Spory w Kościele w Polsce wokół sposobów przyjmowania Komunii św. w dobie pandemii w perspektywie historyczno-teologicznej
Waldemar Bartocha
UKSWAbstrakt
Doświadczenie czasu pandemii w Kościele w Polsce doprowadziło do intensyfikacji sporów wokół sposobów przyjmowania Komunii św. Różne kręgi, zwłaszcza tradycjonalistyczne, zaczęły propagować niewłaściwą argumentację teologiczną mającą na celu nie tylko podważenie zasadności udzielania Komunii św. na rękę, ale także możliwości ewentualnego zarażenia się wirusami przez Eucharystię. Celem artykułu jest ukazanie genezy tych sporów oraz reakcji Konferencji Episkopatu Polski i poszczególnych biskupów na działania podejmowane przez określone grupy osób bądź pojedyncze osoby rozpowszechniające, zwłaszcza w mediach społecznościowych, błędne poglądy teologiczne. Po ukazaniu w pierwszej części opracowania istoty sporów oraz po wyodrębnieniu obszarów, do których można sprowadzić najczęściej pojawiające się błędy, w kolejnych częściach artykułu zostanie przedstawiona zarówno argumentacja historyczna, jak i teologiczna odnośnie kwestii udzielania Komunii św. na rękę. Szerokie spojrzenie na zagadnienie, które w obecnym czasie wydaje się problemem krucjalnym, pozwoli wykazać prawdziwość postawionej we wstępie artykułu tezy. Błędem są bowiem wszelkiego rodzaju próby przeciwstawiania sobie obu form przyjmowania Komunii Świętej – „do ust” czy to „na rękę”. Nacisk w działalności mistagogiczno-katechetycznej Kościoła powinien być położony na to, co należy do istoty, czyli na godnym przyjmowaniu Najświętszego Sakramentu, a nie na absolutyzowaniu samej formy obrzędu. Spory w Kościele w Polsce wokół sposobów przyjmowania Komunii św. w dobie pandemii odsłoniły słabe strony życia Kościoła oraz rozwijające się przez lata nieprawidłowości, a także obnażyły poważne braki w formacji zarówno duchowieństwa, osób konsekrowanych jak i wiernych świeckich. Stąd też domagają się one konstruktywnej odpowiedzi ze strony Kościoła na płaszczyźnie jego pastoralnej działalności.
Bibliografia
Źródła liturgiczne i patrystyczne
Cyryl Jerozolimski. 1965. Katecheza o Mszy Świętej (Mistagogiczna V). Tłum. Wojciech Kania. W Antologia literatury patrystycznej. Oprac. Andrzej Bober, 123-127. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Komunia Święta i kult tajemnicy eucharystycznej poza Mszą Świętą dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. 2016. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Mszał rzymski dla diecezji polskich. 2013. Poznań: Pallottinum.
Les Ordines Romani du haut moyen age. T. II. Les Textes (Ordines I-XIII). Red. Michel Andrieu. Louvain: «Spicilegium Sacrum Lovaniense» Administration.
Dokumenty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła
Benedykt XVI. 2007. Posynodalna adhortacja apostolska Sacramentum Caritatis. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
Concilium Rothomagense. W Johannes Dominicus Mansi. MDCCLXIV. Concilium nova et amplissima collection. T. X. Florentiae: Expensis Antonii Zatta Veneti, Kol. 1199-1206. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k515923/f611.item#.
Jan Paweł II. 2003. Encyklika Ecclesia de Eucharistia (17.04.2003). Kraków: Wydawnictwo M.
Jan Paweł II. 1995. Encyklika Laborem exercens. Wrocław: Tum. Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej.
Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. 2004. Instrukcja Redemptionis sacramentum (25.03.2004). Poznań: Pallottinum.
Kongregacja Nauki Wiary, Normy postępowania w rozpoznawaniu domniemanych objawień i przesłań (Normae de modo procedendi in diudicandis praesumptis appartionibus ac revelationibus), „L’Osservatore Romano”, wyd. polskie, (2012)7-8, s. 57-59.
Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego oraz wskazania Episkopatu Polski. 2006. Poznań: Pallottinum.
Sacra Congregatio pro Cultu Divino. 1969. Instructio De modo Sanctam Communionem ministrandi (29.05.1969). Acta Apostolicae Sedis LXI: 541-545.
Sacra Congregatio pro Cultu Divino. 1969. Epistula Reverendissime. Acta Apostolicae Sedis LXI: 546-547.
Synodi et collectiones legum. Vol. II: Constitutiones apostolorum. 2007. Przekład: Stanisław Kalinkowski, Agnieszka Caba. Układ i opracowanie: Arkadiusz Baron, Henryk Pietras. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Dokumenty Konferencji Episkopatu Polski i polskich biskupów
Konferencja Episkopatu Polski. 1999. Instrukcja Episkopatu Polski dla duchowieństwa w związku z wydaniem nowego mszału ołtarzowego (11.03.1987). W Dokumenty duszpastersko-liturgiczne Episkopatu Polski (1966-1998). Opr. Czesław Krakowiak, Leszek Adamowicz, 53-61. Lublin: Polihymnia.
Konferencja Episkopatu Polski. 2006. Wskazania Episkopatu Polski. W Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego oraz Wskazania Episkopatu Polski, 113-127. Poznań: Pallottinum.
Nota Komisji Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski w związku z pandemią koronawirusa Jezus żyje i chce byś żył (31.03.2020). 2020. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 45-49. Instytut Gościa Media.
II Polski Synod Plenarny. 2001. Liturgia Kościoła po Soborze Watykańskim II. W II Polski Synod Plenarny (1991-1999), 189-216. Poznań: Pallottinum.
Ryś Grzegorz (abp). 2020. „List Arcybiskupa Metropolity Łódzkiego w związku z rozszerzającą się pandemią koronawirusa (14.03.2020)”. Wiadomości Archidiecezjalne Łódzkie 94 (3): 139-142.
Wskazania Prezydium Konferencji Episkopatu Polski dla biskupów odnośnie do sprawowania czynności liturgicznych w najbliższych dniach. 2020. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 32–38. Instytut Gościa Media.
Zarządzenie nr 1/2020 Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski z 12 marca 2020 r. 2020. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 29-31. Instytut Gościa Media.
Literatura
Aldazábal José. 2014. Gestos y símbolos. Barcelona: Centre de Pastoral Litúrgica.
Bugnini Annibale, Riforma liturgica (1948-1975). Nuova edizione riveduta e arricchita di note e di supplementi per una lettura analitica. Roma: C.L.V. – Edizioni Liturgiche.
