Participation of Bishop Stanisław Zdzitowiecki in the Creation of the Diocese of Częstochowa
Abstract
After Poland regained independence, Bishop Stanisław Zdzitowiecki proposed reorganizing the diocesan network and became involved in the creation of the Diocese of Częstochowa. He was motivated about this for pastoral reasons (related to the too large territory of the then Diocese of Kujawy and Kalisz), social reasons (concerning
the specificity of work among the working population of Częstochowa and Dąbrowa Basin) and religious reasons (resulting from the role of Jasna Góra Monastery in Poland). The proposition to create the Diocese of Częstochowa was accepted by the entire episcopate. Until 1924, the shape of its borders was discussed. The establishment of a diocese was approved in 1925 in the concordat concluded between the Holy See and the Second Polish Republic and the bull of pope Pius XI: Vixdum Poloniae unitas.
Keywords:
Diocese of Częstochowa, the Jasna Góra Monastery, Bishop Stanisław Zdzitowiecki, Second Polish RepublicReferences
Dębiński Józef. 2002. „Stanisław Kazimierz Zdzitowiecki (1854–1927), biskup włocławski”. Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie 17: 295–308.
Google Scholar
Dębiński Józef. 2003. „Stanisław Kazimierz Zdzitowiecki (1854–1927). Biskup włocławski”. Ateneum Kapłańskie 140 (2): 309–319.
Google Scholar
Dębiński Józef. 2010. Duchowieństwo rzymskokatolickie diecezji włocławskiej w latach 1918–1939. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar
Frątczak Wojciech. 1991. Stanisław Kazimierz Zdzitowiecki. W Zasłużeni dla Włocławka. Red. Mieczysław Wojciechowski, 226. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe.
Google Scholar
Gajewski Stanisław. 1982. „Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich w Królestwie Polskim”. Roczniki Humanistyczne 30 (2): 103–130.
Google Scholar
Guzewicz Wojciech. 2013. „Zagadnienie organizacji kościelnej w Drugiej Rzeczypospolitej”. Kościół w Polsce. Dzieje i kultura 12: 115–127.
Google Scholar
Hergenröther Joseph. 1905. Historia powszechna Kościoła katolickiego. T. 18. Warszawa: Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa.
Google Scholar
Jabłoński Szczepan Zachariasz. 1979. „Uwarunkowania polityczne Jasnej Góry w latach 1864–1914”. Chrześcijanin w Świecie 11 (7): 31–47.
Google Scholar
Jabłoński Szczepan Zachariasz. 1982. Polskie sanktuarium maryjne. W Jasnogórska Bogurodzica 1382–1982. Red. Jan Majdecki, 9–14. Warszawa: Instytut Prasy i Wydawnictw Novum.
Google Scholar
Jabłoński Szczepan Zachariasz. 1984. Jasna Góra. Ośrodek kultu maryjnego 1894–1914. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Google Scholar
Jabłoński Szczepan Zachariasz. 1997. Znaczenie Jasnej Góry w życiu Kościoła i narodu polskiego. W Encyklopedia katolicka. T. 7. Red. Stanisław Wielgus, 1089. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar
Jabłoński Szczepan Zachariasz. 1998. Jasna Góra na drodze ku niepodległości w latach 1795–1989. W Częstochowy drogi ku niepodległości. Red. Ryszard Szwed, Waldemar Palus, 79–81. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie.
Google Scholar
Jabłoński Szczepan Zachariasz. 2004. Jasna Góra bliska i daleka. Ze studiów nad Sanktuarium Narodowym. Jasna Góra – Częstochowa: Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego.
Google Scholar
Jabłoński Szczepan Zachariasz. 2006. Jasna Góra w II Rzeczypospolitej 1918–1939. W Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru jasnogórskiego. T. 3. Red. Ryszard Szwed, 159–210. Częstochowa: Urząd Miasta Częstochowy.
