Udział bpa Stanisława Zdzitowieckiego w powstaniu diecezji częstochowskiej

Michał Adam Widera

doi:10.25167/sth.5558

Published: 2025-01-11

Vol. 44 No. 2 (2024)

Participation of Bishop Stanisław Zdzitowiecki in the Creation of the Diocese of Częstochowa

Michał Adam Widera

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

Section: Articles

https://doi.org/10.25167/sth.5558

Abstract

After Poland regained independence, Bishop Stanisław Zdzitowiecki proposed reorganizing the diocesan network and became involved in the creation of the Diocese of Częstochowa. He was motivated about this for pastoral reasons (related to the too large territory of the then Diocese of Kujawy and Kalisz), social reasons (concerning
the specificity of work among the working population of Częstochowa and Dąbrowa Basin) and religious reasons (resulting from the role of Jasna Góra Monastery in Poland). The proposition to create the Diocese of Częstochowa was accepted by the entire episcopate. Until 1924, the shape of its borders was discussed. The establishment of a diocese was approved in 1925 in the concordat concluded between the Holy See and the Second Polish Republic and the bull of pope Pius XI: Vixdum Poloniae unitas.

Keywords:

Diocese of Częstochowa, the Jasna Góra Monastery, Bishop Stanisław Zdzitowiecki, Second Polish Republic

Most read articles by the same author(s)

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Widera, M. A. (2025). Participation of Bishop Stanisław Zdzitowiecki in the Creation of the Diocese of Częstochowa. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 44(2), 197–218. https://doi.org/10.25167/sth.5558

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Dębiński Józef. 2002. „Stanisław Kazimierz Zdzitowiecki (1854–1927), biskup włocławski”. Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie 17: 295–308.
Google Scholar

Dębiński Józef. 2003. „Stanisław Kazimierz Zdzitowiecki (1854–1927). Biskup włocławski”. Ateneum Kapłańskie 140 (2): 309–319.
Google Scholar

Dębiński Józef. 2010. Duchowieństwo rzymskokatolickie diecezji włocławskiej w latach 1918–1939. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar

Frątczak Wojciech. 1991. Stanisław Kazimierz Zdzitowiecki. W Zasłużeni dla Włocławka. Red. Mieczysław Wojciechowski, 226. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe.
Google Scholar

Gajewski Stanisław. 1982. „Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich w Królestwie Polskim”. Roczniki Humanistyczne 30 (2): 103–130.
Google Scholar

Guzewicz Wojciech. 2013. „Zagadnienie organizacji kościelnej w Drugiej Rzeczypospolitej”. Kościół w Polsce. Dzieje i kultura 12: 115–127.
Google Scholar

Hergenröther Joseph. 1905. Historia powszechna Kościoła katolickiego. T. 18. Warszawa: Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa.
Google Scholar

Jabłoński Szczepan Zachariasz. 1979. „Uwarunkowania polityczne Jasnej Góry w latach 1864–1914”. Chrześcijanin w Świecie 11 (7): 31–47.
Google Scholar

Jabłoński Szczepan Zachariasz. 1982. Polskie sanktuarium maryjne. W Jasnogórska Bogurodzica 1382–1982. Red. Jan Majdecki, 9–14. Warszawa: Instytut Prasy i Wydawnictw Novum.
Google Scholar

Jabłoński Szczepan Zachariasz. 1984. Jasna Góra. Ośrodek kultu maryjnego 1894–1914. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Google Scholar

Jabłoński Szczepan Zachariasz. 1997. Znaczenie Jasnej Góry w życiu Kościoła i narodu polskiego. W Encyklopedia katolicka. T. 7. Red. Stanisław Wielgus, 1089. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Jabłoński Szczepan Zachariasz. 1998. Jasna Góra na drodze ku niepodległości w latach 1795–1989. W Częstochowy drogi ku niepodległości. Red. Ryszard Szwed, Waldemar Palus, 79–81. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie.
Google Scholar

Jabłoński Szczepan Zachariasz. 2004. Jasna Góra bliska i daleka. Ze studiów nad Sanktuarium Narodowym. Jasna Góra – Częstochowa: Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego.
Google Scholar

Jabłoński Szczepan Zachariasz. 2006. Jasna Góra w II Rzeczypospolitej 1918–1939. W Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru jasnogórskiego. T. 3. Red. Ryszard Szwed, 159–210. Częstochowa: Urząd Miasta Częstochowy.
Google Scholar

Kęder Wojciech. 1993. „Jasna Góra wobec przemian politycznych w Rzeczypospolitej w latach 1661–1813”. Studia Claromontana (13): 5–206.
Google Scholar

Kęsik Kamil. 2023. W służbie Kościoła. Zgromadzenie Małych Sióstr Niepokalanego Serca Maryi w życiu parafialnym Krzepic (1916–1939). W Credo in Ecclesiam. Kościół w katechezie, historii i teologii. Red. Roman Ceglarek, Michał Borda, 129–196. Częstochowa: Regina Poloniae.
Google Scholar

Kozłowska-Budkowa Zofia. 1937. Bogumił. W Polski słownik biograficzny. T. 3. Red. Władysław Konopczyński, 200–201. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Google Scholar

Kozyrska Antonina. 2004. Arcybiskup Edward Ropp. Życie i działalność (1851–1939). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Kubicki Paweł. 1931. Antoni Ksawery Sotkiewicz, biskup sandomierski 1826–1901. Zarys monograficzny. Sandomierz: nakł. autora.
Google Scholar

Kubicki Paweł. 1937. Żywe słowo na ambonie i poza amboną. Praca poświęcona ks. kanonikowi Rajmundowi
Google Scholar