Carignani Ferdinando. 2020. Świadectwa miłości Maryi. Przesłania z Trevignano Romano. Tłum. Katarzyna Górecka. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Carignani Ferdinando. 2020. W drodze z Maryją. Objawienia w Trevignano Romano i mistyczka Gisella Cardia. Tłum. Katarzyna Górecka. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Cejrowski Wojciech. Arcybiskup Jan Paweł Lenga o Komunii Św. “na rękę” i OSTRO o hierarchach, którzy porzucili wiernych w potrzebie - fragmenty wywiadu z arcybiskupem Janem Pawłem Lengą (04.06.2021). https://www.youtube.com/watch?v=CXa8FqCxDq8.
Czy Maryja ostrzegała przed epidemią? Przesłanie z Trevignano (05.05.2021). https://www.fronda.pl/a/czy-maryja-ostrzegala-przed-epidemia-przeslanie-z-trevignano,141775.html.
Frydrych Dominika. 2020. „Podczas mszy nie zarazisz się koronawirusem, ręce księdza nie przenoszą zarazków. Heretyckie rewelacje ks. prof. Guza” (02.06.2021). https://deon.pl/kosciol/podczas-mszy-nie-zarazisz-sie-koronawirusem-rece-ksiedza-nie-przenosza-zarazkow-heretyckie-rewelacje-ks-prof-guza,821055.
Giraudo Cesare. 2019. Traktat o Eucharystii. Wprowadzenie w misterium. Tłum. Wiesław Szymona, Kraków: Wydawnictwo M.
Grillo Andrea.2019. Eucaristia. Azione rituale, forme storiche, essenza sistematica (Nuovo corso di teologia sistematica 8). Brescia: Editrice Queriniana.
Guardini Romano. 1991. Znaki święte. Tłum. Józef Birkenmajer. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Diecezjalnej.
Jaszcz Adam, Monika Stojowska Monika. 2021. „Wspólne oświadczenie kurii lubelskiej i KUL ws. ks. prof. Guza” (02.06.2021). https://www.ekai.pl/wspolne-oswiadczenie-kurii-lubelskiej-i-kul-ws-ks-prof-guza/.
Jungmann Joseph Jungmann. 2004. Missarum Sollemnia. Origini, liturgia, storia e teologia della Messa romana (edizione anastatica). Milano: Ancora Editrice.
Komunikat Kurii Krakowskiej w sprawie Stowarzyszenia im ks. Piotr Skargi. Nr 507/2008 (04.06.2021). https://diecezja.waw.pl/1094.
Kontrowersyjna akcja „STOP Komunii świętej na rękę”. Są pierwsze komentarze (04.06.2021). https://deon.pl/kosciol/kontrowersyjna-akcja-stop-komunii-swietej-na-reke-sa-pierwsze-komentarze,1006332.
Kunzler Martin. 1999. Liturgia Kościoła. Tłum. i oprac.: L. Balter. Poznań: Pallottinum.
Kuria lubelska: Wypowiedzi ks. Guza sprzeczne z dokumentami i decyzjami episkopatu (02.06.2021).
https://deon.pl/kosciol/kuria-lubelska-wypowiedzi-ks-guza-stoja-w-jaskrawej-sprzecznosci-z-dokumentami-i-decyzjami-episkopatu,828210.
Majer Piotr. 2000. „Normy prawno-liturgiczne o przyjmowaniu Komunii św. na rękę”. Prawo Kanoniczne 43 (1-2): 79-93.
Nadolski Bogusław. 2011. Liturgika. T. IV: Eucharystia. Poznań: Pallottinum.
Nadolski Bogusław. 2005. Msza Święta. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Oświadczenie Stowarzyszenia Kultury Chrześcijańskiej im. Księdza Piotra Skargi w sprawie akcji informacyjnej „STOP Komunii Świętej na rękę” (19.05.2021). https://www.piotrskarga.pl/oswiadczenie-stowarzyszenia-kultury-chrzescijanskiej-im--ksiedza-piotra-skargi-w-sprawie-akcji-informacyjnej-stop-komunii-swietej-na-reke-,15455,i.html.
Pastuszko Marian. 1997. Najświętsza Eucharystia według Kodeksu Prawa Kanonicznego Jana Pawła II. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
Potoczny Mateusz. 2018. „Objawienia prywatne. Ich rola w życiu Kościoła i proces teologicznej weryfikacji”. Studia Wrocławskie 20: 325-346.
Quasten Johannes. 1980. Patrologia. Vol. II: dal Concilio di Nicea a quello di Calcedonia. Torino: Editrice Marietti.
Raffa Vincenzo. 2003. Liturgia eucaristica. Mistagogia della Messa: dalla storia e dalla teologia alla pastorale pratica. NUOVA EDIZIONE ampiamente riveduta e aggiornata secondo l’editio typica tertia del Messale Romano. Roma: CLV-Edizioni Liturgiche.
Ratzinger Joseph.2012. Opera Omnia. T. XI: Teologia liturgii. Sakramentalne podstawy życia chrześcijańskiego. Tłum. Wiesław Szymona. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Righetti Mario. 2005. Storia liturgica. T. 3: La messa. Milano: Editrice Àncora.
Rotundo Emmanuele.2019. Eucaristia, Mistero delle fede. Presenza e sacrificio in prospettiva cristologica. Siena. Edizioni Cantagalii S.r.l.
Sawa Przemysław. 2020. Duszpasterstwo w Polsce w czasie epidemii: mocne i słabe strony, wyzwania i nadzieje. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 81-105. Instytut Gościa Media.
Sawa Przemysław. 2020. „Wyzwania dla Kościoła w Polsce. Teologiczno-pastoralna refleksja w kontekście epidemii”. Studia Pastoralne 16: 15-35.
Skowronek Alfons. 1968. „Próby współczesnego ożywienia wiary eucharystycznej”. Ruch biblijny i liturgiczny 21 (6): 351-360.
Snoek Godefridus J.C. 1995. Medieval piety from relics to the Eucharist. A process of mutual interaction. Leiden-New York-Köln: E.J. Brill.
Sobeczko Helmut. 2015. Komunia święta na rękę. Podstawy historyczne i teologicznopastoralne. W Helmut Jan Sobeczko. Servitium Liturgiae. Wybór artykułów. T. 2. Księga wydana z okazji 75. Rocznicy pracy naukowo-dydaktycznej ks. profesora Helmuta Jana Sobeczki (Opolska Biblioteka Teologiczna 153). Red. Erwin Mateja, 563-574. Opole: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża.
