Emigracja a proces uczenia się małżonków

Karolina Kupis; Alicja Maria Kalus; Emilia Mazurek

doi:10.25167/FF/4535

Veröffentlicht am: 2023-01-12

Bd. 12 (2022)

Emigracja a proces uczenia się małżonków

Karolina Kupis

, Alicja Maria Kalus , Emilia Mazurek

Family Forum

Rubrik: Przemiany rodziny

https://doi.org/10.25167/FF/4535

Abstract

Wstąpienie Polski do struktur Unii Europejskiej zapoczątkowało emigrację poakcesyjną Polaków, dla której charakterystyczne było pojawienie się nowych kierunków wyjazdów emigracyjnych. Jednym z najbardziej popularnych stała się Wielka Brytania. Wyjazd emigracyjny jest wydarzeniem znaczącym w biografii człowieka i całej jego rodziny. W świetle koncepcji Agnieszki Bron (2000, 2006), wiąże się on z licznymi napięciami, ambiwalencją, poczuciem bezradności i zawieszenia (tzw. floating), a jednocześnie jest wydarzeniem o potencjale edukacyjnym. Celem badań uczyniono wyjaśnienie procesu uczenia się małżonków doświadczających emigracji. Przeprowadzono badania biograficzne z wykorzystaniem autobiograficznego wywiadu narracyjnego i analizy dokumentów osobistych. W badaniach wzięło udział 10 diad małżeńskich przebywających na emigracji długookresowej w Wielkiej Brytanii. W wyniku analizy materiału empirycznego wyróżniono następujące kategorie doświadczeń wpisujące się we floating: zaskoczenie zastaną rzeczywistością, poczucie zagubienia i osamotnienia, niepewność co do słuszności podjętej decyzji, utrata poczucia bezpieczeństwa, podejmowanie prób radzenia sobie z kryzysem, wybór strategii radzenia sobie i uczenia się. Jednak nie w każdej narracji autobiograficznej występują wszystkie z wyróżnionych kategorii. W porównaniu z koncepcją A. Bron struktura floating w badanych biografiach składa się z większej liczby elementów, a jednocześnie traci swą etapowość, staje się rozmyta, ma charakter mozaikowy. Zidentyfikowano także dziesięć strategii radzenia sobie z poczuciem zawieszenia, nisko bądź wysoko zorientowanych na jedną z kultur: kraju przyjmującego lub kraju macierzystego. Strategie te w większości sprzyjały poznawaniu nowej kultury. Natomiast samo uczenie się od początku pobytu na emigracji było postrzegane jako wartość sprzyjająca adaptacji do życia w nowych uwarunkowaniach społeczno-kulturowych.

Am häufigsten gelesenen Artikel dieser/dieses Autor/in

Emilia Mazurek, Choroba w rodzinie , Family Forum: Bd. 3 (2013): Family Forum
dr Paulina Puszcz , dr hab. Alicja Maria Kalus, prof. UJD, dr Emilia Mazurek, Biograficzne uczenie się ról rodzicielskich matek , Family Forum: Bd. 13 (2023): Family Support

Dateien herunterladen

PDF (Język Polski)

Zitierregeln

Kupis, K., Kalus, A. M., & Mazurek, E. (2023). Emigracja a proces uczenia się małżonków. Family Forum, 12, 159–184. https://doi.org/10.25167/FF/4535

Zitiert von / Teilen

Lizenz

Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Weitergabe unter gleichen Bedingungen 4.0 International.

Literaturhinweise

Adler, P. S. (1975) ‘The transitional experience: An alternative view of culture shock’, Journal of Humanistic Psychology, 15(4), pp. 13–23. DOI: https://doi.org/10.1177/002216787501500403
Google Scholar

Alheit, P. (2011) ‘Podejście biograficzne do całożyciowego uczenia się’, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 3(55), pp. 7–21.
Google Scholar

Alheit, P. (2015) ‘Teoria biografii jako fundament pojęciowy uczenia się przez całe życie’, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(72), pp. 23–36.
Google Scholar

Bron, A. (2000) ‘Floating as an Analytical Category in the Narratives of Polish Immigrants to Sweden’ w E. Szwejkowska-Olson and M. Bron Jr (red.) Allvarlig debatt och rolig lek. En festskrift tallagand. Uppsala: Uppsala University.
Google Scholar

Bron, A. (2006) ‘Rozumienie uczenia się w teoriach andragogicznych’, Teraźniejszość – Człowiek –Edukacja, 4(55), pp. 7–21.
Google Scholar

Czerniawska, O. (2004) ‘Funkcja dydaktyki biograficznej w procesie edukacji ustawicznej’ w R. Góralska and J. Półturzycki (red.), Edukacja ustawiczna w szkołach wyższych – od idei do praktyki. Płock – Toruń: Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji.
Google Scholar