Mateuszczykowi, dziekanowi i proboszczowi w Słupi Nowej pod Św[iętym] Krzyżem ku uczczeniu jego złotych godów kapłańskich. T. 1: Nauki na wszystkie niedziele i uroczystości Pańskie. Sandomierz: Diecezjalny Zakład Graficzno-Drukarski.
Google Scholar

Kujawski Witold. 2011. Diecezja kujawsko-kaliska. Opracowanie historyczno-źródłoznawcze. Włocławek: Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników.
Google Scholar

Kujawski Witold. 2012. „Nabytki terytorialne diecezji włocławskiej według bulli «Vixdum Poloniae Unitas» z 1925 r.”. Studia Włocławskie 14: 564–574.
Google Scholar

Kujawski Witold. 2012. „Straty terytorialne diecezji włocławskiej w następstwie bulli cyrkumskrypcyjnej «Vixdum Poloniae Unitas» z 1925 r.”. Teologia i Człowiek 19: 257–276. DOI: https://doi.org/10.12775/TiCz.2012.016
Google Scholar

Kumor Bolesław. 1971. „Granice metropolii i diecezji polskich (968–1939) (c.d.)”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 22: 319–402. DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.6804
Google Scholar

Kumor Bolesław. 1980. Projekty zmian w organizacji metropolitalnej i diecezjalnej w Polsce (1918–1925). W Kościół w II Rzeczypospolitej. Red. Zygmunt Zieliński, Stanisław Wilk, 53–62. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Kurpik Wojciech. 2011. Rutkowski Jan. W Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków. T. 4. Red. Iwona Błaszczyk i in., 107–109. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Google Scholar

Marecki Józef. 2020. Adam Stefan Sapieha (1867–1951). W Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego. T. 1. Red. Rafał Łatka, 384–397. Warszawa: Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego.
Google Scholar

Mazur Jan. 1987. „Społeczna rola Jasnej Góry w okresie międzywojennym”. Chrześcijanin w Świecie 19 (5): 63–72.
Google Scholar

Morawski Michał. 1937. Chodyński Stanisław. W Polski słownik biograficzny. T. 3. Red. Władysław Konopczyński, 377–378. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Google Scholar

Nitecki Piotr. 2000, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny. Warszawa: Pax.
Google Scholar

Pawlak Marian. 2005. Steinbok Janina. W Włocławski słownik biograficzny. T. 2. Red. Stanisław Kunikowski, 165–166. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe.
Google Scholar

Pietrzykowski Jan. 1987. Jasna Góra w okresie dwóch wojen światowych. Warszawa: Wydawnictwo Ośrodka Dokumentacji i Studiów Społecznych.
Google Scholar

Pogorzelski Walery. 1935. 43 lata w kapłaństwie. Sieradz: nakładem autora.
Google Scholar

Prokop Krzysztof Rafał. 2020. Nomenclator bibliografphicus episcoporum Poloniae 1320–2020. Kraków: Drukarnia Akcydensowa Andrzej Dorosz.
Google Scholar

Prokop Krzysztof Rafał. 2023. Series chronologica episcoporum Poloniae 1473–2023. Kraków: nakł. J. Kopca.
Google Scholar

Rulka Kazimierz. 2014. Zdzitowiecki Kazimierz Stanisław. W Encyklopedia katolicka. T. 20. Red. Edward Gigilewicz, 1335–1336. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Trąba Mariusz. 2022. Teodor Filip Kubina (1880–1951). W Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego. T. 3. Red. Rafał Łatka, 194–206. Warszawa: Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego.
Google Scholar

Wątroba Jan. 2000. Racje powstania diecezji częstochowskiej. W Błogosławione choć trudne czasy. Siedemdziesięciopięciolecie Kościoła Częstochowskiego. Red. Jan Kowalski, 59–65. Częstochowa: Regina Poloniae.
Google Scholar

Widera Michał. 2024. „Biskup Stanisław Zdzitowiecki (1854–1927). Główne kierunki działalności w diecezji kujawsko-kaliskiej (włocławskiej)”. Ateneum Kapłańskie 183 (2): 264–287.
Google Scholar

Wilk Stanisław. 1992. Episkopat Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
Google Scholar

Wisłocki Jerzy. 1977. Konkordat polski z 1925 r. Zagadnienia prawno-polityczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Google Scholar

Wiśniewski Seweryn. 1961. „Ks. biskup Karol Antoni Niedziałkowski, pisarz-apologeta”. Nasza Przeszłość 14: 191–202. DOI: https://doi.org/10.52204/np.1961.14.191-202
Google Scholar

Włodarczyk Tadeusz. 1974. Konkordaty. Zarys historii ze szczególnym uwzględnieniem XX w. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Wyczawski Hieronim Eugeniusz. 1979. Organizacja kościelna. W Historia Kościoła w Polsce. T. 2: 1764–1945. Cz. 2: 1918–1945. Red. Bolesław Kumor, Zdzisław Obertyński, 22–44. Poznań – Warszawa: Pallottinum.
Google Scholar

Związek Jan. 1974. „Powstanie diecezji częstochowskiej”. Częstochowskie Studia Teologiczne 2: 13–38.
Google Scholar

Związek Jan. 1979. Częstochowa. W Encyklopedia katolicka. T. 3. Red. Feliks Gryglewicz, Romuald Łukaszyk, Zygmunt Sułkowski, 849–850. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Związek Jan. 1990. Dzieje diecezji częstochowskiej w okresie II Rzeczypospolitej. Częstochowa: Regina Poloniae.
Google Scholar

Związek Jan. 1995. Częstochowska diecezja. W Encyklopedia katolicka. T. 3. Red. Feliks Gryglewicz, Romuald Łukaszyk, Zygmunt Sułkowski, 851–852. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar