Ekumeniczne aspekty słowiańskich koncepcji zjednoczeniowych w ujęciu Czesława Głombika

Kazimierz Marek Wolsza

Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego

Résumé

Prof. Czesław Głombik (1935–2022), historyk filozofii z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zajmował się w swych badaniach filozofią krajów słowiańskich (przede wszystkim filozofią czeską i słowacką). W jego pracach na ten temat obecne były również zagadnienia ekumeniczne, m.in. dzieje husytyzmu oraz słowiańskie koncepcje zjednoczeniowe. Szczegółowo omawiał dwie z nich: (1) koncepcję wzajemności słowiańskiej Jana Kollára oraz (2) odnowioną w XIX w. tradycję cyrylo-metodiańską (Cyrillo-Methodian tradition). Głombik uważał, że w słowiańskich koncepcjach zjednoczeniowych występowały postawy, do których można nawiązywać we współczesnych działaniach ekumenicznych i integracyjnych (poznanie partnera, współudział w dobrach kultury, cierpliwość, stawianie drobnych i realistycznych celów). Niniejszy artykuł jest pierwszą próbą syntezy poglądów prof. Głombika na tematy ekumeniczne.

Mots-clés :

ekumenizm, radycja cyrylo-metodiańska, czeskie odrodzenie, filozofia słowiańska, filozofia nowożytna

Bartnik Czesław Stanisław. 1996. Pozadoktrynalne uwarunkowania postawy religijnej. W Ku chrześcijaństwu jutra. Wprowadzenie do ekumenizmu. Red. Wacław Hryniewicz, Jan Sergiusz Gajek, Stanisław Józef Koza, 703–712. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
  Google Scholar

Belejkanič Imrich. 1999. Unionizmus ako ekleziologicky problem. Preśov: Pravoslavna Bogoslovecka Fakulta Preśovskej Univerzity v Preśove.
  Google Scholar

Budniak Józef. 1994. Duchowość chrześcijańska i tło religijno-społeczne działalności J. Sarkanrda. Katowice: Wydział Nauk Społecznych 1994 (maszynopis).
  Google Scholar

Budniak Józef. 1995. Jan Sarkander patron jednoczącej się Europy. Bytom – Cieszyn: Wydawnictwo „4K”.
  Google Scholar

Budniak Józef. 2009. Jednoczeni w różnorodności. Tradycja cyrylo-metodiańska jako paradygmat pojednania Kościołów, kultur i narodów. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  Google Scholar

Dahlke Benjamin. 2010. Przywara Erich. W Personenlexikon Ökumene. Im Auftrag des Johann-Adam-Möhler Instituts für Ökumenik. Red. Jörg Ernesti, Wolfgang Thönissen, 183–184. Freiburg – Basel – Wien: Verlag Herder.
  Google Scholar

Domański Juliusz. 2019. „In memoriam: Zbigniew Ogonowski (1924–2018)”. Odrodzenie i Reformacja w Polsce 63: 315–317.
  Google Scholar

Domański Juliusz. 2020. „Lech Tadeusz Szczucki (1933–2019)”. Odrodzenie i Reformacja w Polsce 64: 333–344.
  Google Scholar

Dupkala Rudolf. 1999. Prešovská škola. Filozofia na evanjelickom kolégiu v Prešove, Prešov: Mana Con.
  Google Scholar

Dupkala Rudolf. 2004. Racjonalność i wiara w dziejach filozofii słowackiej. Tłum. Bogusław Szubert. W Z prac badawczych współczesnych filozofów słowackich. Red. Czesław Głombik, 18–39. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  Google Scholar

Dupkala Rudolf. 2021. „Philosophy at the Evangelical College in Prešov in the Contexts of European Intellectual Development”. Studia z Historii Filozofii 12 (4): 65–81.
DOI: https://doi.org/10.12775/szhf.2021.020   Google Scholar

