Teksty liturgiczne w wielogłosowych mszach żałobnych ze zbioru rękopisów Biblioteki Ojców Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie

Dariusz Smolarek

Résumé

Europejska tradycja muzyczna przekazuje w zachowanych zbiorach pokaźną liczbę wielogłosowych opracowań Missa pro defunctis (np. benedyktyni w Kremsmünster, Einsiedeln, Lambach, cystersi w Stams, Heiligenkreuz, kapucyni w Pradze, urszulanki w Bratysławie). Również w repertuarze kapel muzycznych funkcjonujących przy kościołach w dawnej Rzeczpospolitej (XVII i XVIII w., w okresie zaborów w XIX w.) znajdowały się wielogłosowe kompozycje do tekstu mszy żałobnej. Requiem wykonywały zespoły działające przy kościołach klasztornych (cystersów, dominikanów, pijarów, jezuitów) oraz diecezjalnych. Były to utwory kompozytorów polskich oraz zagranicznych.

            W tę tradycję wpisuje się również działalność muzycznej kapeli jasnogórskiej w Częstochowie, której zachowany repertuar zawiera ponad 40 kompozycji rekwialnych pochodzących z drugiej połowy XVIII i XIX w. Są to dzieła muzyków działających przy zespole paulińskim (L. Maader, F. Gotschalk) oraz innych twórców polskich (np. M. Zwierzchowski, J. Engel, J. Elsner) i zagranicznych (m.in. W.A. Mozart, E. Pausch, J. Gotsche, J.M. Dreyer).

Celem artykułu jest zaprezentowanie utworów requiem zachowanych w zbiorach Biblioteki Klasztoru oo. Paulinów na Jasnej Górze oraz ich recepcji w innych ośrodkach Polski oraz Europy. Zostanie przedstawione wykorzystanie tekstu liturgicznego mszy żałobnej oraz jego tłumaczenie i interpolacje zastosowane przez twórców, a także wskazanie funkcjonowania kompozycji Missa pro defunctis na Jasnej Górze.