Sobeczko Helmut. 2002. Znaczenie mistagogicznych katechez o Eucharystii Cyryla Jerozolimskiego dla współczesnej refleksji teologicznej i praktyki liturgicznej. W Ante Deum stantes. Red. Stefan Koperek, Robert Tyrała, 225-232. Kraków: Wydawnictwo UNUM.
Starowieyski Marek (wybór i oprac.). 2014. Eucharystia pierwszych chrześcijan. Ojcowie Kościoła nauczają o Eucharystii (Biblioteka Ojców Kościoła). Kraków: Wydawnictwo M.
Świerzawski Wacław Józef. 2012. Misterium Eucharystii i mistyka eucharystyczna W Misterium Christi. T. 3: Msza Święta. Red. Wacław Świerzawski, 121-160. Zawichost – Kraków – Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
Wygralak Paweł. 2011. „Sposoby udzielania Komunii św. w starożytnych wspólnotach chrześcijańskich. Nauczanie Ojców Kościoła i wskazania synodalne (II – VIII w.)”. Teologia Praktyczna 12: 217-227.
Ubodi Flavio. 2021. Osuszę wasze łzy. Przesłania z Trevignano Romano. Tłum. Anna Kot. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Zarzeczny Rafał. 2004. Ryba jako symbol eucharystyczny w literaturze, ikonografii i epigrafice wczesnochrześcijańskiej. W Studia Antiquitatis Christianae. T. 17: Kościół, świat i zbawienie we wczesnym chrześcijaństwie. Red. Józef Naumowicz, 245-265. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Bibliografia
Źródła liturgiczne i patrystyczne
Cyryl Jerozolimski. 1965. Katecheza o Mszy Świętej (Mistagogiczna V). Tłum. Wojciech Kania. W Antologia literatury patrystycznej. Oprac. Andrzej Bober, 123-127. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Komunia Święta i kult tajemnicy eucharystycznej poza Mszą Świętą dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. 2016. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Mszał rzymski dla diecezji polskich. 2013. Poznań: Pallottinum.
Les Ordines Romani du haut moyen age. T. II. Les Textes (Ordines I-XIII). Red. Michel Andrieu. Louvain: «Spicilegium Sacrum Lovaniense» Administration.
Dokumenty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła
Benedykt XVI. 2007. Posynodalna adhortacja apostolska Sacramentum Caritatis. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
Concilium Rothomagense. W Johannes Dominicus Mansi. MDCCLXIV. Concilium nova et amplissima collection. T. X. Florentiae: Expensis Antonii Zatta Veneti, Kol. 1199-1206. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k515923/f611.item#.
Jan Paweł II. 2003. Encyklika Ecclesia de Eucharistia (17.04.2003). Kraków: Wydawnictwo M.
Jan Paweł II. 1995. Encyklika Laborem exercens. Wrocław: Tum. Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej.
Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. 2004. Instrukcja Redemptionis sacramentum (25.03.2004). Poznań: Pallottinum.
Kongregacja Nauki Wiary, Normy postępowania w rozpoznawaniu domniemanych objawień i przesłań (Normae de modo procedendi in diudicandis praesumptis appartionibus ac revelationibus), „L’Osservatore Romano”, wyd. polskie, (2012)7-8, s. 57-59.
Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego oraz wskazania Episkopatu Polski. 2006. Poznań: Pallottinum.
Sacra Congregatio pro Cultu Divino. 1969. Instructio De modo Sanctam Communionem ministrandi (29.05.1969). Acta Apostolicae Sedis LXI: 541-545.
Sacra Congregatio pro Cultu Divino. 1969. Epistula Reverendissime. Acta Apostolicae Sedis LXI: 546-547.
Synodi et collectiones legum. Vol. II: Constitutiones apostolorum. 2007. Przekład: Stanisław Kalinkowski, Agnieszka Caba. Układ i opracowanie: Arkadiusz Baron, Henryk Pietras. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Dokumenty Konferencji Episkopatu Polski i polskich biskupów
Konferencja Episkopatu Polski. 1999. Instrukcja Episkopatu Polski dla duchowieństwa w związku z wydaniem nowego mszału ołtarzowego (11.03.1987). W Dokumenty duszpastersko-liturgiczne Episkopatu Polski (1966-1998). Opr. Czesław Krakowiak, Leszek Adamowicz, 53-61. Lublin: Polihymnia.
Konferencja Episkopatu Polski. 2006. Wskazania Episkopatu Polski. W Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego oraz Wskazania Episkopatu Polski, 113-127. Poznań: Pallottinum.
Nota Komisji Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski w związku z pandemią koronawirusa Jezus żyje i chce byś żył (31.03.2020). 2020. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 45-49. Instytut Gościa Media.
II Polski Synod Plenarny. 2001. Liturgia Kościoła po Soborze Watykańskim II. W II Polski Synod Plenarny (1991-1999), 189-216. Poznań: Pallottinum.
Ryś Grzegorz (abp). 2020. „List Arcybiskupa Metropolity Łódzkiego w związku z rozszerzającą się pandemią koronawirusa (14.03.2020)”. Wiadomości Archidiecezjalne Łódzkie 94 (3): 139-142.
Wskazania Prezydium Konferencji Episkopatu Polski dla biskupów odnośnie do sprawowania czynności liturgicznych w najbliższych dniach. 2020. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 32–38. Instytut Gościa Media.
Zarządzenie nr 1/2020 Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski z 12 marca 2020 r. 2020. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 29-31. Instytut Gościa Media.
Literatura
Aldazábal José. 2014. Gestos y símbolos. Barcelona: Centre de Pastoral Litúrgica.
Bugnini Annibale, Riforma liturgica (1948-1975). Nuova edizione riveduta e arricchita di note e di supplementi per una lettura analitica. Roma: C.L.V. – Edizioni Liturgiche.
Carignani Ferdinando. 2020. Świadectwa miłości Maryi. Przesłania z Trevignano Romano. Tłum. Katarzyna Górecka. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Carignani Ferdinando. 2020. W drodze z Maryją. Objawienia w Trevignano Romano i mistyczka Gisella Cardia. Tłum. Katarzyna Górecka. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Cejrowski Wojciech. Arcybiskup Jan Paweł Lenga o Komunii Św. “na rękę” i OSTRO o hierarchach, którzy porzucili wiernych w potrzebie - fragmenty wywiadu z arcybiskupem Janem Pawłem Lengą (04.06.2021). https://www.youtube.com/watch?v=CXa8FqCxDq8.
Czy Maryja ostrzegała przed epidemią? Przesłanie z Trevignano (05.05.2021). https://www.fronda.pl/a/czy-maryja-ostrzegala-przed-epidemia-przeslanie-z-trevignano,141775.html.