Głombik Czesław. 1982. Metafizyka kultury. Grabmann – Maritain – neoscholastyka polska. Warszawa: Książka i Wiedza.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1984. „Krakowskie kontakty filozoficzne Oldřicha Kramářa”. Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej 30: 319–338.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1987. „Jěstě jednou o ohlasech tvorby Jana Kollára v Polsku”. Slavia 56 (4): 383–391.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1988. Zapomniani krytycy, nieznani filozofowie. Rzecz o Aleksandrze Tyszyńskim i Janie Adamskim. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1993. „Poszukiwanie idei polskości. W nawiązaniu do książki C.S. Bartnika”. Przegląd Humanistyczny 6: 121–129.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1994. Tomizm czasów nadziei. Słowiańskie kongresy tomistyczne. Praga 1932 – Poznań 1934. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1995. Dnešni diskuse o Husovi v Polsku. W Jan Hus mezi epochami, národy a konfesemi. Sborník z mezinárodního sympozia, konaného 22–26 záři 1993 v Bayreuthu. Red. Jan Blahoslav Lášek, Jan Liguš, 246–248. Praha: Česká Křesťanská Akademie.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1995. „Hus in der polnischen Forschung der letzten Jahrzehnte”. Theologische Zeitschrift 51: 224–238.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1995. Česky novotomismus třicátých let. Iniciativy – kulturni context – polemiky. Olomouc: Vydani Votobia.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1995. „Pokoncilni hlas polského teologa v Husové véci”. Theologická Revue 6: 91–92.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1996. Impulsy i zbliżenia. Siedem szkiców z dziejów czesko-polskich kontaktów filozoficznych. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1997. Die aktuelle Hus-Diskussion in Polen. W Jan Hus: Zwischen Zeiten, Völkern, Konfessionen. Vorträge des internationalen Symposions in Bayreuth vom 22. bis 26. September 1993. Red. Ferdinand Seibt, 411–413. München: Oldenbourg.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1997. Filozof i pamięć. Refleksje nad dziełem filozoficznym Konstantego Michalskiego w pięćdziesiątą rocznicę śmierci uczonego. Katowice: Wydawnictwo „Gnome”.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1997. „Księga z mylącym tytułem”. Śląsk 3: 58–60.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 1998. Kardynał August Hlond wobec idei słowiańskiej. W Ksiądz kardynał dr August Hlond Prymas Polski. Działalność i dzieła. Materiały posesyjne. Red. Józef Śliwiok, 35–52. Katowice: Wszechnica Górnośląskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk im. Walerego Roździeńskiego.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 2000. Umĕní zapomínat? Dějiny vztahů české a polské filozofie. Olomouc: Vydani Votobia.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 2001. „Imrich Belejkanič: Unionizmus ako ekleziologicky problem. Preśov: Vydavateĺstvo Pravoslavnej Bogosloveckej Fakulty Preśovskej Univerzity v Preśove 1999, 180 s.”. Studia i Dokumenty Ekumeniczne 17 (2): 183–186.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 2001. „Velehrad – zapomniane centrum słowiańskich spotkań ekumenicznych”. Sofia 1: 18–33.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 2003. „Franc Grivec i słowiańska myśl zjednoczeniowa”. Sofia 3: 101–118.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 2003. „Franc Grivec o rozdelených slovanských kulturach”. Sbornik Prac Filosoficke Fakulty Brněnske Univerzity 52: 7–14.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 2003. Od idei słowiańskiej wzajemności do udziału Słowian w europejskich wspólnotach. W Narody słowiańskie wobec globalizacji. Red. Andrzej L. Zachariasz, 13–25. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 2004. Uniwersytecki Preszów i polsko-słowackie spotkania filozoficzne. Wprowadzenie. W Z badań współczesnych filozofów słowackich. Red. Czesław Głombik, 7–17. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 2006. „Szkoły w nauce i kultura intelektualna”. AE-Forum. Biuletyn Akademii Ekonomicznej w Katowicach 19: 4–7.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 2013. „Mladý Heidegger a Aristoteles – prameň fenomenologických inšpirácii (Brentano a Braig)”. Acta Facultatis Philosophicae Universitatis Šafarikianae” 38: 71–93.
  Google Scholar

Głombik Czesław. 2015. Eucken i milczenie czasu. Z historii polskich odczytań filozofa noblisty. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”.
  Google Scholar

Górka Leonard. 1970. „Początki ruchu ekumenicznego na Słowiańszczyźnie w XIX w. i na początku XX wieku”. Collectanea Theologica 40 (2): 137–141.
  Google Scholar