Google Scholar
Kęder Wojciech. 1993. „Jasna Góra wobec przemian politycznych w Rzeczypospolitej w latach 1661–1813”. Studia Claromontana (13): 5–206.
Google Scholar
Kęsik Kamil. 2023. W służbie Kościoła. Zgromadzenie Małych Sióstr Niepokalanego Serca Maryi w życiu parafialnym Krzepic (1916–1939). W Credo in Ecclesiam. Kościół w katechezie, historii i teologii. Red. Roman Ceglarek, Michał Borda, 129–196. Częstochowa: Regina Poloniae.
Google Scholar
Kozłowska-Budkowa Zofia. 1937. Bogumił. W Polski słownik biograficzny. T. 3. Red. Władysław Konopczyński, 200–201. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Google Scholar
Kozyrska Antonina. 2004. Arcybiskup Edward Ropp. Życie i działalność (1851–1939). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar
Kubicki Paweł. 1931. Antoni Ksawery Sotkiewicz, biskup sandomierski 1826–1901. Zarys monograficzny. Sandomierz: nakł. autora.
Google Scholar
Kubicki Paweł. 1937. Żywe słowo na ambonie i poza amboną. Praca poświęcona ks. kanonikowi Rajmundowi
Google Scholar
Mateuszczykowi, dziekanowi i proboszczowi w Słupi Nowej pod Św[iętym] Krzyżem ku uczczeniu jego złotych godów kapłańskich. T. 1: Nauki na wszystkie niedziele i uroczystości Pańskie. Sandomierz: Diecezjalny Zakład Graficzno-Drukarski.
Google Scholar
Kujawski Witold. 2011. Diecezja kujawsko-kaliska. Opracowanie historyczno-źródłoznawcze. Włocławek: Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników.
Google Scholar
Kujawski Witold. 2012. „Nabytki terytorialne diecezji włocławskiej według bulli «Vixdum Poloniae Unitas» z 1925 r.”. Studia Włocławskie 14: 564–574.
Google Scholar
Kujawski Witold. 2012. „Straty terytorialne diecezji włocławskiej w następstwie bulli cyrkumskrypcyjnej «Vixdum Poloniae Unitas» z 1925 r.”. Teologia i Człowiek 19: 257–276.
DOI: https://doi.org/10.12775/TiCz.2012.016
Google Scholar
Kumor Bolesław. 1971. „Granice metropolii i diecezji polskich (968–1939) (c.d.)”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 22: 319–402.
DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.6804
Google Scholar
Kumor Bolesław. 1980. Projekty zmian w organizacji metropolitalnej i diecezjalnej w Polsce (1918–1925). W Kościół w II Rzeczypospolitej. Red. Zygmunt Zieliński, Stanisław Wilk, 53–62. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar
Kurpik Wojciech. 2011. Rutkowski Jan. W Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków. T. 4. Red. Iwona Błaszczyk i in., 107–109. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Google Scholar
Marecki Józef. 2020. Adam Stefan Sapieha (1867–1951). W Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego. T. 1. Red. Rafał Łatka, 384–397. Warszawa: Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego.
Google Scholar
Mazur Jan. 1987. „Społeczna rola Jasnej Góry w okresie międzywojennym”. Chrześcijanin w Świecie 19 (5): 63–72.
Google Scholar
Morawski Michał. 1937. Chodyński Stanisław. W Polski słownik biograficzny. T. 3. Red. Władysław Konopczyński, 377–378. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Google Scholar
Nitecki Piotr. 2000, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny. Warszawa: Pax.
Google Scholar
Pawlak Marian. 2005. Steinbok Janina. W Włocławski słownik biograficzny. T. 2. Red. Stanisław Kunikowski, 165–166. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe.
Google Scholar
Pietrzykowski Jan. 1987. Jasna Góra w okresie dwóch wojen światowych. Warszawa: Wydawnictwo Ośrodka Dokumentacji i Studiów Społecznych.
Google Scholar
Pogorzelski Walery. 1935. 43 lata w kapłaństwie. Sieradz: nakładem autora.