Frydrych Dominika. 2020. „Podczas mszy nie zarazisz się koronawirusem, ręce księdza nie przenoszą zarazków. Heretyckie rewelacje ks. prof. Guza” (02.06.2021). https://deon.pl/kosciol/podczas-mszy-nie-zarazisz-sie-koronawirusem-rece-ksiedza-nie-przenosza-zarazkow-heretyckie-rewelacje-ks-prof-guza,821055.
Giraudo Cesare. 2019. Traktat o Eucharystii. Wprowadzenie w misterium. Tłum. Wiesław Szymona, Kraków: Wydawnictwo M.
Grillo Andrea.2019. Eucaristia. Azione rituale, forme storiche, essenza sistematica (Nuovo corso di teologia sistematica 8). Brescia: Editrice Queriniana.
Guardini Romano. 1991. Znaki święte. Tłum. Józef Birkenmajer. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Diecezjalnej.
Jaszcz Adam, Monika Stojowska Monika. 2021. „Wspólne oświadczenie kurii lubelskiej i KUL ws. ks. prof. Guza” (02.06.2021). https://www.ekai.pl/wspolne-oswiadczenie-kurii-lubelskiej-i-kul-ws-ks-prof-guza/.
Jungmann Joseph Jungmann. 2004. Missarum Sollemnia. Origini, liturgia, storia e teologia della Messa romana (edizione anastatica). Milano: Ancora Editrice.
Komunikat Kurii Krakowskiej w sprawie Stowarzyszenia im ks. Piotr Skargi. Nr 507/2008 (04.06.2021). https://diecezja.waw.pl/1094.
Kontrowersyjna akcja „STOP Komunii świętej na rękę”. Są pierwsze komentarze (04.06.2021). https://deon.pl/kosciol/kontrowersyjna-akcja-stop-komunii-swietej-na-reke-sa-pierwsze-komentarze,1006332.
Kunzler Martin. 1999. Liturgia Kościoła. Tłum. i oprac.: L. Balter. Poznań: Pallottinum.
Kuria lubelska: Wypowiedzi ks. Guza sprzeczne z dokumentami i decyzjami episkopatu (02.06.2021).
https://deon.pl/kosciol/kuria-lubelska-wypowiedzi-ks-guza-stoja-w-jaskrawej-sprzecznosci-z-dokumentami-i-decyzjami-episkopatu,828210.
Majer Piotr. 2000. „Normy prawno-liturgiczne o przyjmowaniu Komunii św. na rękę”. Prawo Kanoniczne 43 (1-2): 79-93.
Nadolski Bogusław. 2011. Liturgika. T. IV: Eucharystia. Poznań: Pallottinum.
Nadolski Bogusław. 2005. Msza Święta. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Oświadczenie Stowarzyszenia Kultury Chrześcijańskiej im. Księdza Piotra Skargi w sprawie akcji informacyjnej „STOP Komunii Świętej na rękę” (19.05.2021). https://www.piotrskarga.pl/oswiadczenie-stowarzyszenia-kultury-chrzescijanskiej-im--ksiedza-piotra-skargi-w-sprawie-akcji-informacyjnej-stop-komunii-swietej-na-reke-,15455,i.html.
Pastuszko Marian. 1997. Najświętsza Eucharystia według Kodeksu Prawa Kanonicznego Jana Pawła II. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
Potoczny Mateusz. 2018. „Objawienia prywatne. Ich rola w życiu Kościoła i proces teologicznej weryfikacji”. Studia Wrocławskie 20: 325-346.
Quasten Johannes. 1980. Patrologia. Vol. II: dal Concilio di Nicea a quello di Calcedonia. Torino: Editrice Marietti.
Raffa Vincenzo. 2003. Liturgia eucaristica. Mistagogia della Messa: dalla storia e dalla teologia alla pastorale pratica. NUOVA EDIZIONE ampiamente riveduta e aggiornata secondo l’editio typica tertia del Messale Romano. Roma: CLV-Edizioni Liturgiche.
Ratzinger Joseph.2012. Opera Omnia. T. XI: Teologia liturgii. Sakramentalne podstawy życia chrześcijańskiego. Tłum. Wiesław Szymona. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Righetti Mario. 2005. Storia liturgica. T. 3: La messa. Milano: Editrice Àncora.
Rotundo Emmanuele.2019. Eucaristia, Mistero delle fede. Presenza e sacrificio in prospettiva cristologica. Siena. Edizioni Cantagalii S.r.l.
Sawa Przemysław. 2020. Duszpasterstwo w Polsce w czasie epidemii: mocne i słabe strony, wyzwania i nadzieje. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 81-105. Instytut Gościa Media.
Sawa Przemysław. 2020. „Wyzwania dla Kościoła w Polsce. Teologiczno-pastoralna refleksja w kontekście epidemii”. Studia Pastoralne 16: 15-35.
Skowronek Alfons. 1968. „Próby współczesnego ożywienia wiary eucharystycznej”. Ruch biblijny i liturgiczny 21 (6): 351-360.
Snoek Godefridus J.C. 1995. Medieval piety from relics to the Eucharist. A process of mutual interaction. Leiden-New York-Köln: E.J. Brill.
Sobeczko Helmut. 2015. Komunia święta na rękę. Podstawy historyczne i teologicznopastoralne. W Helmut Jan Sobeczko. Servitium Liturgiae. Wybór artykułów. T. 2. Księga wydana z okazji 75. Rocznicy pracy naukowo-dydaktycznej ks. profesora Helmuta Jana Sobeczki (Opolska Biblioteka Teologiczna 153). Red. Erwin Mateja, 563-574. Opole: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża.
Sobeczko Helmut. 2002. Znaczenie mistagogicznych katechez o Eucharystii Cyryla Jerozolimskiego dla współczesnej refleksji teologicznej i praktyki liturgicznej. W Ante Deum stantes. Red. Stefan Koperek, Robert Tyrała, 225-232. Kraków: Wydawnictwo UNUM.
Starowieyski Marek (wybór i oprac.). 2014. Eucharystia pierwszych chrześcijan. Ojcowie Kościoła nauczają o Eucharystii (Biblioteka Ojców Kościoła). Kraków: Wydawnictwo M.
Świerzawski Wacław Józef. 2012. Misterium Eucharystii i mistyka eucharystyczna W Misterium Christi. T. 3: Msza Święta. Red. Wacław Świerzawski, 121-160. Zawichost – Kraków – Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
Wygralak Paweł. 2011. „Sposoby udzielania Komunii św. w starożytnych wspólnotach chrześcijańskich. Nauczanie Ojców Kościoła i wskazania synodalne (II – VIII w.)”. Teologia Praktyczna 12: 217-227.
