ROLA PLANOWANIA W ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZYM I PRZESTRZENNYM MIAST POLSKICH PO 1989 ROKU
Jerzy Parysek
Abstract
Since the start ofthe 20th century, urban development, also in Poland, has generally followed
specially prepared planning documents. Systemie changes, especially as fundamental as those in post-1989
Poland, always lead to a change in legat regulations. Today the socio-economic development of Polish towns
is guided by the provisions of a relevant strategy of socio-economic development, and their spatial development, by those of a Study of the Conditions and Directions of Spatial Development and a Local Spatial
Development Plan. While the role ofa strategy in socio-economic development has to be assessed favourably,
the effects ofthe legał regulations controlling physical planning cannot be described in the same way. Owing to their imprecise wording and the arbitrary interpretation this prompts, they do not lead to sustainable
urban development and an improvement in the towns’ spatial order. Rather, they tend to generate dynamie
urban sprawi, spatialchaos, and growing social costs ofa towns operation. In this way, it is not planners who
decide about the spatial development and growth oftowns, but in fact property owners, housing developers,
investors, speculators, and design consortia. Physical planning is less and less being seen in terms ofitssocial
function as a representative ofthe public interest.
Keywords:
urban development, suburbanisation, strategie planning, physical planning, Study of the Conditions and Directions of Spatial Development, Local Spatial Development PlanReferences
Alexander E.R., 2002, The Public Interest in Planning: From Legitimation to Substantive Plan Evaluation, „Planning Iheory” Vol. 1, No 3.
Google Scholar
Billert A., 2006, Planowanie przestrzenne a polityka. Trzecia droga do trzeciego świata, [w:] T. Ossowicz, T. Zipser(red.), Urbanistyka w działaniu.
Google Scholar
Teoria i praktyka, Materiały II Kongresu Urbanistyki Polskiej, „Urbanista”, t. 9, Warszawa.
Google Scholar
Chojnicki A., 1990, Współczesne problemy gospodarki przestrzennej, „Biuletyn KPZK PAN”, z. 146.
Google Scholar
Faludi A., 1971, A Reader in Planning Theory, Pergamon Press, Oxford.
Google Scholar
Faludi A., 1973, Planning Theory, Pergamon Press, Oxford.
Google Scholar
Faludi A., 1981, Decision - Centred View of Environmental Planning, Pergamon Press, Oxford.
Google Scholar
Friedmann J., 2005, Globalization and the Emerging Culture ofbPlanning, „Progress in Planning”, Vol. 64.
Google Scholar
Healey P., 1992, Planning through Debate. The Communicative Tum to Planning Theory, „Town Planning Review” Vol. 63, No 2.
Google Scholar
Howe J., 2004, Acting on Ethics in City Planning, Ruttgers State University of New Jersey, New Brunswick.
Google Scholar
Howe J., Langdon C„ 2002, Towards a Reflexive Planning Theory, “Planning Theory", Vol. 1, No 3.
Google Scholar
Jędraszko A., 2008, Gospodarka przestrzenna w Polsce wobec standardów europejskich, „Urbanista”, t. 13, Warszawa.
Google Scholar
Kaczmarek T„ Mizgajski A., 2008, Powiat poznański. Jakość przestrzeni i jakośćż ycia, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Google Scholar
Malisz B., 1985, Gospodarka i polityka przestrzenna, [w:] J. Regulski (red.), Planowanie przestrzenne, PWE, Warszawa.
Google Scholar
Mierzejewska L., 2003, Rozwój zrównoważony jako kategoria ładu przestrzennego, [w:] T. Ślęzak, Z. Zioło (red.), Społeczno-gospodarcze i przyrodnicze aspekty ładu przestrzennego, „Biuletyn KPZK PAN”, z. 205.
