Dla kogo miasto? dla ludzi czy dla samochodów?
Jerzy J. Parysek
Abstrakt
Niemal powszechnie przyjmuje się, że jednym z głównych czynników rozwoju przestrzennego i przekształceń przestrzenno-strukturalnych, a także problemów funkcjonowania współczesnych miast jest motoryzacja, a konkretnie samochód. To ten wynalazek techniki sprawił, że zabudowa miast rozlewa się na zewnątrz, rosną koszty funkcjonowania miast, budowy nowych dróg oraz sieci infrastruktury, rozwoju transportu publicznego, że do coraz bardziej dotkliwie doświadczanych problemów należą: zatłoczenie ulic, wypadki drogowe, zanieczyszczenie powietrza, hałas, wzrost kosztów życia w mieście, a także kurczenie się przestrzeni publicznych. Wszystko to sprawia, że w nowszych ideach rozwoju miast i koncepcjach urbanistycznych pojawiają się działania mające ograniczyć wpływ motoryzacji na rozwój i funkcjonowanie miast. W niniejszej pracy z jednej strony przedstawia się wpływ motoryzacji na rozwój przestrzenny i funkcjonowanie miast, a z drugiej strony prezentowane są te koncepcje urbanistyczne, które zawierają w sobie działania prowadzące do tworzenia „miasta dla ludzi”. W kontekście obserwowanej sytuacji pytanie „dla kogo miasto?” jest jednym z tych, na które odpowiedzieć muszą i władze miasta wraz ze służbami urbanistycznymi, i jego mieszkańcy – i to możliwie konkretnie i szybko.
Słowa kluczowe:
miasto, mieszkańcy, mobilność, samochód, rozwój przestrzenny i planowanieBibliografia
Alexander E.R., 2002, The public interest in planning: from legitimation to substantive plan evaluation, “Planning Theory” 1/3.
Amin A., Hausner J., 1997, Interactive governance and social complexity, [w:] Beyond market and hierarchy: Interactive governance and social complexity, eds. A. Amin, J. Hausner, Edward Elgar Publ., Cheltenham.
Barnett J., 1982, An introduction to urban design, Harper & Row, New York.
Berg L. van den, Drewett R., Klaassen L., Rossi A., Vijverberg C.H.T., 1982, Urban Europe. Vol. 1: A study of growth and decline, Pergamon Press, Oxford.
Bourne L., 2001, The urban sprawl debate. Myths, realities and hidden agenda, “Plan Canada” 41(4).
Braun G., 2006, Smart growth. The end of a good idea, [w:] Cities in global perspective: Diversity and transition, eds. Y. Murayama, G. Du, Rikkyo University, Tokyo.
Braun G., Scott J., 2004, News from the urban front: dressing social innovation in urban and regional management, [w:] Cities in transition, eds. M. Pak, D. Rebernik, Department of Geography. Faculty of Arts, Ljublana. University of Ljublana Dela 21.
Campbell H., Marshall R., 2002, Utilitarianism’s bad breath? A re-evaluation of the public interest justification for planning, “Planning Theory” 1/2.
Car troubles. Critical studies of Automobility and Auto-Mobility, 2009, eds. J. Conley, A.T. McLaren, Ashgate, Burlington.
Dale G.C., 2003, Smart growth, “Planning Commissioners Journal” 50.
Dennis K., Urry J., 2009, Post-car mobilities, [w:] Car troubles. Critical studies of automobility and auto-mobility, eds. J. Conley, A.T. Mc Laren, Ashgate, Burlington.
Downs A., 2001, What does smart growth really mean?, “Planning” 64(4).
Duany A., Plater-Zyberk E., Alminana R., 2003, The new civic art: Elements of town planning, Rizzoli Publ., New York.
Duany A., Plater-Zyberk E., Speck J., 2001, Suburban nation: The rise and the decline of the American dream, North Point Press, New York.
Eckard F., 2007, Urban governance in the Nederlands: From pillarised politics to metropolitan regionalizm, “Quaestiones Geographicae” 26B.
