Urban space models of complex settlement systems – a case study of the Katowice Conurbation
Anna Runge
Uniwersytet Śląskihttps://orcid.org/0000-0003-1271-5559
Jerzy Runge
Uniwersytet Śląskihttps://orcid.org/0000-0003-2766-4926
Abstract
Processes occurring in the complex settlement system of the Katowice conurbation and in the inner-town space of its selected centres are the subject of the present study, whose aim is to show the effect of selected processes on shaping the relationship within the spatial structure of a town, between its functional, morphological and demographic and social dimensions in the context of maintaining a relative balance or the appearance of disharmony. Apart from that, an attempt has been made to develop a model approach to the space of a complex settlement system – which is relatively structurally balanced as well as structurally diverse. In the first part of the paper, an analysis of transformations of the inner-town space has been carried out. The transformations take place both in processes of historical changes and in those initiated by economic and political transformations, such as: liquidation and restructuring of industrial plants; appearance of new business activities and their preferred locations; differentiation of changes in the central areas of towns; appearance of divided and unwanted spaces; creation of centres which are leaders of transformations and occurrence of the phenomenon of suburbanization. At the same time, differences in the course of those processes have been pointed out. They emerge in the centripetal formation of the settlement system of the Katowice conurbation, bipolarity of the leading centres dominating over their neighbours, abandoning of the central areas of the towns and great significance of the internal suburbanization. In the second part of the paper, a model of shaping the inner-town space of complex system centres in conditions of multi-faceted changes caused by such processes, has been proposed. The model of the relative balance of the urban space is to maintain a relatively harmonized system of relations in the spatial structure of a town in functional, morphological, demographic and social terms. A model of the structurally balanced space of the entire conurbation system and a model of the structurally diverse space of the system have also been developed.
Keywords:
urban space, the Katowice conurbation, spatial structure of a town, central areas of towns, inner suburbanizationReferences
Blotenvogel, Hans. 1983. Die Städte system in Nordrhein-Westfalen. In: Westfalen und angrenzende regionen,
Google Scholar
Hrsg. Karl-Friedrich Schreiber, Peter Weber, Festschrift zum 44. Deutschen Geographentag in Münster
Google Scholar
Padeborn: Verlag F. Schöningh: 71–104.
Google Scholar
Castells, Manuel. 1982. Kwestia miejska. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Chmielewska, Marta. 2016. Morfologiczne przekształcenia przestrzeni miejskiej Katowic. Prace Naukowe
Google Scholar
Uniwersytetu Śląskiego, 3544. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Długoborski, Wacław. 1967. Kształtowanie się Zagłębia Górnośląskiego (próba analizy ekonomiczno-
Google Scholar
-przestrzennej). Śląski Kwartalnik Historyczny, 1–2, 109–127.
Google Scholar
Dragan, Weronika. 2016. Przemiany funkcjonalno-przestrzenne Starego Miasta w Mysłowicach w latach
Google Scholar
–2013, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 3475. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Gwosdz, Krzysztof. 2014. Pomiędzy starą a nową ścieżką rozwojową. Mechanizmy ewolucji struktury gospodarczej i przestrzennej regionu tradycyjnego przemysłu na przykładzie konurbacji katowickiej po 1989
Google Scholar
roku. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.
Google Scholar
Kantor-Pietraga, Iwona. 2007. Zróżnicowanie przestrzenne struktur ludnościowych w miastach województwa katowickiego w latach 1978–1988. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 2461. Katowice: Wyd.
Google Scholar
Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Kantor-Pietraga, Iwona, Robert Krzysztofik i Jerzy Runge. 2011. Problem rynku jako przestrzeni publicznej
Google Scholar
w wybranych miastach konurbacji katowickiej. W: Przestrzeń publiczna miast, XXIV Konwersatorium
Google Scholar
Wiedzy o Mieście, red. Iwona Jażdżewska, 97–112. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
Google Scholar
Klasik, Andrzej. 2019. Nowa urbanizacja regionu miejskiego. W: Nowa urbanizacja na starym podłożu.
Google Scholar
red. Krzysztof Gasidło, Andrzej Klasik, Rafał Muster, 9–24. Katowice: Wyd. Uniwersytet Ekonomiczny.
Google Scholar
Kondratiew, Nikolai. 1925. Bolszyje cikły koniunktury – cikły koniunktury, t. 1. Moskwa: Wyd. Mysl.
Google Scholar
Krzysztofik, Robert. 2016. Kształtowanie się układu osadniczego Sosnowca. W: Sosnowiec. Obraz miasta
Google Scholar
i jego dzieje, t. 2, red. Antoni Kazimierz Barciak, Andrzej Tadeusz Jankowski, 148–162. Sosnowiec: Muzeum w Sosnowcu.
Google Scholar
Lester, Kurtz. 2003. Universities and local systems of innovation: a strategic approach, Workshop on High Tech
Google Scholar
Business: Clusters, Constrains and Economic Development, Robinson College, Cambridge, 28 May 2003.
Google Scholar
Liszewski, Stanisław i Wiesław Maik. 2000. Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. 19: Osadnictwo. Poznań:
Google Scholar
Wyd. Kurpisz.
Google Scholar
Maik, Wiesław. 1992. Podstawy geografii miast, Toruń: Wyd. UMK.
Google Scholar
Maik, Wiesław. 2012. Podstawy teoretyczno-metodologiczne studiów geograficzno-miejskich. Studium z metodologii geografii miast. Bydgoszcz: Wyd. Wyższej Szkoły Gospodarki.
