Więź zamiast kontroli: znaczenie relacji rodzica z dzieckiem jako elementu ochrony przed uwikłaniem w destrukcyjne działania w świecie wirtualnym

Agnieszka Kubacka-Pawlak; Błażej Kmieciak

doi:10.25167/FF/6019

Veröffentlicht am: 2025-12-12

Bd. 15 (2025)

Więź zamiast kontroli: znaczenie relacji rodzica z dzieckiem jako elementu ochrony przed uwikłaniem w destrukcyjne działania w świecie wirtualnym

Agnieszka Kubacka-Pawlak

, dr hab. Błażej Kmieciak, prof. APS

Family Forum

Rubrik: Rodzina, edukacja i sztuczna inteligencja / Family, education and artificial intelligence

https://doi.org/10.25167/FF/6019

Abstract

Artykuł analizuje przypadek nastoletniego bohatera miniserialu „Adolescence” w kontekście teorii przywiązania, mentalizacji i regulacji emocji, ukazując wpływ nierozwiązanej traumy rodzica na rozwój emocjonalny dziecka oraz jego funkcjonowanie w relacjach offline i online. Korzystając z metody studium przypadku oraz analizy danych z literatury omówiono łańcuch konsekwencji: od zaburzonej regulacji afektu u opiekuna, poprzez kształtowanie się pozabezpiecznego stylu przywiązania u dziecka, aż po deficyty w rozumieniu stanów wewnętrznych innych osób. Tekst wskazuje, że w warunkach braku bezpiecznej więzi środowisko cyfrowe staje się przestrzenią prowadząca do uwikłania w relacje mogące posiadać charakter destrukcyjny. Aktywność w Internecie ma prowadzić do kompensacji potrzeb emocjonalnych. Sieć może być jednakże miejscem o podwyższonym ryzyku kontaktu z przemocą i manipulacją. W artykule podkreślono, że kontrola techniczna dostępu do treści internetowych ma ograniczoną skuteczność, jeśli nie towarzyszy jej wysoka jakość relacji rodzic-dziecko. Wnioski artykułu akcentują kluczowe znaczenie więzi jako fundamentu realnego bezpieczeństwa dziecka w świecie online i offline, wskazując na potrzebę profilaktyki opartej na relacyjności, a nie jedynie na kontroli. W publikacji ponadto zwrócono uwagę na szczególną rolę ojca, którego zaangażowanie w proces wychowania stanowić może istotny element prewencji wystąpienia u młodej osoby zachowań antyspołecznych.

Am häufigsten gelesenen Artikel dieser/dieses Autor/in

Błażej Kmieciak, Zmiana płci u dzieci jako wyzwanie dla prawa i społeczeństwa , Family Forum: Bd. 6 (2016): Gender identity and transsexuality
Błażej Kmieciak, Paradoxes and gaps of Polish regulations on the use of assisted reproductive techniques , Family Forum: Bd. 7 (2017): Rodzina i związki partnerskie w europejskim krajobrazie
Błażej Kmieciak, Piotr Rieske, [2023] The necessity to reexamine the definition of the human embryo adopted by the CJEU , Family Forum: Bd. 12 (2022): Przemiany rodziny
dr hab. Błażej Kmieciak, Wybrane uwagi dotyczące wytycznych Ministerstwa Zdrowia ws. aborcji , Family Forum: Bd. 14 (2024): (Dis)information in Family Communication

Dateien herunterladen

PDF (Język Polski)

Zitierregeln

Kubacka-Pawlak, A., & Kmieciak, B. (2025). Więź zamiast kontroli: znaczenie relacji rodzica z dzieckiem jako elementu ochrony przed uwikłaniem w destrukcyjne działania w świecie wirtualnym. Family Forum, 15, 47–67. https://doi.org/10.25167/FF/6019

Zitiert von / Teilen

Lizenz

Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Weitergabe unter gleichen Bedingungen 4.0 International.

