Z dziejów klasztoru franciszkanów w Górze na Śląsku

Dariusz Karczewski

doi:10.25167/sth.2083

Opublikowane: 2020-10-31

Tom 40 Nr 2 (2020)

Z dziejów klasztoru franciszkanów w Górze na Śląsku

Dariusz Karczewski

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

Dział: Artykuły z różnych działów teologii, historii i nauk pokrewnych

https://doi.org/10.25167/sth.2083

Abstrakt

W 1457 r. papież Kalikst III wydał na prośbę księcia cieszyńsko-głogowskiego Władysława zgodę na ufundowanie poza murami miasta Góra klasztoru i kościoła pw. Bożego Ciała. W bulli zapisano, że fundacja miała być przeznaczona dla franciszkanów-obserwantów (bernardynów). Ostatecznie jednak nowy konwent zasiedlili franciszkanie-minoryci. Była to ostatnia na średniowiecznych ziemiach polskich fundacja klasztoru
franciszkańskiego. Klasztor w Górze należał pod względem organizacji zakonnej do kustodii gnieźnieńskiej w czesko-polskiej prowincji franciszkanów. Oficjalny dokument fundacyjny klasztoru książę wystawił w 1458 r. W 1462 r. papież Pius II zatwierdził fundację nowego domu zakonnego wraz z jego uposażeniem, powołując się na wcześniejszą zgodę biskupa wrocławskiego Piotra II Nowaka (1447–1456), władz miejskich Góry i miejscowego proboszcza. Konwent górowski najprawdopodobniej został obsadzony przez zakonników z Głogowa, za czym przemawiać może bliskość obu tych miast i podległość jednemu władcy. Inspirację tego dzieła przypisuje się górowskiemu bractwu Bożego Ciała. Klasztor zbudowano na przedmieściu, przy drodze do wsi Kajęcin. Jego uposażenie gospodarcze było bardzo skromne. Początkowo obejmowało tylko grunt na postawienie budynków, staw rybny i kawałek roli. Nieco rozszerzył je w 1468 r. książę cieszyńsko-głogowski Przemko II – brat fundatora i jego następca. W początku XVI w. klasztor podupadł i zaczął wyprzedawać swe
posiadłości. Wskutek szerzącej się reformacji, ok. 1534 r. klasztor został całkowicie opuszczony przez zakonników, a jego majątek biskup wrocławski Jakub von Salza przekazał proboszczowi parafii pw. św. Katarzyny w Górze.

Słowa kluczowe:

franciszkanie, kustodia czesko-polska, Śląsk, Góra

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Karczewski, D. (2020). Z dziejów klasztoru franciszkanów w Górze na Śląsku. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 40(2), 151–162. https://doi.org/10.25167/sth.2083

Cited by / Share

Bibliografia

Croon Gustav. 1910. „Ein Tuchmacherprivileg für Guhrau vom Jahre 1304”. Zeitschrift des Vereins für Geschichte Schlesiens 44: 254–256.
Google Scholar

Dunin-Wąsowicz Anna. 2006. Przestrzeń weichbildu. Studium metrologiczne na przykładzie uposażenia paru miast śląskich. W O rzeczach minionych. Scripta rerum historicarum Annaem Rutkowska-Płachcińska oblata (Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej, t. 71). Red. Marta Młynarska-Kaletynowa, Jerzy Kruppé, 70–71. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar

Eysymontt Rafał. 2009. Kod genetyczny miasta. Średniowieczne miasta lokacyjne Dolnego Śląska na tle urbanistyki europejskiej. Wrocław: Wydawnictwo Via Nova.
Google Scholar

Irgang Winfried. 1987. „Das Urkunden- und Kanzleiwesen Herzog Heinrichs III. (I.) von Glogau
Google Scholar

(gest. 1309) bis 1300. Zu einer Untersuchung von Rościsław Żerelik”. Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Breslau 28: 51–67.
Google Scholar

Jungnitz Joseph. 1902. „Die Pfarrei Guhrau im Mittelalter”. Zeitschrift des Vereins für Geschichte
Google Scholar

und Alterthum Schlesiens 36 (2): 365–387.
Google Scholar

Jurek Tomasz. 1989–1990. „Kancelarie i dokumenty Piastów głogowskich w XIII i XIV wieku [w związku z najnowszymi pracami Rościsława Żerelika i Winfrieda Irganga]”. Roczniki Historyczne 55–56: 199–212.
Google Scholar