Ubodi Flavio. 2021. Osuszę wasze łzy. Przesłania z Trevignano Romano. Tłum. Anna Kot. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Zarzeczny Rafał. 2004. Ryba jako symbol eucharystyczny w literaturze, ikonografii i epigrafice wczesnochrześcijańskiej. W Studia Antiquitatis Christianae. T. 17: Kościół, świat i zbawienie we wczesnym chrześcijaństwie. Red. Józef Naumowicz, 245-265. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Bibliografia
Źródła liturgiczne i patrystyczne
Cyryl Jerozolimski. 1965. Katecheza o Mszy Świętej (Mistagogiczna V). Tłum. Wojciech Kania. W Antologia literatury patrystycznej. Oprac. Andrzej Bober, 123-127. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Komunia Święta i kult tajemnicy eucharystycznej poza Mszą Świętą dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. 2016. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Mszał rzymski dla diecezji polskich. 2013. Poznań: Pallottinum.
Les Ordines Romani du haut moyen age. T. II. Les Textes (Ordines I-XIII). Red. Michel Andrieu. Louvain: «Spicilegium Sacrum Lovaniense» Administration.
Dokumenty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła
Benedykt XVI. 2007. Posynodalna adhortacja apostolska Sacramentum Caritatis. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
Concilium Rothomagense. W Johannes Dominicus Mansi. MDCCLXIV. Concilium nova et amplissima collection. T. X. Florentiae: Expensis Antonii Zatta Veneti, Kol. 1199-1206. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k515923/f611.item#.
Jan Paweł II. 2003. Encyklika Ecclesia de Eucharistia (17.04.2003). Kraków: Wydawnictwo M.
Jan Paweł II. 1995. Encyklika Laborem exercens. Wrocław: Tum. Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej.
Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. 2004. Instrukcja Redemptionis sacramentum (25.03.2004). Poznań: Pallottinum.
Kongregacja Nauki Wiary, Normy postępowania w rozpoznawaniu domniemanych objawień i przesłań (Normae de modo procedendi in diudicandis praesumptis appartionibus ac revelationibus), „L’Osservatore Romano”, wyd. polskie, (2012)7-8, s. 57-59.
Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego oraz wskazania Episkopatu Polski. 2006. Poznań: Pallottinum.
Sacra Congregatio pro Cultu Divino. 1969. Instructio De modo Sanctam Communionem ministrandi (29.05.1969). Acta Apostolicae Sedis LXI: 541-545.
Sacra Congregatio pro Cultu Divino. 1969. Epistula Reverendissime. Acta Apostolicae Sedis LXI: 546-547.
Synodi et collectiones legum. Vol. II: Constitutiones apostolorum. 2007. Przekład: Stanisław Kalinkowski, Agnieszka Caba. Układ i opracowanie: Arkadiusz Baron, Henryk Pietras. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Dokumenty Konferencji Episkopatu Polski i polskich biskupów
Konferencja Episkopatu Polski. 1999. Instrukcja Episkopatu Polski dla duchowieństwa w związku z wydaniem nowego mszału ołtarzowego (11.03.1987). W Dokumenty duszpastersko-liturgiczne Episkopatu Polski (1966-1998). Opr. Czesław Krakowiak, Leszek Adamowicz, 53-61. Lublin: Polihymnia.
Konferencja Episkopatu Polski. 2006. Wskazania Episkopatu Polski. W Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego oraz Wskazania Episkopatu Polski, 113-127. Poznań: Pallottinum.
Nota Komisji Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski w związku z pandemią koronawirusa Jezus żyje i chce byś żył (31.03.2020). 2020. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 45-49. Instytut Gościa Media.
II Polski Synod Plenarny. 2001. Liturgia Kościoła po Soborze Watykańskim II. W II Polski Synod Plenarny (1991-1999), 189-216. Poznań: Pallottinum.
Ryś Grzegorz (abp). 2020. „List Arcybiskupa Metropolity Łódzkiego w związku z rozszerzającą się pandemią koronawirusa (14.03.2020)”. Wiadomości Archidiecezjalne Łódzkie 94 (3): 139-142.
Wskazania Prezydium Konferencji Episkopatu Polski dla biskupów odnośnie do sprawowania czynności liturgicznych w najbliższych dniach. 2020. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 32–38. Instytut Gościa Media.
Zarządzenie nr 1/2020 Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski z 12 marca 2020 r. 2020. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 29-31. Instytut Gościa Media.
Literatura
Aldazábal José. 2014. Gestos y símbolos. Barcelona: Centre de Pastoral Litúrgica.
Bugnini Annibale, Riforma liturgica (1948-1975). Nuova edizione riveduta e arricchita di note e di supplementi per una lettura analitica. Roma: C.L.V. – Edizioni Liturgiche.
Carignani Ferdinando. 2020. Świadectwa miłości Maryi. Przesłania z Trevignano Romano. Tłum. Katarzyna Górecka. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Carignani Ferdinando. 2020. W drodze z Maryją. Objawienia w Trevignano Romano i mistyczka Gisella Cardia. Tłum. Katarzyna Górecka. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Cejrowski Wojciech. Arcybiskup Jan Paweł Lenga o Komunii Św. “na rękę” i OSTRO o hierarchach, którzy porzucili wiernych w potrzebie - fragmenty wywiadu z arcybiskupem Janem Pawłem Lengą (04.06.2021). https://www.youtube.com/watch?v=CXa8FqCxDq8.
Czy Maryja ostrzegała przed epidemią? Przesłanie z Trevignano (05.05.2021). https://www.fronda.pl/a/czy-maryja-ostrzegala-przed-epidemia-przeslanie-z-trevignano,141775.html.
Frydrych Dominika. 2020. „Podczas mszy nie zarazisz się koronawirusem, ręce księdza nie przenoszą zarazków. Heretyckie rewelacje ks. prof. Guza” (02.06.2021). https://deon.pl/kosciol/podczas-mszy-nie-zarazisz-sie-koronawirusem-rece-ksiedza-nie-przenosza-zarazkow-heretyckie-rewelacje-ks-prof-guza,821055.
Giraudo Cesare. 2019. Traktat o Eucharystii. Wprowadzenie w misterium. Tłum. Wiesław Szymona, Kraków: Wydawnictwo M.
Grillo Andrea.2019. Eucaristia. Azione rituale, forme storiche, essenza sistematica (Nuovo corso di teologia sistematica 8). Brescia: Editrice Queriniana.