Literaturhinweise

Ainsworth, M. S., et al. (eds) (1978). Patterns of attachment: Assessed in the strange situation and at home. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Google Scholar

Bakiera, L. (2014) ‘Zaangażowanie w rodzicielstwo na tle współczesnej rodziny’, Kultura i Edukacja, 2, pp. 146–172. Available at: https://doi.org/10.15804/kie.2014.02.07. DOI: https://doi.org/10.15804/kie.2014.02.07
Google Scholar

Bowlby, J. (2007). Przywiązanie (przeł. M. Polaszewska-Nicke). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Buksik, D. (1997) ‘Wybrane psychologiczne teorie rozwoju moralnego człowieka’, Seminare. Poszukiwania naukowe, 13, pp. 147–166. Available at: https://doi.org/10.21852/sem.1997.12. DOI: https://doi.org/10.21852/sem.1997.12
Google Scholar

Całek, A. (2024) ‘#PandoraGate – dziennikarze, którzy się poddali. Analiza przekazów profesjonalnych mediów internetowych o aferze pedofilskiej wśród polskich influencerów’, Dzieciństwo. Literatura i Kultura, 6(1), pp. 100–113. Available at: https://doi.org/10.32798/dlk.1370. DOI: https://doi.org/10.32798/dlk.1370
Google Scholar

Canfield, C. (2012) Siedem sekretów efektywnych ojców. Lublin: Fundacja Cyryla i Metodego – Inicjatywa TatoNet.
Google Scholar

Dejko, K., Janusz, B., & Treger, B. (2016). ‘Charakterystyka wzorców mentalizacyjnych u rodziców dzieci z trudnościami w realizowaniu zadań rozwojowych okresu latencji – wyniki analizy jakościowej’. Psychiatria Polska, 50(3), pp. 597–606. Available at: http://dx.doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/38904. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/38904
Google Scholar

Draczyńska, D. (2024). ‘Trauma relacyjna’. Psychiatria Polska, 58(3), 529–539. Available at: https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/156722. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/156722
Google Scholar

Fonagy, P. and Target, M. (2007) ‘The Mentalization-Focused Approach to Self Pathology’, Journal of Personality Disorders, 20(6), pp. 544–576. Available at: https://doi.org/10.1521/pedi.2006.20.6.544. DOI: https://doi.org/10.1521/pedi.2006.20.6.544
Google Scholar

Galewski, P. and Żyłka, P. (2023) Synek księdza Jana Kaczkowskiego. Kraków: Znak.
Google Scholar

Groh, A. et al. (2014). ‘The significance of attachment security for children’s social competence with peers: A meta-analytic study’. Attachment & Human Development, 16(2), 103–136. Available at: https://doi.org/10.1080/14616734.2014.883636. DOI: https://doi.org/10.1080/14616734.2014.883636
Google Scholar

Kelm, H. (2017) ‘Ochrona zdrowia matek oraz dzieci jako globalne dobro publiczne na przykładzie działań ONZ’, Horyzonty Polityki, 24, pp. 79–97. Available at: https://doi.org/10.17399/HP.2017.082404.
Google Scholar

Klein, M. (1946). Notes on some schizoid mechanisms. International Journal of Psychoanalysis, 27, 99–110.
Google Scholar

Kornas-Biela, D. and Cupiał, D. (2021) Czas na tatę. Stato 21. Raport o ojcostwie. Lublin: Fundacja Cyryla i Metodego.
Google Scholar

Krajewski, M. (2010) O metodologii nauk i zasadach pisania naukowego. Płock: WN Novum & Mirosław Krajewski.
Google Scholar

Kusz, E. and Terlikowska, M. (2022) Ja ci wierzę. Kraków: Wydawnictwo ESPE.
Google Scholar

Kuss, D.J. and Griffiths, M.D. (2017) ‘Social networking sites and addiction: Ten lessons learned’, International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(3), p. 311. Available at: https://doi.org/10.3390/ijerph14030311. DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph14030311
Google Scholar

Lieberman, A.F. et al. (2005) ‘Angels in the nursery: The intergenerational transmission of benevolent parental influences’, Infant Mental Health Journal, 26(6), pp. 504–520. Available at: https://doi.org/10.1002/imhj.20071. DOI: https://doi.org/10.1002/imhj.20071
Google Scholar

Liu, X., Ran, F. and Zhang, Y. (2025) ‘The lagged effects of parent–child relationship on internet addiction: parallel mediation of psychological need frustration and self-esteem’, BMC Public Health, 25(1), p. 1605. Available at: https://doi.org/10.1186/s12889-025-22862-6. DOI: https://doi.org/10.1186/s12889-025-22862-6
Google Scholar

Livingstone, S. and Helsper, E.J. (2008) ‘Parental mediation of children’s internet use’, Journal of Broadcasting & Electronic Media, 52(4), pp. 581–599. Available at: https://doi.org/10.1080/08838150802437396. DOI: https://doi.org/10.1080/08838150802437396
Google Scholar

