Robert. 2016. Kształtowanie się układu osadniczego Sosnowca. W: Sosnowiec. Obraz miasta
Google Scholar

i jego dzieje, t. 2, red. Antoni Kazimierz Barciak, Andrzej Tadeusz Jankowski, 148–162. Sosnowiec: Muzeum w Sosnowcu.
Google Scholar

Lester, Kurtz. 2003. Universities and local systems of innovation: a strategic approach, Workshop on High Tech
Google Scholar

Business: Clusters, Constrains and Economic Development, Robinson College, Cambridge, 28 May 2003.
Google Scholar

Liszewski, Stanisław i Wiesław Maik. 2000. Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. 19: Osadnictwo. Poznań:
Google Scholar

Wyd. Kurpisz.
Google Scholar

Maik, Wiesław. 1992. Podstawy geografii miast, Toruń: Wyd. UMK.
Google Scholar

Maik, Wiesław. 2012. Podstawy teoretyczno-metodologiczne studiów geograficzno-miejskich. Studium z metodologii geografii miast. Bydgoszcz: Wyd. Wyższej Szkoły Gospodarki.
Google Scholar

Matlovič, René, Vladimir Ira, Ludek Sýkora i Zdenek Szczyrba. 2001. Procesy transformacyjne struktury
Google Scholar

przestrzennej miast postkomunistycznych (na przykładzie Pragi, Bratysławy, Ołomuńca oraz Preszowa).
Google Scholar

W: Miasto postsocjalistyczne – organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, XIV Konwersatorium
Google Scholar

Wiedzy o Mieście, red. Iwona Jażdżewska, 9–22. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Nowak-Lenartowska, Alina. 1973. Osiedla przyzakładowe jako problem urbanistyczny regionu na przykładzie
Google Scholar

GOP. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Runge, Anna. 2014. Medium size towns within the structure of socio-economic links in Katowice conurbation. In: Small and Medium Towns’ Attractiveness at the Beginning of the 21st Century, eds. Agnieszka
Google Scholar

Kwiatek-Soltys, Hélène Mainet, Krzysztof Wiedermann, Jean-Charles Edouard, 115–132. Clermont-
Google Scholar

-Ferrand: Presses Universitaires Blaise Pascal, collection CERAMAC.
Google Scholar

Runge, Anna. 2018. Przeobrażenia funkcjonalno-przestrzenne miast tradycyjnego regionu społeczno-
Google Scholar

-ekonomicznego – przykład Katowic. Studia Miejskie, 32, 35–46.
Google Scholar

Runge, Anna i Jerzy Runge. 2015. Modele przestrzeni społecznej złożonych układów osadniczych (wybrane
Google Scholar

aspekty teoretyczno-empiryczne). W: Miasto w badaniach geografów, red. Maria Soja, Andrzej Zborowski,
Google Scholar

–226. Kraków: Wyd. Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Runge, Jerzy. 1996. Struktura rynku pracy regionu tradycyjnego i jego otoczenia na przykładzie województwa
Google Scholar

katowickiego. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 1592. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Runge, Jerzy. 2015. Problemy wzrostu i rozwoju złożonych układów osadniczych. Studia Miejskie, 20, 9–21.
Google Scholar

Runge, Jerzy. 2018. Przeobrażenia funkcjonalno-przestrzenne miast tradycyjnego regionu społeczno-
Google Scholar

-ekonomicznego – wymiar teoretyczny. Studia Miejskie, 32, 21–33.
Google Scholar

Runge, Jerzy, Robert Krzysztofik i Tomasz Spórna. 2011. Cechy specyficzne umiastowienia województwa
Google Scholar

śląskiego na przełomie XX i XXI wieku. W: Koncepcje i procesy badawcze geografii, red. Kazimierz Marciniak, Krzysztof Sikora, Dariusz Sokołowski, 251–264. Bydgoszcz: Wyd. Wyższej Szkoły Gospodarki.
Google Scholar

Sitek, Sławomir i in. 2013. Społeczno-gospodarcze oraz przestrzenne kierunki zmian regionalnego oraz lokalnych rynków pracy województwa śląskiego. Sosnowiec: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Spórna, Tomasz. 2012. Modele przemian urbanizacyjnych w województwie śląskim. Prace Wydziału Nauk
Google Scholar

o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, 72. Sosnowiec: Wydział Nauk o Ziemi. Uniwersytet Śląski.
Google Scholar

Spórna, Tomasz. 2018. The suburbanisation process in a depopulation context in the Katowice conurbation,
Google Scholar

Poland. Environmental & Socio-economic Studies, 6(1), 57–72.
Google Scholar

Spórna, Tomasz i Weronika Dragan. 2013. Zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym centralnej części
Google Scholar

Sosnowca w latach 1993–2012. Acta Geographica Silesiana, 13, 71–86.
Google Scholar

Tkocz, Maria. 2001. Restrukturyzacja przemysłu regionu tradycyjnego, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 1998. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Werwicki, Andrzej. 1973. Struktura przestrzenna średnich miast ośrodków wojewódzkich w Polsce. Prace
Google Scholar

Geograficzne, 101, Instytut Geografii PAN. Wrocław: Ossolineum.
Google Scholar