Google Scholar
Prokop Krzysztof Rafał. 2020. Nomenclator bibliografphicus episcoporum Poloniae 1320–2020. Kraków: Drukarnia Akcydensowa Andrzej Dorosz.
Google Scholar
Prokop Krzysztof Rafał. 2023. Series chronologica episcoporum Poloniae 1473–2023. Kraków: nakł. J. Kopca.
Google Scholar
Rulka Kazimierz. 2014. Zdzitowiecki Kazimierz Stanisław. W Encyklopedia katolicka. T. 20. Red. Edward Gigilewicz, 1335–1336. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar
Trąba Mariusz. 2022. Teodor Filip Kubina (1880–1951). W Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego. T. 3. Red. Rafał Łatka, 194–206. Warszawa: Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego.
Google Scholar
Wątroba Jan. 2000. Racje powstania diecezji częstochowskiej. W Błogosławione choć trudne czasy. Siedemdziesięciopięciolecie Kościoła Częstochowskiego. Red. Jan Kowalski, 59–65. Częstochowa: Regina Poloniae.
Google Scholar
Widera Michał. 2024. „Biskup Stanisław Zdzitowiecki (1854–1927). Główne kierunki działalności w diecezji kujawsko-kaliskiej (włocławskiej)”. Ateneum Kapłańskie 183 (2): 264–287.
Google Scholar
Wilk Stanisław. 1992. Episkopat Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
Google Scholar
Wisłocki Jerzy. 1977. Konkordat polski z 1925 r. Zagadnienia prawno-polityczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Google Scholar
Wiśniewski Seweryn. 1961. „Ks. biskup Karol Antoni Niedziałkowski, pisarz-apologeta”. Nasza Przeszłość 14: 191–202.
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1961.14.191-202
Google Scholar
Włodarczyk Tadeusz. 1974. Konkordaty. Zarys historii ze szczególnym uwzględnieniem XX w. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Wyczawski Hieronim Eugeniusz. 1979. Organizacja kościelna. W Historia Kościoła w Polsce. T. 2: 1764–1945. Cz. 2: 1918–1945. Red. Bolesław Kumor, Zdzisław Obertyński, 22–44. Poznań – Warszawa: Pallottinum.
Google Scholar
Związek Jan. 1974. „Powstanie diecezji częstochowskiej”. Częstochowskie Studia Teologiczne 2: 13–38.
Google Scholar
Związek Jan. 1979. Częstochowa. W Encyklopedia katolicka. T. 3. Red. Feliks Gryglewicz, Romuald Łukaszyk, Zygmunt Sułkowski, 849–850. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar
Związek Jan. 1990. Dzieje diecezji częstochowskiej w okresie II Rzeczypospolitej. Częstochowa: Regina Poloniae.
Google Scholar
Związek Jan. 1995. Częstochowska diecezja. W Encyklopedia katolicka. T. 3. Red. Feliks Gryglewicz, Romuald Łukaszyk, Zygmunt Sułkowski, 851–852. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar
Statistics
Downloads
License
Copyright (c) 2025 Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
Most read articles by the same author(s)
- Michał Adam Widera, The Jewish Religious Community in Wieluń in the Second Polish Republic , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Vol. 39 No. 2 (2019)
- Michał Adam Widera, The Association of Polish Emigrants under the Care of the Queen of the Polish Crown in the Diocese of Częstochowa in the Wieluń District Parishes , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Vol. 40 No. 2 (2020)
- Michał Adam Widera, Pilgrimages from the District of Wieluń to the Jasna Góra Monastery (1921–1939) , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Vol. 41 No. 2 (2021)
- Michał Adam Widera, Pope Benedict XVI’s Visit to the Jasna Góra Monastery in 2006 , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Vol. 43 No. 2 (2023)
- Michał Adam Widera, The Eucharistic Congress in the Town of Wieluń in 1931 , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Vol. 42 No. 2 (2022)