Lubiewska, K. (2019) Przywiązanie w kontekście wrażliwości rodzicielskiej, socjalizacji oraz wpływów kulturowych. Autoreferat wygłoszony w dniu 30 kwietnia 2019 r.
Google Scholar

Main, M. and Solomon, J. (1990) ‘Procedures for identifying infants as disorganized/disoriented during the Ainsworth Strange Situation’, in M.T. Greenberg, D. Cicchetti and E.M. Cummings (eds) Attachment in the preschool years: Theory, research, and intervention. Chicago: University of Chicago Press, pp. 121–160.
Google Scholar

Matczak, M. (2023) Kraj, w którym umrę. Kraków: Znak.
Google Scholar

Morawska, E. and Morawski, J. (2004) Trening zastępowania agresji w szkołach i placówkach systemu oświaty. Warszawa: Instytut Amity.
Google Scholar

Polskie Centrum Programu Safer Internet, Fundacja Dzieci Niczyje and NASK (2015) Bezpieczeństwo dzieci online. Kompendium dla rodziców, nauczycieli i profesjonalistów (wyd. 3). Warszawa: Polskie Centrum Programu Safer Internet, Fundacja Dzieci Niczyje, NASK. Available at: https://www.saferinternet.pl/images/artykuly/projekty-edukacyjne/Kompendium_www.pdf (Accessed: 8 October 2025).
Google Scholar

Prensky M. (2001) “Digital Natives, Digital Immigrants Part 1”, On the Horizon, 9(5), pp. 1-6, http://dx.doi.org/10.1108/10748120110424816. DOI: https://doi.org/10.1108/10748120110424816
Google Scholar

Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 (2021) Pierwszy raport Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15. Warszawa: Państwowa Komisja ds. Pedofilii. Available at: https://pkdp.gov.pl/wp-content/uploads/2021/08/Raport_PKDP.pdf (Accessed: 8 October 2025).
Google Scholar

Rokosz, M. et al. (2021) ‘Analiza zmian w zakresie zaspokojenia i frustracji podstawowych potrzeb psychologicznych oraz stresu i radzenia sobie z nim w pierwszych miesiącach pandemii COVID-19 w 2020 roku wśród kobiet’, Polskie Forum Psychologiczne, 26(3), pp. 330–348. Available at: https://doi.org/10.34767/PFP.2021.03.06.
Google Scholar

Rosenberg, S. (2020) Terapeutyczna moc nerwu błędnego. Praca z ciałem oparta na teorii poliwagalnej. Kraków: WUJ.
Google Scholar

Schore, A.N. (2001) ‘The effects of early relational trauma on right brain development, affect regulation, and infant mental health’, Infant Mental Health Journal, 22(1–2), pp. 201–269. Available at: https://doi.org/10.1002/1097-0355(200101/04)22:1 DOI: https://doi.org/10.1002/1097-0355(200101/04)22:1<201::AID-IMHJ8>3.0.CO;2-9
Google Scholar

Spadaro, A. (2013) Cyberteologia. Chrześcijaństwo w dobie Internetu. Translated by M. Masny. Kraków: Wydawnictwo Św. Stanisława BM.
Google Scholar

Van der Kolk, B.A. (2018) Strach ucieleśniony. Mózg, umysł i ciało w terapii traumy. Translated by J. Jedlińska. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca. (Original work published 2014).
Google Scholar

Walker, P. (2024) Złożone PTSD. Od przetrwania do pełni życia. Proces powrotu do zdrowia po traumie dziecięcej. Gdańsk: Harmonia Universalis.
Google Scholar

Włodarczyk, E. (2016) ‘Znaczenie wczesnodziecięcego przywiązania w diadzie „matka/opiekun – dziecko”’, Studia Edukacyjne, 39, pp. 377–394. Poznań: Adam Mickiewicz University Press. Available at: https://doi.org/10.14746/se.2016.39.21.
Google Scholar

Woźniak, M. (2017) Dlaczego potrzebujemy dziś mężczyzn bardziej, niż kiedykolwiek. YouTube video. Available at: https://www.youtube.com/watch?v=0m8PEe1TR6w (Accessed: 25 August 2025).
Google Scholar

Young, W.P. (2009) Chata. Warszawa: Wydawnictwo Nowa Proza.
Google Scholar

Agnieszka Kubacka-Pawlak

aapawlak@aps.edu.pl
https://orcid.org/0009-0009-9174-0736

Institution:

Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie Polen

dr hab. Błażej Kmieciak, prof. APS

Institution:

Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie Polen