Gmina wyznaniowa żydowska w Wieluniu w II Rzeczypospolitej w dokumentacji Archiwum Państwowego w Łodzi
Michał Adam Widera
Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiegohttps://orcid.org/0000-0002-7849-8887
Abstrakt
Największa gmina wyznaniowa żydowska w powiecie wieluńskim w okresie II Rzeczypospolitej znajdowała się w Wieluniu. Skupiała ona około 5 tys. wyznawców judaizmu. Pracami kahału kierował zarząd gminy i rada gminy przy pomocy wielu pracowników, zajmujących się utrzymaniem m.in. synagogi, budynku gminy, łaźni i rzeźni rytualnej i szkół wyznaniowych. Wielkim autorytetem mieszkańców Wielunia cieszył się rabin, troszczący się o religijny rozwój społeczności żydowskiej i pomagający mu podrabin. Mimo ówczesnego kryzysu finansowego, gmina żydowska w Wieluniu prowadziła na dużą skalę działalność dobroczynną i społeczną, poprzez utrzymywanie i finansowanie licznych instytucji, w tym szkół wyznaniowych.
Słowa kluczowe:
Wieluń, Żydzi, gmina wyznaniowa żydowska, II RzeczpospolitaBibliografia
Baranowski Julian. 1988. Zagłada skupisk żydowskich na obszarze „Kraju Warty” w latach 1939–1945. Stan i potrzeby badań. W Stan i perspektywy badań historycznych lat wojny i okupacji 1939–1945. Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce – Instytut Pamięci Narodowej, 169–177. Warszawa: Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce – Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar
Borecki Paweł. 2010. „Uwagi o statusie prawnym wyznawców judaizmu na ziemiach polskich”. Czasopismo Prawno-Historyczne 2: 49–89.
Google Scholar
Kawski Tomasz. 2008. Funkcjonowanie struktur biurokratycznych gmin żydowskich centralnej i zachodniej Polski w latach 1918-1939. W Dzieje biurokracji na ziemiach polskich, t. 1. Red. Artur Górak, Ireneusz Łuć, Dariusz Magier, 491–526. Lublin – Siedlce: Radzyńskie Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych.
Google Scholar
Krasowski Krzysztof. 1988. Związki wyznaniowe w II Rzeczypospolitej. Studium historyczno prawne. Warszawa – Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Liliental Regina. 1914. Święta żydowskie w przeszłości i teraźniejszości, t. 2. Kraków: Akademia Umiejętności.
Google Scholar
Mierzwa Janusz. 2012. Starostowie Polski międzywojennej. Portret zbiorowy. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.
Google Scholar
Olejnik Tadeusz. 2009. Wieluń. Dzieje miasta 1793–1945. Wieluń: Zakład Poligraficzny „kolor-DRUK” Bogusław Wcisło.
Google Scholar
Palimąka Anita. 2009. „Zmiany w sytuacji prawnej Żydów na ziemiach zaboru rosyjskiego w pierwszej połowie XIX wieku (do 1862 r.)”. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 42 (1): 120–136.
Google Scholar
Ringel Michał. 1936. Ustawodawstwo Polski Odrodzonej o gminach żydowskich, W Żydzi w Polsce Odrodzonej. Działalność społeczna, gospodarcza, oświatowa i kulturalna, t. 2. Red. Ignacy Schiper, Arjeh Tartakower, Aleksander Hafftka, 242–248. Warszawa: Żydzi w Polsce Odrodzonej.
Google Scholar
Świątkowski Henryk. 1937. Wyznania religijne w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem ich stanu prawnego, cz. 1. Wyznania i związki religijne. Warszawa: Biblioteka Prawnicza.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
Inne teksty tego samego autora
- Michał Adam Widera, „Stowarzyszenie Wychodźców Polskich pod opieką Królowej Korony Polskiej w diecezji częstochowskiej” w parafiach powiatu wieluńskiego , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 40 Nr 2 (2020)
- Michał Adam Widera, Pielgrzymki z powiatu wieluńskiego na Jasną Górę (1921–1939) , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 41 Nr 2 (2021)
- Michał Adam Widera, Kongres Eucharystyczny w Wieluniu w 1931 r. , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 42 Nr 2 (2022)
- Michał Adam Widera, Pielgrzymka papieża Benedykta XVI na Jasną Górę w 2006 r. , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 43 Nr 2 (2023)