Guardini Romano. 1991. Znaki święte. Tłum. Józef Birkenmajer. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Diecezjalnej.
Jaszcz Adam, Monika Stojowska Monika. 2021. „Wspólne oświadczenie kurii lubelskiej i KUL ws. ks. prof. Guza” (02.06.2021). https://www.ekai.pl/wspolne-oswiadczenie-kurii-lubelskiej-i-kul-ws-ks-prof-guza/.
Jungmann Joseph Jungmann. 2004. Missarum Sollemnia. Origini, liturgia, storia e teologia della Messa romana (edizione anastatica). Milano: Ancora Editrice.
Komunikat Kurii Krakowskiej w sprawie Stowarzyszenia im ks. Piotr Skargi. Nr 507/2008 (04.06.2021). https://diecezja.waw.pl/1094.
Kontrowersyjna akcja „STOP Komunii świętej na rękę”. Są pierwsze komentarze (04.06.2021). https://deon.pl/kosciol/kontrowersyjna-akcja-stop-komunii-swietej-na-reke-sa-pierwsze-komentarze,1006332.
Kunzler Martin. 1999. Liturgia Kościoła. Tłum. i oprac.: L. Balter. Poznań: Pallottinum.
Kuria lubelska: Wypowiedzi ks. Guza sprzeczne z dokumentami i decyzjami episkopatu (02.06.2021).
https://deon.pl/kosciol/kuria-lubelska-wypowiedzi-ks-guza-stoja-w-jaskrawej-sprzecznosci-z-dokumentami-i-decyzjami-episkopatu,828210.
Majer Piotr. 2000. „Normy prawno-liturgiczne o przyjmowaniu Komunii św. na rękę”. Prawo Kanoniczne 43 (1-2): 79-93.
Nadolski Bogusław. 2011. Liturgika. T. IV: Eucharystia. Poznań: Pallottinum.
Nadolski Bogusław. 2005. Msza Święta. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Oświadczenie Stowarzyszenia Kultury Chrześcijańskiej im. Księdza Piotra Skargi w sprawie akcji informacyjnej „STOP Komunii Świętej na rękę” (19.05.2021). https://www.piotrskarga.pl/oswiadczenie-stowarzyszenia-kultury-chrzescijanskiej-im--ksiedza-piotra-skargi-w-sprawie-akcji-informacyjnej-stop-komunii-swietej-na-reke-,15455,i.html.
Pastuszko Marian. 1997. Najświętsza Eucharystia według Kodeksu Prawa Kanonicznego Jana Pawła II. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
Potoczny Mateusz. 2018. „Objawienia prywatne. Ich rola w życiu Kościoła i proces teologicznej weryfikacji”. Studia Wrocławskie 20: 325-346.
Quasten Johannes. 1980. Patrologia. Vol. II: dal Concilio di Nicea a quello di Calcedonia. Torino: Editrice Marietti.
Raffa Vincenzo. 2003. Liturgia eucaristica. Mistagogia della Messa: dalla storia e dalla teologia alla pastorale pratica. NUOVA EDIZIONE ampiamente riveduta e aggiornata secondo l’editio typica tertia del Messale Romano. Roma: CLV-Edizioni Liturgiche.
Ratzinger Joseph.2012. Opera Omnia. T. XI: Teologia liturgii. Sakramentalne podstawy życia chrześcijańskiego. Tłum. Wiesław Szymona. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Righetti Mario. 2005. Storia liturgica. T. 3: La messa. Milano: Editrice Àncora.
Rotundo Emmanuele.2019. Eucaristia, Mistero delle fede. Presenza e sacrificio in prospettiva cristologica. Siena. Edizioni Cantagalii S.r.l.
Sawa Przemysław. 2020. Duszpasterstwo w Polsce w czasie epidemii: mocne i słabe strony, wyzwania i nadzieje. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 81-105. Instytut Gościa Media.
Sawa Przemysław. 2020. „Wyzwania dla Kościoła w Polsce. Teologiczno-pastoralna refleksja w kontekście epidemii”. Studia Pastoralne 16: 15-35.
Skowronek Alfons. 1968. „Próby współczesnego ożywienia wiary eucharystycznej”. Ruch biblijny i liturgiczny 21 (6): 351-360.
Snoek Godefridus J.C. 1995. Medieval piety from relics to the Eucharist. A process of mutual interaction. Leiden-New York-Köln: E.J. Brill.
Sobeczko Helmut. 2015. Komunia święta na rękę. Podstawy historyczne i teologicznopastoralne. W Helmut Jan Sobeczko. Servitium Liturgiae. Wybór artykułów. T. 2. Księga wydana z okazji 75. Rocznicy pracy naukowo-dydaktycznej ks. profesora Helmuta Jana Sobeczki (Opolska Biblioteka Teologiczna 153). Red. Erwin Mateja, 563-574. Opole: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża.
Sobeczko Helmut. 2002. Znaczenie mistagogicznych katechez o Eucharystii Cyryla Jerozolimskiego dla współczesnej refleksji teologicznej i praktyki liturgicznej. W Ante Deum stantes. Red. Stefan Koperek, Robert Tyrała, 225-232. Kraków: Wydawnictwo UNUM.
Starowieyski Marek (wybór i oprac.). 2014. Eucharystia pierwszych chrześcijan. Ojcowie Kościoła nauczają o Eucharystii (Biblioteka Ojców Kościoła). Kraków: Wydawnictwo M.
Świerzawski Wacław Józef. 2012. Misterium Eucharystii i mistyka eucharystyczna W Misterium Christi. T. 3: Msza Święta. Red. Wacław Świerzawski, 121-160. Zawichost – Kraków – Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
Wygralak Paweł. 2011. „Sposoby udzielania Komunii św. w starożytnych wspólnotach chrześcijańskich. Nauczanie Ojców Kościoła i wskazania synodalne (II – VIII w.)”. Teologia Praktyczna 12: 217-227.
Ubodi Flavio. 2021. Osuszę wasze łzy. Przesłania z Trevignano Romano. Tłum. Anna Kot. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Zarzeczny Rafał. 2004. Ryba jako symbol eucharystyczny w literaturze, ikonografii i epigrafice wczesnochrześcijańskiej. W Studia Antiquitatis Christianae. T. 17: Kościół, świat i zbawienie we wczesnym chrześcijaństwie. Red. Józef Naumowicz, 245-265. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Bibliografia
Źródła liturgiczne i patrystyczne
Cyryl Jerozolimski. 1965. Katecheza o Mszy Świętej (Mistagogiczna V). Tłum. Wojciech Kania. W Antologia literatury patrystycznej. Oprac. Andrzej Bober, 123-127. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Komunia Święta i kult tajemnicy eucharystycznej poza Mszą Świętą dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. 2016. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Mszał rzymski dla diecezji polskich. 2013. Poznań: Pallottinum.