Dubas, E. (2015a) ‘Andragogiczne badania biografii – zakresy, trudności, etyka badacza (wybrane aspekty)’ w Dubas E. and Stelmaszczyk J. (red.) Biografia i badanie biografii, T. IV. Biografie i uczenie się. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 31–47. DOI: https://doi.org/10.18778/7969-451-8.03
Google Scholar

Dubas, E. (2015b) ‘Biograficzność w kontekście całożyciowego uczenia się’ w: Dubas E. and Stelmaszczyk J. (red.) Biografia i badanie biografii, t. 4. Biografie i uczenie się. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 11–29. DOI: https://doi.org/10.18778/7969-451-8.02
Google Scholar

Dubas, E. (2014) ‘Czas, biografia i badania biograficzne – różnorodność kontekstów w andragogicznej perspektywie’, Edukacja Dorosłych, 2(71), pp. 13–27.
Google Scholar

Dubas, E. (2011b) ‘Jak opracować materiał narracyjno-biograficzny? (Propozycja)’ w E Dubas and W. Świtalski (red.) Biografia i badanie biografii, t. 1. Uczenie się z (własnej) biografii. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 241–246
Google Scholar

Dubas, E. (2021) ‘Wokół biografii rodzinnej i jej badań’ w E. Dubas, A. Wąsiński and A. Słowik (red.) Biografia i badanie biografii, t. 8. Biografie rodzinne i uczenie się, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 15–26.
Google Scholar

Entzinger, H. and Biezeveld, R. (2003) ‘Benchmarking in Immigrant Integration’ [online]. Dostępne pod adresem: http://hdl.handle.net/1765/1180 (Dostęp 9.02.2022).
Google Scholar

Goffman, E. (2005) Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Golonka-Legut, J. (2019) Edukacyjny potencjał indywidualnego doświadczenia życiowego. Wrocław: Wydawnictwo Atut.
Google Scholar

Golonka-Legut, J. and Pryszmot-Ciesielska, M. (2017) ‘Badacz wobec doświadczeń dorosłych w kontekście biograficznej perspektywy badawczej’, Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 1(4), pp. 88–105. DOI: https://doi.org/10.18778/2450-4491.04.06
Google Scholar

GUS (2020a) ‘Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004–2019’ [online]. Dostępne pod adresem: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/migracje-zagraniczne-ludnosci/informacja-o-rozmiarach-i-kierunkach-czasowej-emigracji-z-polski-w-latach-2004-2018,2,12.html (Dostęp 10.09.2021).
Google Scholar

GUS (2020b) ‘Sytuacja demograficzna Polski do 2019 r. Migracje zagraniczne ludności w latach 2000–2019’ [online]. Dostępne pod adresem: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/migracje-zagraniczne-ludnosci/sytuacja-demograficzna-polski-do-roku-2019-migracje-zagraniczne-ludnosci,16,1.html (Dostęp 10.09.2021).
Google Scholar

Hermanns, H. (1987) ‘Narrative Interviews – A New Tool for Sociological Field Research’, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 13, pp. 43–56.
Google Scholar

Ilc Klun, M. (2019) ‘The Importance of Individual Memories of Slovenian Emigrants When Interpreting Slovenian Emigration Processes’, Ars & Humanitas, 13(1), pp. 174–190. DOI:10.4312/ars.13.1.174-190 DOI: https://doi.org/10.4312/ars.13.1.174-190
Google Scholar

Kaźmierska, K. (2004) ‘Wywiad narracyjny jako jedna z metod w badaniach biograficznych’, Przegląd Socjologiczny, 53(1), pp. 71–96.
Google Scholar

Kaźmierska, K. and Waniek, K. (2020) Autobiograficzny wywiad narracyjny. Metoda – technika – analiza. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Kuryś-Szyncel, K. (2017) ‘Biograficzne uczenie się w perspektywie rodzinnej – systemowe transmisje’ w K. Kuryś-Szyncel (red.) Rodzinne rekonstrukcje i transmisje w perspektywie biograficznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, pp. 55–67.
Google Scholar

Lejeune, P. (2001) ‘Pakt autobiograficzny’ w R. Lubas-Bartoszyńska (red.) Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Google Scholar

Matkowska, M. (2014) ‘Obraz polskiego emigranta w świetle Narodowego Spisu Ludności i Mieszkań 2011’, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 1(35), pp. 193–205.
Google Scholar

Mazurek, E. (2017) ‘Biograficzne uczenie się i narracyjne uczenie się – ramy teoretyczne’, Edukacja Dorosłych, 1(76), pp. 51–65.
Google Scholar

Mazurek E. (2019) ‘Biograficzność i kapitał narracyjny jako zasoby w procesie uczenia się człowieka dorosłego”, Edukacja Dorosłych, 1, pp. 91–101. DOI: https://doi.org/10.12775/ED.2019.006
Google Scholar