Google Scholar
Matlovič, René, Vladimir Ira, Ludek Sýkora i Zdenek Szczyrba. 2001. Procesy transformacyjne struktury
Google Scholar
przestrzennej miast postkomunistycznych (na przykładzie Pragi, Bratysławy, Ołomuńca oraz Preszowa).
Google Scholar
W: Miasto postsocjalistyczne – organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, XIV Konwersatorium
Google Scholar
Wiedzy o Mieście, red. Iwona Jażdżewska, 9–22. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Nowak-Lenartowska, Alina. 1973. Osiedla przyzakładowe jako problem urbanistyczny regionu na przykładzie
Google Scholar
GOP. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Runge, Anna. 2014. Medium size towns within the structure of socio-economic links in Katowice conurbation. In: Small and Medium Towns’ Attractiveness at the Beginning of the 21st Century, eds. Agnieszka
Google Scholar
Kwiatek-Soltys, Hélène Mainet, Krzysztof Wiedermann, Jean-Charles Edouard, 115–132. Clermont-
Google Scholar
-Ferrand: Presses Universitaires Blaise Pascal, collection CERAMAC.
Google Scholar
Runge, Anna. 2018. Przeobrażenia funkcjonalno-przestrzenne miast tradycyjnego regionu społeczno-
Google Scholar
-ekonomicznego – przykład Katowic. Studia Miejskie, 32, 35–46.
Google Scholar
Runge, Anna i Jerzy Runge. 2015. Modele przestrzeni społecznej złożonych układów osadniczych (wybrane
Google Scholar
aspekty teoretyczno-empiryczne). W: Miasto w badaniach geografów, red. Maria Soja, Andrzej Zborowski,
Google Scholar
–226. Kraków: Wyd. Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Runge, Jerzy. 1996. Struktura rynku pracy regionu tradycyjnego i jego otoczenia na przykładzie województwa
Google Scholar
katowickiego. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 1592. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Runge, Jerzy. 2015. Problemy wzrostu i rozwoju złożonych układów osadniczych. Studia Miejskie, 20, 9–21.
Google Scholar
Runge, Jerzy. 2018. Przeobrażenia funkcjonalno-przestrzenne miast tradycyjnego regionu społeczno-
Google Scholar
-ekonomicznego – wymiar teoretyczny. Studia Miejskie, 32, 21–33.
Google Scholar
Runge, Jerzy, Robert Krzysztofik i Tomasz Spórna. 2011. Cechy specyficzne umiastowienia województwa
Google Scholar
śląskiego na przełomie XX i XXI wieku. W: Koncepcje i procesy badawcze geografii, red. Kazimierz Marciniak, Krzysztof Sikora, Dariusz Sokołowski, 251–264. Bydgoszcz: Wyd. Wyższej Szkoły Gospodarki.
Google Scholar
Sitek, Sławomir i in. 2013. Społeczno-gospodarcze oraz przestrzenne kierunki zmian regionalnego oraz lokalnych rynków pracy województwa śląskiego. Sosnowiec: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Spórna, Tomasz. 2012. Modele przemian urbanizacyjnych w województwie śląskim. Prace Wydziału Nauk
Google Scholar
o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, 72. Sosnowiec: Wydział Nauk o Ziemi. Uniwersytet Śląski.
Google Scholar
Spórna, Tomasz. 2018. The suburbanisation process in a depopulation context in the Katowice conurbation,
Google Scholar
Poland. Environmental & Socio-economic Studies, 6(1), 57–72.
Google Scholar
Spórna, Tomasz i Weronika Dragan. 2013. Zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym centralnej części
Google Scholar
Sosnowca w latach 1993–2012. Acta Geographica Silesiana, 13, 71–86.
Google Scholar
Tkocz, Maria. 2001. Restrukturyzacja przemysłu regionu tradycyjnego, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 1998. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Werwicki, Andrzej. 1973. Struktura przestrzenna średnich miast ośrodków wojewódzkich w Polsce. Prace
Google Scholar
Geograficzne, 101, Instytut Geografii PAN. Wrocław: Ossolineum.
Google Scholar
Statistics
Downloads
License
Copyright (c) 2019 Studia Miejskie
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Most read articles by the same author(s)
- Jerzy Runge, Problems of growth and development of complex settlement systems , Studia Miejskie: Vol. 20 (2015)
- Jerzy RUNGE, SOCIO-ECONOMICAL AND SPATIAL ASPECTS OF SUB-URBANISATION IN THE SILESIAN PROVINCE , Studia Miejskie: Vol. 3 (2011)
- Anna Runge, Functional-spatial transformations of towns in a traditional socio-economic region - Katowice as an example , Studia Miejskie: Vol. 32 (2018)
- Anna Runge, Migration relations of medium-size towns in the Katowice conurbation in the period 1999–2011 , Studia Miejskie: Vol. 18 (2015)
- Jerzy Runge, Functional and satial transformations of towns in a traditional socio - economic region - a theoretical approach , Studia Miejskie: Vol. 32 (2018)
- Anna RUNGE, Sławomir SITEK, ECONOMICS FACTORS OF SUBURBANISATION PROCESS IN CASE OF MEDIUM SIZE CITIES , Studia Miejskie: Vol. 3 (2011)
- Jerzy Runge, Anna Runge, Centrality and peripherity in labour market investigations , Studia Miejskie: Vol. 13 (2014)