Les Ordines Romani du haut moyen age. T. II. Les Textes (Ordines I-XIII). Red. Michel Andrieu. Louvain: «Spicilegium Sacrum Lovaniense» Administration.
Dokumenty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła
Benedykt XVI. 2007. Posynodalna adhortacja apostolska Sacramentum Caritatis. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
Concilium Rothomagense. W Johannes Dominicus Mansi. MDCCLXIV. Concilium nova et amplissima collection. T. X. Florentiae: Expensis Antonii Zatta Veneti, Kol. 1199-1206. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k515923/f611.item#.
Jan Paweł II. 2003. Encyklika Ecclesia de Eucharistia (17.04.2003). Kraków: Wydawnictwo M.
Jan Paweł II. 1995. Encyklika Laborem exercens. Wrocław: Tum. Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej.
Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. 2004. Instrukcja Redemptionis sacramentum (25.03.2004). Poznań: Pallottinum.
Kongregacja Nauki Wiary, Normy postępowania w rozpoznawaniu domniemanych objawień i przesłań (Normae de modo procedendi in diudicandis praesumptis appartionibus ac revelationibus), „L’Osservatore Romano”, wyd. polskie, (2012)7-8, s. 57-59.
Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego oraz wskazania Episkopatu Polski. 2006. Poznań: Pallottinum.
Sacra Congregatio pro Cultu Divino. 1969. Instructio De modo Sanctam Communionem ministrandi (29.05.1969). Acta Apostolicae Sedis LXI: 541-545.
Sacra Congregatio pro Cultu Divino. 1969. Epistula Reverendissime. Acta Apostolicae Sedis LXI: 546-547.
Synodi et collectiones legum. Vol. II: Constitutiones apostolorum. 2007. Przekład: Stanisław Kalinkowski, Agnieszka Caba. Układ i opracowanie: Arkadiusz Baron, Henryk Pietras. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Dokumenty Konferencji Episkopatu Polski i polskich biskupów
Konferencja Episkopatu Polski. 1999. Instrukcja Episkopatu Polski dla duchowieństwa w związku z wydaniem nowego mszału ołtarzowego (11.03.1987). W Dokumenty duszpastersko-liturgiczne Episkopatu Polski (1966-1998). Opr. Czesław Krakowiak, Leszek Adamowicz, 53-61. Lublin: Polihymnia.
Konferencja Episkopatu Polski. 2006. Wskazania Episkopatu Polski. W Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego oraz Wskazania Episkopatu Polski, 113-127. Poznań: Pallottinum.
Nota Komisji Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski w związku z pandemią koronawirusa Jezus żyje i chce byś żył (31.03.2020). 2020. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 45-49. Instytut Gościa Media.
II Polski Synod Plenarny. 2001. Liturgia Kościoła po Soborze Watykańskim II. W II Polski Synod Plenarny (1991-1999), 189-216. Poznań: Pallottinum.
Ryś Grzegorz (abp). 2020. „List Arcybiskupa Metropolity Łódzkiego w związku z rozszerzającą się pandemią koronawirusa (14.03.2020)”. Wiadomości Archidiecezjalne Łódzkie 94 (3): 139-142.
Wskazania Prezydium Konferencji Episkopatu Polski dla biskupów odnośnie do sprawowania czynności liturgicznych w najbliższych dniach. 2020. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 32–38. Instytut Gościa Media.
Zarządzenie nr 1/2020 Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski z 12 marca 2020 r. 2020. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 29-31. Instytut Gościa Media.
Literatura
Aldazábal José. 2014. Gestos y símbolos. Barcelona: Centre de Pastoral Litúrgica.
Bugnini Annibale, Riforma liturgica (1948-1975). Nuova edizione riveduta e arricchita di note e di supplementi per una lettura analitica. Roma: C.L.V. – Edizioni Liturgiche.
Carignani Ferdinando. 2020. Świadectwa miłości Maryi. Przesłania z Trevignano Romano. Tłum. Katarzyna Górecka. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Carignani Ferdinando. 2020. W drodze z Maryją. Objawienia w Trevignano Romano i mistyczka Gisella Cardia. Tłum. Katarzyna Górecka. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Cejrowski Wojciech. Arcybiskup Jan Paweł Lenga o Komunii Św. “na rękę” i OSTRO o hierarchach, którzy porzucili wiernych w potrzebie - fragmenty wywiadu z arcybiskupem Janem Pawłem Lengą (04.06.2021). https://www.youtube.com/watch?v=CXa8FqCxDq8.
Czy Maryja ostrzegała przed epidemią? Przesłanie z Trevignano (05.05.2021). https://www.fronda.pl/a/czy-maryja-ostrzegala-przed-epidemia-przeslanie-z-trevignano,141775.html.
Frydrych Dominika. 2020. „Podczas mszy nie zarazisz się koronawirusem, ręce księdza nie przenoszą zarazków. Heretyckie rewelacje ks. prof. Guza” (02.06.2021). https://deon.pl/kosciol/podczas-mszy-nie-zarazisz-sie-koronawirusem-rece-ksiedza-nie-przenosza-zarazkow-heretyckie-rewelacje-ks-prof-guza,821055.
Giraudo Cesare. 2019. Traktat o Eucharystii. Wprowadzenie w misterium. Tłum. Wiesław Szymona, Kraków: Wydawnictwo M.
Grillo Andrea.2019. Eucaristia. Azione rituale, forme storiche, essenza sistematica (Nuovo corso di teologia sistematica 8). Brescia: Editrice Queriniana.
Guardini Romano. 1991. Znaki święte. Tłum. Józef Birkenmajer. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Diecezjalnej.
Jaszcz Adam, Monika Stojowska Monika. 2021. „Wspólne oświadczenie kurii lubelskiej i KUL ws. ks. prof. Guza” (02.06.2021). https://www.ekai.pl/wspolne-oswiadczenie-kurii-lubelskiej-i-kul-ws-ks-prof-guza/.
Jungmann Joseph Jungmann. 2004. Missarum Sollemnia. Origini, liturgia, storia e teologia della Messa romana (edizione anastatica). Milano: Ancora Editrice.
Komunikat Kurii Krakowskiej w sprawie Stowarzyszenia im ks. Piotr Skargi. Nr 507/2008 (04.06.2021). https://diecezja.waw.pl/1094.