Mąkosa, P. (2021) ‘Between confessionality and openness. Religious education in polish complementary schools in Great Britain’, Journal of Beliefs & Values. DOI: 10.1080/13617672.2021.1978197 DOI: https://doi.org/10.1080/13617672.2021.1978197
Google Scholar

Oberg, K. (1960) ‘Cultural Shock: Adjustment to new cultural environments’, Practical Anthropology, 7, pp. 177–182. DOI: https://doi.org/10.1177/009182966000700405
Google Scholar

Słowik, A. (2011) ‘Specyfika uczenia się na obczyźnie trzech fal polskiej emigracji’, Rocznik Andragogiczny, 18, pp. 200–216.
Google Scholar

Słowik, A. (2013) Trzy fale powojennej emigracji. O doświadczeniach biograficznych polskich emigrantów z Newcastle Upon Tyne. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Solarczyk-Szwec H. (2015) ‘Cztery ćwiartki biograficznego uczenia się’, Rocznik Andragogiczny, 22, pp. 119–133. DOI: https://doi.org/10.12775/RA.2015.006
Google Scholar

Szast, M. (2016) ‘Migracje wczoraj i dziś – problematyka migracji przedakcesyjnych i poakcesyjnych z Polski’, Studia Polonijne, 37, pp. 5–24. DOI: https://doi.org/10.18290/sp.2016.1
Google Scholar

Teusz, G. (2016) ‘Rzeczywistość budowana słowami. Narracja jako proces współtworzenia tożsamości rodziny polskiej na emigracji’ w M. Piorunek (red.) Badania biograficzne i narracyjne w perspektywie interdyscyplinarnej. Aplikacje – Egzemplifikacje – Dylematy metodologiczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, pp. 157–178.
Google Scholar

Urbaniak-Zając, D. (2001) ‘Biograficzna perspektywa badawcza’ E Dubas and W. Świtalski (red.) Biografia i badanie biografii, t. 1. Uczenie się z (własnej) biografii. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 11–27.
Google Scholar

Urbaniak-Zając, D. (1999) ‘Wywiad narracyjny na tle innych technik wywiadu’, Edukacja, 4. pp. 29–39.
Google Scholar

Wołoszyn, Sabina. (2021) ‘Doświadczanie szoku kulturowego przez cudzoziemców i cudzoziemki w przelotnych i rutynowych kontaktach z Polkami i Polakami przedstawiane w filmach na portalu YouTube. Wideoblogi jako użyteczne medium w międzykulturowym uczeniu się dorosłych’, Rocznik Andragogiczny, T. 28, ss. 127–144. DOI: 10.12775/RA.2021.009. DOI: https://doi.org/10.12775/RA.2021.009
Google Scholar

Karolina Kupis

https://orcid.org/0000-0003-2622-876X

Institution:

Uniwersytet Opolski, Katedra Nauk Socjologicznych i Pracy Socjalnej Polen

Angaben zum Lebenslauf

Karolina Kupis (ORCID 0000-0003-2622-876X) – doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki socjologiczne. Asystent w Katedrze Nauk Socjologicznych i Pracy Socjalnej Uniwersytetu Opolskiego; autorka dysertacji doktorskiej ,,Rodzinna tożsamość narracyjna polskich emigratów w Wielkiej Brytanii’’(Opole, 2021); zainteresowania naukowe: migracja, tożsamość, socjologia rodziny.

Alicja Maria Kalus

akalus@uni.opole.pl

Institution:

Uniwersytet Opolski, Instytut Psychologii Polen

Angaben zum Lebenslauf

Alicja Kalus – dr hab. nauk humanistycznych w zakresie psychologii. Doktorat uzyskała w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II (2000). Stopień naukowy doktora habilitowanego w zakresie psychologii uzyskała na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (2011). Obecnie pracuje w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Opolskiego na stanowisku profesora uczelni. Moje zainteresowania badawcze dotyczą rozwoju człowieka w kontekście rodziny, w tym psychologicznych zagadnień związanych z doświadczeniem niepłodności i adopcji. Pełniłam funkcję promotora w czterech zakończonych przewodach doktorskich, w tym dwa w dyscyplinie psychologia i dwa w dyscyplinie nauki socjologiczne. Pełni funkcję recenzenta w polskich i zagranicznych czasopismach naukowych. Jestem członkiem Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Rozwoju Człowiek.

Emilia Mazurek

https://orcid.org/0000-0002-2132-8756

Institution:

Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu Polen

Angaben zum Lebenslauf

Emilia Mazurek (ORCID 0000-0002-2132-8756) – doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki; absolwentka Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego; adiunkt na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego; autorka monografii „Biografie edukacyjne kobiet dotkniętych rakiem piersi” (Wrocław 2013); zainteresowania naukowe: biografie edukacyjne, biograficzne uczenie się, narracyjne uczenie się, przewlekła choroba somatyczna w rodzinie; e-mail: emilia.mazurek@now.uni.lodz.pl