Filion P., 2000, Balancing concentration and dispersion? Public policy and urban structure in Toronto, “Environment and Planning” C, 18.
Filion P., 2003, Towards smart growth. The difficult implementation of alternatives to urban dispersion, “Canadian Journal of Urban Research” 12(1).
Gehl J., 2010, Cities for people, Island Press, Washington DC.
Gehl J., 2011, Life between buildings: Using public space, Island Press, London.
Gehl J., Gemzoe L., 2004, Public space – public life, Danish Architectural Press, Copenhagen.
Goodwin M., Painter J., 1996, Local governance, the crises of fordism and the changing geographies of regulation, “Transactions” 21.
Healey P., 1992, Planning through debate. The communicative turn to planning theory, “Town Planning Review” 63(2).
Healey P., 1997, Collaborative planning: Shaping places in fragmented societies, Macmillan, London.
Howe J., Langdon C., 2002, Towards a reflexive planning theory, “Planning Theory” 1/3.
Jacobs J., 1992, The death and life of great American cities, Vintage Books, New York.
Jałowiecki B., 1972, Miasto i społeczne problemy urbanizacji, Śląski Instytut Naukowy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Katowice–Kraków.
Jałowiecki B., Szczepański M.S., 2002, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Scholar, Warszawa.
Jessop B., 1997, The governance of complexity and complexity of governance: Preliminary remarks on some problems and limits of economic guidance, [w:] Beyond market and hierarchy: Interactive governance and social complexity, eds. A. Amin, J. Hausner, Edward Elgar Publ., Cheltenham.
Kronenberg J., Bergier T., 2010, Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, Fundacja Sendzimira, Kraków.
Low N., 2007, The green city: sustainable homes, sustainable suburbs, [w:] Urban sustainability through environmental design, eds. K. Thrivatis, S. Porta, R. Romice, R. Graves, Routledge, London.
Lynch K., 1960, The image of city, MIT Press, Cambridge.
Mierzejewska L., 2009a, Rozwój zrównoważony miasta. Zagadnienia poznawcze i praktyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań.
Mierzejewska L., 2009b, Urban planning in Poland in the context of European standards, “Quaestiones Geographicae” 28B/1.
Mierzejewska L., 2011, Planowanie rozwoju polskich miast w świetle zapisów Nowej Karty Ateńskiej i Karty Lipskiej, [w:] Koncepcje i problemy badawcze geografii, red. K. Marciniak, K. Sikora, D. Sokołowski, Wyższa Szkoła Gospodarki, Bydgoszcz.
Bourne L., 2001, The urban sprawl debate. Myths, realities and hidden agenda, “Plan Canada” 41(4).
Braun G., 2006, Smart growth. The end of a good idea, [w:] Cities in global perspective: Diversity and transition, eds. Y. Murayama, G. Du, Rikkyo University, Tokyo.
Braun G., Scott J., 2004, News from the urban front: dressing social innovation in urban and regional management, [w:] Cities in transition, eds. M. Pak, D. Rebernik, Department of Geography. Faculty of Arts, Ljublana. University of Ljublana Dela 21.
Campbell H., Marshall R., 2002, Utilitarianism’s bad breath? A re-evaluation of the public interest justification for planning, “Planning Theory” 1/2.
Car troubles. Critical studies of Automobility and Auto-Mobility, 2009, eds. J. Conley, A.T. McLaren, Ashgate, Burlington.
Dale G.C., 2003, Smart growth, “Planning Commissioners Journal” 50.
Dennis K., Urry J., 2009, Post-car mobilities, [w:] Car troubles. Critical studies of automobility and auto-mobility, eds. J. Conley, A.T. Mc Laren, Ashgate, Burlington.
Downs A., 2001, What does smart growth really mean?, “Planning” 64(4).
Duany A., Plater-Zyberk E., Alminana R., 2003, The new civic art: Elements of town planning, Rizzoli Publ., New York.
Duany A., Plater-Zyberk E., Speck J., 2001, Suburban nation: The rise and the decline of the American dream, North Point Press, New York.