Kontrowersyjna akcja „STOP Komunii świętej na rękę”. Są pierwsze komentarze (04.06.2021). https://deon.pl/kosciol/kontrowersyjna-akcja-stop-komunii-swietej-na-reke-sa-pierwsze-komentarze,1006332.
Kunzler Martin. 1999. Liturgia Kościoła. Tłum. i oprac.: L. Balter. Poznań: Pallottinum.
Kuria lubelska: Wypowiedzi ks. Guza sprzeczne z dokumentami i decyzjami episkopatu (02.06.2021).
https://deon.pl/kosciol/kuria-lubelska-wypowiedzi-ks-guza-stoja-w-jaskrawej-sprzecznosci-z-dokumentami-i-decyzjami-episkopatu,828210.
Majer Piotr. 2000. „Normy prawno-liturgiczne o przyjmowaniu Komunii św. na rękę”. Prawo Kanoniczne 43 (1-2): 79-93.
Nadolski Bogusław. 2011. Liturgika. T. IV: Eucharystia. Poznań: Pallottinum.
Nadolski Bogusław. 2005. Msza Święta. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Oświadczenie Stowarzyszenia Kultury Chrześcijańskiej im. Księdza Piotra Skargi w sprawie akcji informacyjnej „STOP Komunii Świętej na rękę” (19.05.2021). https://www.piotrskarga.pl/oswiadczenie-stowarzyszenia-kultury-chrzescijanskiej-im--ksiedza-piotra-skargi-w-sprawie-akcji-informacyjnej-stop-komunii-swietej-na-reke-,15455,i.html.
Pastuszko Marian. 1997. Najświętsza Eucharystia według Kodeksu Prawa Kanonicznego Jana Pawła II. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
Potoczny Mateusz. 2018. „Objawienia prywatne. Ich rola w życiu Kościoła i proces teologicznej weryfikacji”. Studia Wrocławskie 20: 325-346.
Quasten Johannes. 1980. Patrologia. Vol. II: dal Concilio di Nicea a quello di Calcedonia. Torino: Editrice Marietti.
Raffa Vincenzo. 2003. Liturgia eucaristica. Mistagogia della Messa: dalla storia e dalla teologia alla pastorale pratica. NUOVA EDIZIONE ampiamente riveduta e aggiornata secondo l’editio typica tertia del Messale Romano. Roma: CLV-Edizioni Liturgiche.
Ratzinger Joseph.2012. Opera Omnia. T. XI: Teologia liturgii. Sakramentalne podstawy życia chrześcijańskiego. Tłum. Wiesław Szymona. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Righetti Mario. 2005. Storia liturgica. T. 3: La messa. Milano: Editrice Àncora.
Rotundo Emmanuele.2019. Eucaristia, Mistero delle fede. Presenza e sacrificio in prospettiva cristologica. Siena. Edizioni Cantagalii S.r.l.
Sawa Przemysław. 2020. Duszpasterstwo w Polsce w czasie epidemii: mocne i słabe strony, wyzwania i nadzieje. W Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021. Red. Jan Bartoszek, Roman Chromy, Krystian Piechaczek, 81-105. Instytut Gościa Media.
Sawa Przemysław. 2020. „Wyzwania dla Kościoła w Polsce. Teologiczno-pastoralna refleksja w kontekście epidemii”. Studia Pastoralne 16: 15-35.
Skowronek Alfons. 1968. „Próby współczesnego ożywienia wiary eucharystycznej”. Ruch biblijny i liturgiczny 21 (6): 351-360.
Snoek Godefridus J.C. 1995. Medieval piety from relics to the Eucharist. A process of mutual interaction. Leiden-New York-Köln: E.J. Brill.
Sobeczko Helmut. 2015. Komunia święta na rękę. Podstawy historyczne i teologicznopastoralne. W Helmut Jan Sobeczko. Servitium Liturgiae. Wybór artykułów. T. 2. Księga wydana z okazji 75. Rocznicy pracy naukowo-dydaktycznej ks. profesora Helmuta Jana Sobeczki (Opolska Biblioteka Teologiczna 153). Red. Erwin Mateja, 563-574. Opole: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża.
Sobeczko Helmut. 2002. Znaczenie mistagogicznych katechez o Eucharystii Cyryla Jerozolimskiego dla współczesnej refleksji teologicznej i praktyki liturgicznej. W Ante Deum stantes. Red. Stefan Koperek, Robert Tyrała, 225-232. Kraków: Wydawnictwo UNUM.
Starowieyski Marek (wybór i oprac.). 2014. Eucharystia pierwszych chrześcijan. Ojcowie Kościoła nauczają o Eucharystii (Biblioteka Ojców Kościoła). Kraków: Wydawnictwo M.
Świerzawski Wacław Józef. 2012. Misterium Eucharystii i mistyka eucharystyczna W Misterium Christi. T. 3: Msza Święta. Red. Wacław Świerzawski, 121-160. Zawichost – Kraków – Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
Wygralak Paweł. 2011. „Sposoby udzielania Komunii św. w starożytnych wspólnotach chrześcijańskich. Nauczanie Ojców Kościoła i wskazania synodalne (II – VIII w.)”. Teologia Praktyczna 12: 217-227.
Ubodi Flavio. 2021. Osuszę wasze łzy. Przesłania z Trevignano Romano. Tłum. Anna Kot. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Zarzeczny Rafał. 2004. Ryba jako symbol eucharystyczny w literaturze, ikonografii i epigrafice wczesnochrześcijańskiej. W Studia Antiquitatis Christianae. T. 17: Kościół, świat i zbawienie we wczesnym chrześcijaństwie. Red. Józef Naumowicz, 245-265. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Autorzy
Waldemar BartochaStatystyki
Downloads
Inne teksty tego samego autora
- Waldemar Bartocha, Pneumatohagijny wymiar sakramentu święceń w świetle pontyfikału rzymskiego , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 54 Nr 2 (2019): LitS
- Waldemar Bartocha, Liturgia katechumenatu jako paradygmat dla katechezy przedsakramentalnej , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 56 Nr 2 (2020): LitS
- Waldemar Bartocha, Prawno-liturgiczne konsekwencje zmiany brzmienia kan. 230 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku. Geneza dopuszczenia kobiet do podjęcia na stałe posługi lektoratu i akolitatu w świetle motu proprio Spiritus Domini , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 60 Nr 2 (2022): LitS
- Waldemar Bartocha, Sympozjum „Namaszczenie olejem w liturgii i poza liturgią”. , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 57 Nr 1 (2021): LitS