Google Scholar
Mierzejewska L., 2008, Zrównoważony rozwój miasta: aspekty pianistyczne, [w:] J. Parysek, A. Toelle (red.), Wybrane problemy rozwoju i rewitalizacji miast: aspekty poznawcze i praktyczne, „Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu", nr 5.
Google Scholar
Niewiadomski A., 2002, Planowanie przestrzenne. Zarys systemu, Wydawnictwo Prawnicze Lexis-Nexis, Warszawa.
Google Scholar
Parysek J„ 1997, Podstawy gospodarki lokalnej, Wyd. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań.
Google Scholar
Parysek J., 2003, Ład przestrzenny jako kategoria pojęciowa i planistyczna, [w:] T. Ślęzak, Z. Zioło (red.), Społeczno-gospodarcze i przyrodnicze aspekty ładu przestrzennego, „Biuletyn KPZK PAN" z. 205.
Google Scholar
Parysek J„ 2005, Miasta polskie na przełomie XX i XXI wieku: rozwój i przekształcenia strukturalne, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Google Scholar
Parysek J., 2006, Wprowadzenie do gospodarki przestrzennej, Wyd. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań.
Google Scholar
Parysek J., 2008a, Aglomeracje miejskie w Polsce oraz problemy ich funkcjonowania i rozwoju, [w:] J. Parysek, A. Toelle (red.), Wybrane problemy rozwoju i rewitalizacji miast: aspekty poznawcze i praktyczne, „Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu", nr 5.
Google Scholar
Parysek J., 2008b, Polityka regionalna i planowanie regionalne w Polsce, [w:] T. Stryjakiewicz, T. Czyż (red.), O nowy kształt badań regionalnych w geografii i gospodarce przestrzennej, „Biuletyn KPZK PAN”, z. 237.
Google Scholar
Parysek J„ 2008c, Procesy suburbanizacji w aglomeracji poznańskiej, [w:] T. Kaczmarek, A. Mazgajski (red.), Powiat poznański. Jakość przestrzeni i jakość życia, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Google Scholar
Parysek J„ 2008d, Suburbanizacja i dezurbanizacja: dwa bieguny polskiej urbanizacji, [w:] J. Parysek, T. Stryjakiewicz (red.), Region społeczno-ekonomiczny i rozwój regionalny, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Google Scholar
Parysek J., Mierzejewska L„ 2005a, Między dezurbanizacją a reurbanizacją, [w:] I. Jażdżewska (red.), Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Parysek J., Mierzejewska L., 2005b, Two Stages in Postwar Urbanisation in Poland: From Socialist to Postmodern Urbanisation, [w:] Y. Murayama, G. Du (eds.), Cities in GlobalPerspective: Diversity and Transition, Rikkyo University with IGU Urban Commission, Tokyo.
Google Scholar
Parysek J., Mierzejewska L., 2009, Problemy funkcjonowania i rozwoju miast polskich z perspektywy 2009 roku, [w:] J. Parysek (red.), Wybrane problemy miast i aglomeracji miejskich na początku XXI wieku, „Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu”, nr 6.
Google Scholar
Parysek J., Toelle A. (red.), 2007, Urban Development and Urban Governance, „Questiones Geographicae” 26B.
Google Scholar
Regulski J., 1985, Przestrzenne procesy rozwoju, [w:] J. Regulski (red.), Planowanie przestrzenne, PWE, Warszawa.
Google Scholar
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (pierwotnie o samorządzie terytorialnym), Dz U z 1990 r., nr 16, poz. 95.
Google Scholar
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz U z 2003 r., nr 80, poz. 717.
Google Scholar
Authors
Jerzy ParysekStatistics
Downloads
Most read articles by the same author(s)
- Jerzy Parysek, Diurnal (24 hour) activity of citizens of Poznań , Studia Miejskie: Vol. 12 (2013)
- Lidia Mierzejewska, Jerzy Parysek, ORDERLY CITY OF ORDERLY INHABITANTS , Studia Miejskie: Vol. 39 (2020)