Górka Leonard. 1978. Ekumeniczne znaczenie kongresów welehradzkich 1907–1936. W Służbie Słowa Bożego. Red. Roman Malek, Waldemar Wesoły, 89–100. Płock – Pieniężno: Płockie Wydawnictwo Diecezjalne.
  Google Scholar

Górka Leonard. 1982. Doktryna ekumeniczna kongresów welehradzkich (1907–1946). Studium z zakresu historii katolickiej myśli ekumenicznej (Studia Ekumeniczne, 1). Warszawa: Wydawnictwo ATK.
  Google Scholar

Górka Leonard. 1993. „Słowiański kontekst ekumenizmu”. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 14: 203–218.
  Google Scholar

Górka Leonard. 1995. Dziedzictwo ojców. Ekumeniczny charakter tradycji welehradzkiej. Warszawa: Verbinum.
  Google Scholar

Górka Leonard. 1995. Od unionizmu do ekumenizmu. Ewolucja myśli ekumenicznej w Kościele rzymskokatolickim. W Kościoły czy Kościół. Wybrane zagadnienia z ekumenizmu. Red. Leonard Górka, Stanisław Celestyn Napiórkowski, 19–148. Warszawa: Verbinum.
  Google Scholar

Górka Leonard. 1999. U podstaw jedności europejskiej. Istotne wartości cyrylo-metodiańskiej tradycji. W W służbie wartościom. Księga pamiątkowa poświęcona Księdzu Biskupowi Profesorowi dr. hab. Kazimierzowi Ryczanowi z okazji 60-lecia urodzin. Red. Ryszard Kamiński, Stanisław Bielecki, 191–198. Kielce: Wydawnictwo „Jedność”.
  Google Scholar

Górka Leonard. 2001. Święci Cyryl i Metody a pojednanie. Słowiańskie dziedzictwo w służbie jedności Kościołów i narodów. Warszawa – Lublin: Wydawnictwo Księży Marianów.
  Google Scholar

Górka Leonard. 2006. Tradycja cyrylo-metodiańska dziś. Utopia czy program. W Pojednanie drogą Kościoła. Dziesięciolecie encykliki „Ut unum sint”. Red. Józef Budniak, 93–100. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  Google Scholar

Górka Leonard. 2006–2007. „Velehrad – symbol pojednania. W setną rocznicę inicjacji Kongresów Welehradzkich (1907–2007)”. Roczniki Teologiczne 53–54: 73–86.
  Google Scholar

Grivec Franc. 1930. ŚŚ. Cyryl i Metody apostołowie Słowian. Z przydaniem encykliki Leona XIII o św. Cyrylu i Metodym oraz niektórych dowodach czci św. Cyryla i Metodego w Polsce. Tłum. Jan Korzonkiewicz. Kraków: Księgarnia Krakowska.
  Google Scholar

Herbut Józef. 2002. Ruch ekumeniczny i jego możliwe cele. W Ad plenam unitatem. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Arcybiskupowi Alfonsowi Nossolowi, Wielkiemu Kanclerzowi Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, z okazji 25-lecia święceń biskupich oraz 70. rocznicy urodzin (Opolska Biblioteka Teologiczna, 55). Red. Piotr Jaskóła, Rajmund Porada, 139–144. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
  Google Scholar

Herbut Józef. 2006. „O możliwych postaciach ekumenizmu”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 15 (1): 43–46
  Google Scholar

Howorun Cyryl. 2022. „Ukraińska teologia publiczna kontra teologia polityczna «świata rosyjskiego»”. Tłum. Filip Dankiewicz. Czterdzieści i Cztery 13: 41–57.
  Google Scholar

Kollár Jan. 1954. Wybór pism. Tłum. Henryk Batowski. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich.
  Google Scholar

Kollár Jan. 2018. Ueber die literarische Wechselseitigkeit zwischen den verschiedenen Stämmen und Mundarten der slawischen Nation (Classic Reprint Series). London: Forgotten Books.
  Google Scholar

Kołakowski Leszek. 1965. Świadomość religijna i więź kościelna. Studia nad chrześcijaństwem bezwyznaniowym siedemnastego wieku. Warszawa: PWN.
  Google Scholar