Eckard F., 2007, Urban governance in the Nederlands: From pillarised politics to metropolitan regionalizm, “Quaestiones Geographicae” 26B.
Filion P., 2000, Balancing concentration and dispersion? Public policy and urban structure in Toronto, “Environment and Planning” C, 18.
Filion P., 2003, Towards smart growth. The difficult implementation of alternatives to urban dispersion, “Canadian Journal of Urban Research” 12(1).
Gehl J., 2010, Cities for people, Island Press, Washington DC.
Gehl J., 2011, Life between buildings: Using public space, Island Press, London.
Gehl J., Gemzoe L., 2004, Public space – public life, Danish Architectural Press, Copenhagen.
Goodwin M., Painter J., 1996, Local governance, the crises of fordism and the changing geographies of regulation, “Transactions” 21.
Healey P., 1992, Planning through debate. The communicative turn to planning theory, “Town Planning Review” 63(2).
Healey P., 1997, Collaborative planning: Shaping places in fragmented societies, Macmillan, London.
Howe J., Langdon C., 2002, Towards a reflexive planning theory, “Planning Theory” 1/3.
Jacobs J., 1992, The death and life of great American cities, Vintage Books, New York.
Jałowiecki B., 1972, Miasto i społeczne problemy urbanizacji, Śląski Instytut Naukowy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Katowice–Kraków.
Jałowiecki B., Szczepański M.S., 2002, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Scholar, Warszawa.
Jessop B., 1997, The governance of complexity and complexity of governance: Preliminary remarks on some problems and limits of economic guidance, [w:] Beyond market and hierarchy: Interactive governance and social complexity, eds. A. Amin, J. Hausner, Edward Elgar Publ., Cheltenham.
Kronenberg J., Bergier T., 2010, Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, Fundacja Sendzimira, Kraków.
Low N., 2007, The green city: sustainable homes, sustainable suburbs, [w:] Urban sustainability through environmental design, eds. K. Thrivatis, S. Porta, R. Romice, R. Graves, Routledge, London.
Lynch K., 1960, The image of city, MIT Press, Cambridge.
Mierzejewska L., 2009a, Rozwój zrównoważony miasta. Zagadnienia poznawcze i praktyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań.
Mierzejewska L., 2009b, Urban planning in Poland in the context of European standards, “Quaestiones Geographicae” 28B/1.
Mierzejewska L., 2011, Planowanie rozwoju polskich miast w świetle zapisów Nowej Karty Ateńskiej i Karty Lipskiej, [w:] Koncepcje i problemy badawcze geografii, red. K. Marciniak, K. Sikora, D. Sokołowski, Wyższa Szkoła Gospodarki, Bydgoszcz.
Amin A., Hausner J., 1997, Interactive governance and social complexity, [w:] Beyond market and hierarchy: Interactive governance and social complexity, eds. A. Amin, J. Hausner, Edward Elgar Publ., Cheltenham.
Barnett J., 1982, An introduction to urban design, Harper & Row, New York.
Berg L. van den, Drewett R., Klaassen L., Rossi A., Vijverberg C.H.T., 1982, Urban Europe. Vol. 1: A study of growth and decline, Pergamon Press, Oxford.
Bourne L., 2001, The urban sprawl debate. Myths, realities and hidden agenda, “Plan Canada” 41(4).
Braun G., 2006, Smart growth. The end of a good idea, [w:] Cities in global perspective: Diversity and transition, eds. Y. Murayama, G. Du, Rikkyo University, Tokyo.
Braun G., Scott J., 2004, News from the urban front: dressing social innovation in urban and regional management, [w:] Cities in transition, eds. M. Pak, D. Rebernik, Department of Geography. Faculty of Arts, Ljublana. University of Ljublana Dela 21.
Campbell H., Marshall R., 2002, Utilitarianism’s bad breath? A re-evaluation of the public interest justification for planning, “Planning Theory” 1/2.
Car troubles. Critical studies of Automobility and Auto-Mobility, 2009, eds. J. Conley, A.T. McLaren, Ashgate, Burlington.
Dale G.C., 2003, Smart growth, “Planning Commissioners Journal” 50.