Jurek Tomasz. 1993. Dziedzic Królestwa Polskiego książę głogowski Henryk (1274–1309). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Google Scholar

Kantak Kamil. 1937. Franciszkanie polscy. T. 1: 1237–1517. Kraków: Wydawnictwo Polskiej Prowincji Ojców Franciszkanów.
Google Scholar

Karczewski Dariusz. 2012. Franciszkanie w monarchii Piastów i Jagiellonów w średniowieczu. Powstanie – rozwój – organizacja wewnętrzna. Kraków: Wydawnictwo Avalon.
Google Scholar

Kiarszys Grzegorz. 2015. Trzy światy średniowiecza. Iuxta castrum Sandouel. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Klapper Hans. 1936. Das Zunftwesen der Stadt Guhrau. Breslau: Verlag Priebatsch.
Google Scholar

Klapper Hans. 1995. Guhrau. W Schlesisches Städtebuch (Deutsches Städtebuch, t. 1). Red. Heinz Stoob, Peter Johanek, 155–157. Stuttgart – Berlin – Köln: Kohlhammer Verlag.
Google Scholar

Kuhn Walter. 1971. Die Gründung der Stadt Guhrau. W Beiträge zur schlesischen Siedlungsgeschichte. Red. Walter Kuhn, 131–138. München: Delp Verlag.
Google Scholar

Kuczer Jarosław. 2007. „Szlachta jako dzierżawca dóbr królewskich w księstwie głogowskim w XVI i XVII wieku”. Studia Lubuskie 3: 131–143.
Google Scholar

Kuczer Jarosław. 2007. Szlachta w życiu społeczno-gospodarczym księstwa głogowskiego w epoce habsburskiej 1526–1740. Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Google Scholar

Nowakowski Dominik. 2007. Od kasztelanii do weichbildu. Podziały wewnętrzne ziemi głogowskiej w średniowieczu. W Stare i nowe w średniowieczu. Pomiędzy innowacją a tradycją (Spotkania Bytomskie, t. 6). Red. Sławomir Moździoch, 263–277. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar

Nowakowski Dominik. 2008. Siedziby książęce i rycerskie księstwa głogowskiego w średniowieczu. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar

Techmańska Bożena. 2014. Jan II Żagański. Niespokojny książę, sojusznik króla husyty (16 VI 1433 – 22 IX 1504). Kraków: Wydawnictwo Avalon.
Google Scholar

Teichmann Lucius. 1938. „Schlesiens Observantenklöster vor der Reformation”. Archiv für schlesische Kirchengeschichte 3: 87–97.
Google Scholar

Teichmann Lucius. 1987. „Guhrau. Franziskanerkloster”. Jahrbuch der Friedrich-Wilhelm-Universität Breslau 28: 35–36.
Google Scholar

Trojak Barbara. 2008–2009. „Góra – studium historyczne miasta”. Kwartalnik Górowski 25: III–XXII.
Google Scholar

Urban Wacław. 1973. „Regesty dokumentów archiwum parafialnego w Górze Śląskiej”. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 3: 373–374.
Google Scholar

Wędzki Andrzej. 1970. Podziały terytorialne. W Studia nad początkami i rozplanowaniem miast nad środkową Odrą i Dolną Wartą (województwo zielonogórskie). T. 2: Dolny Śląsk, Dolne Łużyce. Red. Zdzisław Kaczmarek, Andrzej Wędzki, 5–35. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe.
Google Scholar

Wędzki Andrzej. 1985, „Ze studiów nad genezą i początkami Góry Śląskiej”. Rocznik Leszczyński 7: 9–42.
Google Scholar

Ziolecki [Bolesław]. 1900. Geschichte der Stadt Guhrau 1300–1900 als Jubiläumschrift zur Erinnerung an die am 18. August 1300 durch Herzog Heinrich III von Glogau der Stadt Guhrau verlichenen Stadtrechte veröffentlicht und den städtischen Körperschaften gewidmet. Guhrau: A. Ziehlke.
Google Scholar