Kornat Marek. 2020. „In memoriam: Andrzej Walicki”. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 65 (4): 179–182.
  Google Scholar

Kosman Marceli. 2006. „«Husycki Tabor» we współczesnych badaniach i tradycji historycznej”. Odrodzenie i Reformacja w Polsce 50: 263–271.
  Google Scholar

Łuczewski Michał. „Słowiańska teologia polityczna”. Czterdzieści i Cztery 13: 4–34.
  Google Scholar

Matwiejczuk Paweł. 2013. „Utopie ekumeniczne”. Studia i Dokumenty Ekumeniczne 29 (1–2): 25–37.
  Google Scholar

Nagy Stanisław. 1985. Kościół na drogach jedności. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej.
  Google Scholar

Ogonowski Zbigniew. 1996. Socynianizm a Oświecenie. Studia nad myślą filozoficzno-religijną arian w Polsce XVII wieku. Warszawa: PWN.
  Google Scholar

Ogonowski Zbigniew. 2015. Socynianizm. Dzieje, poglądy, oddziaływanie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Aspra”.
  Google Scholar

Orłoś Teresa Zofia. 2000. Czeskie odrodzenie narodowe i językowe. Kraków: Polska Akademia Nauk – Oddział w Krakowie.
  Google Scholar

Piecuch Joachim. 2009. „Czym jest filozofia dialogu?”. Studia Paradyskie 19: 67–78.
  Google Scholar

Rembierz Marek. 2006. „Prof. zw. dr hab. Czesław Głombik doktorem honoris causa Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu”. Ruch Filozoficzny 63 (4): 549–554.
  Google Scholar

Skowronek Alfons. 1996. Próba określenia ekumenizmu. W Ku chrześcijaństwu jutra. Wprowadzenie do ekumenizmu. Red. Wacław Hryniewicz, Jan Sergiusz Gajek, Stanisław Józef Koza, 27–37. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
  Google Scholar

Swieżawski Stefan. 1986. „Jan Hus – heretyk czy prekursor Vaticanum Secundum?”. Tygodnik Powszechny 40 (6): 1–2.
  Google Scholar

Swieżawski Stefan. 1993. Istnienie i tajemnica. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
  Google Scholar

Szczucki Lech. 1993. Nonkonformiści religijni XVI i XVII wieku. Studia i szkice. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
  Google Scholar

Szczucki Lech. 2006. Humaniści, heretycy, inkwizytorzy. Studia z dziejów kultury XVI i XVII wieku. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
  Google Scholar

Szyjkowski Marian. 1948. Czeskie odrodzenie w XIX wieku. Warszawa: Czytelnik.
  Google Scholar

Urban Jan. 1909. Welehradzkie utopie. Kraków: Drukarnia W. Korneckiego i K. Wojnara.
  Google Scholar

Walicki Andrzej. 1964. W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa. Warszawa: PWN.
  Google Scholar

Walicki Andrzej. 1983. Między filozofią, religią i polityką. Studia o myśli epoki polskiego romantyzmu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
  Google Scholar

Walicki Andrzej. 2002. Rosja, katolicyzm i sprawa polska. Warszawa: Prószyński i S-ka.
  Google Scholar

Wolsza Kazimierz Marek. 2020. „Ecumenical issues in Józef Herbut’s philosophy of religion”. Studia Oecumenica 20: 67–88.
DOI: https://doi.org/10.25167/so.2005   Google Scholar

Zouhar Jan. 2005. Czesław Głombik a česká filozofie. W Filozofia i czas przeszły. Profesorowi Czesławowi Głombikowi w 70. rocznicę urodzin. Red. Barbara Szotek, Andrzej J. Noras, 32–37. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  Google Scholar


Publiée
2023-12-28

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Wolsza, K. M. (2023). Ekumeniczne aspekty słowiańskich koncepcji zjednoczeniowych w ujęciu Czesława Głombika. Studia Oecumenica, 23, 73–94. https://doi.org/10.25167/so.5059

Authors

Kazimierz Marek Wolsza 

Statistics

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.


Licence

(c) Tous droits réservés Studia Oecumenica 2024

Creative Commons License

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale - Partage dans les Mêmes Conditions 4.0 International.

Prawa autorskie (c) 2022 Studia Oecumenica

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0

Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.