Dennis K., Urry J., 2009, Post-car mobilities, [w:] Car troubles. Critical studies of automobility and auto-mobility, eds. J. Conley, A.T. Mc Laren, Ashgate, Burlington.
Downs A., 2001, What does smart growth really mean?, “Planning” 64(4).
Duany A., Plater-Zyberk E., Alminana R., 2003, The new civic art: Elements of town planning, Rizzoli Publ., New York.
Duany A., Plater-Zyberk E., Speck J., 2001, Suburban nation: The rise and the decline of the American dream, North Point Press, New York.
Eckard F., 2007, Urban governance in the Nederlands: From pillarised politics to metropolitan regionalizm, “Quaestiones Geographicae” 26B.
Filion P., 2000, Balancing concentration and dispersion? Public policy and urban structure in Toronto, “Environment and Planning” C, 18.
Filion P., 2003, Towards smart growth. The difficult implementation of alternatives to urban dispersion, “Canadian Journal of Urban Research” 12(1).
Gehl J., 2010, Cities for people, Island Press, Washington DC.
Gehl J., 2011, Life between buildings: Using public space, Island Press, London.
Gehl J., Gemzoe L., 2004, Public space – public life, Danish Architectural Press, Copenhagen.
Goodwin M., Painter J., 1996, Local governance, the crises of fordism and the changing geographies of regulation, “Transactions” 21.
Healey P., 1992, Planning through debate. The communicative turn to planning theory, “Town Planning Review” 63(2).
Healey P., 1997, Collaborative planning: Shaping places in fragmented societies, Macmillan, London.
Howe J., Langdon C., 2002, Towards a reflexive planning theory, “Planning Theory” 1/3.
Jacobs J., 1992, The death and life of great American cities, Vintage Books, New York.
Jałowiecki B., 1972, Miasto i społeczne problemy urbanizacji, Śląski Instytut Naukowy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Katowice–Kraków.
Jałowiecki B., Szczepański M.S., 2002, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Scholar, Warszawa.
Jessop B., 1997, The governance of complexity and complexity of governance: Preliminary remarks on some problems and limits of economic guidance, [w:] Beyond market and hierarchy: Interactive governance and social complexity, eds. A. Amin, J. Hausner, Edward Elgar Publ., Cheltenham.
Kronenberg J., Bergier T., 2010, Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, Fundacja Sendzimira, Kraków.
Low N., 2007, The green city: sustainable homes, sustainable suburbs, [w:] Urban sustainability through environmental design, eds. K. Thrivatis, S. Porta, R. Romice, R. Graves, Routledge, London.
Lynch K., 1960, The image of city, MIT Press, Cambridge.
Mierzejewska L., 2009a, Rozwój zrównoważony miasta. Zagadnienia poznawcze i praktyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań.
Mierzejewska L., 2009b, Urban planning in Poland in the context of European standards, “Quaestiones Geographicae” 28B/1.
Mierzejewska L., 2011, Planowanie rozwoju polskich miast w świetle zapisów Nowej Karty Ateńskiej i Karty Lipskiej, [w:] Koncepcje i problemy badawcze geografii, red. K. Marciniak, K. Sikora, D. Sokołowski, Wyższa Szkoła Gospodarki, Bydgoszcz.
Bourne L., 2001, The urban sprawl debate. Myths, realities and hidden agenda, “Plan Canada” 41(4).
Braun G., 2006, Smart growth. The end of a good idea, [w:] Cities in global perspective: Diversity and transition, eds. Y. Murayama, G. Du, Rikkyo University, Tokyo.
Braun G., Scott J., 2004, News from the urban front: dressing social innovation in urban and regional management, [w:] Cities in transition, eds. M. Pak, D. Rebernik, Department of Geography. Faculty of Arts, Ljublana. University of Ljublana Dela 21.
Campbell H., Marshall R., 2002, Utilitarianism’s bad breath? A re-evaluation of the public interest justification for planning, “Planning Theory” 1/2.
Car troubles. Critical studies of Automobility and Auto-Mobility, 2009, eds. J. Conley, A.T. McLaren, Ashgate, Burlington.
Dale G.C., 2003, Smart growth, “Planning Commissioners Journal” 50.
Dennis K., Urry J., 2009, Post-car mobilities, [w:] Car troubles. Critical studies of automobility and auto-mobility, eds. J. Conley, A.T. Mc Laren, Ashgate, Burlington.
Downs A., 2001, What does smart growth really mean?, “Planning” 64(4).
Duany A., Plater-Zyberk E., Alminana R., 2003, The new civic art: Elements of town planning, Rizzoli Publ., New York.
Duany A., Plater-Zyberk E., Speck J., 2001, Suburban nation: The rise and the decline of the American dream, North Point Press, New York.
Eckard F., 2007, Urban governance in the Nederlands: From pillarised politics to metropolitan regionalizm, “Quaestiones Geographicae” 26B.
Filion P., 2000, Balancing concentration and dispersion? Public policy and urban structure in Toronto, “Environment and Planning” C, 18.
Filion P., 2003, Towards smart growth. The difficult implementation of alternatives to urban dispersion, “Canadian Journal of Urban Research” 12(1).
Gehl J., 2010, Cities for people, Island Press, Washington DC.
Gehl J., 2011, Life between buildings: Using public space, Island Press, London.
Gehl J., Gemzoe L., 2004, Public space – public life, Danish Architectural Press, Copenhagen.
Goodwin M., Painter J., 1996, Local governance, the crises of fordism and the changing geographies of regulation, “Transactions” 21.
Healey P., 1992, Planning through debate. The communicative turn to planning theory, “Town Planning Review” 63(2).
Healey P., 1997, Collaborative planning: Shaping places in fragmented societies, Macmillan, London.
Howe J., Langdon C., 2002, Towards a reflexive planning theory, “Planning Theory” 1/3.
Jacobs J., 1992, The death and life of great American cities, Vintage Books, New York.
Jałowiecki B., 1972, Miasto i społeczne problemy urbanizacji, Śląski Instytut Naukowy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Katowice–Kraków.
Jałowiecki B., Szczepański M.S., 2002, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Scholar, Warszawa.
Jessop B., 1997, The governance of complexity and complexity of governance: Preliminary remarks on some problems and limits of economic guidance, [w:] Beyond market and hierarchy: Interactive governance and social complexity, eds. A. Amin, J. Hausner, Edward Elgar Publ., Cheltenham.
Kronenberg J., Bergier T., 2010, Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, Fundacja Sendzimira, Kraków.
Low N., 2007, The green city: sustainable homes, sustainable suburbs, [w:] Urban sustainability through environmental design, eds. K. Thrivatis, S. Porta, R. Romice, R. Graves, Routledge, London.
Lynch K., 1960, The image of city, MIT Press, Cambridge.
Mierzejewska L., 2009a, Rozwój zrównoważony miasta. Zagadnienia poznawcze i praktyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań.
Mierzejewska L., 2009b, Urban planning in Poland in the context of European standards, “Quaestiones Geographicae” 28B/1.
Mierzejewska L., 2011, Planowanie rozwoju polskich miast w świetle zapisów Nowej Karty Ateńskiej i Karty Lipskiej, [w:] Koncepcje i problemy badawcze geografii, red. K. Marciniak, K. Sikora, D. Sokołowski, Wyższa Szkoła Gospodarki, Bydgoszcz.
Parysek, J. J. (2020). Dla kogo miasto? dla ludzi czy dla samochodów?. Studia Miejskie, 23, 9–27. Pobrano z https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/sm/article/view/2546
Autorzy
Jerzy J. ParysekStatystyki
Downloads
Download data is not yet available.
Inne teksty tego samego autora
- Jerzy J. Parysek, Rewitalizacja miast w Polsce: wczoraj, dziś i być może jutro , Studia Miejskie: Tom 17 (2015)
- Jerzy J. Parysek, Rozwój zrównoważony miast w kontekście współczesnej polskiej urbanizacji: aspekty przestrzenne , Studia Miejskie: Tom 9 (2013)
